Spring naar content
Complete description of the selected organ
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.

Photo: Piet Bron

Tzum, Nederland (Fryslân) - Johanneskerk
Municipal: Waadhoeke
Address: Franekerweg 47, 8804 NA, Tzum
Website: http://www.tsjom.nl/verenigingen/kerk/welkom-kerk.htm

Description nr.: 1001228.

Built by: Albertus Anthonie Hinsz (1764)

YearBuilderOpusActivity
1761 Gerard Steevens  new organ
1764 Albertus Anthonie Hinsz  new organ
1791 Rudolph Knol  maintenance/reparations
1817 Gebroeders Van Dam  maintenance/reparations
1845 L. van Dam & Zonen  maintenance/reparations
1882 L. van Dam & Zonen  rebuild
1985 Orgelmakerij Reil  reconstruction

  • In 1760 en 1761 werkte Gerhard Steevens uit Den Haag aan een nieuw orgel in Tzum. Na onenigheid met de kerkvoogdij werd besloten hem de opdracht af te nemen. Hinsz maakte het instrument af en breidde het uit met een rugpositief. De kas is duidelijk een ontwerp van Hinsz, zodat het maar de vraag is of er veel van het werk van Steevens is terug te vinden. Het instrument werd in 1764 opgeleverd. Het oude orgel uit de kerk werd pas in 1777 verkocht aan de Hervormde gemeente te Oosthem. Het onderhoud van het instrument werd uitgevoerd door Frans Caspar Schnitger jr., vanaf 1782 door G. Heineman en daarna door de firma Van Dam (vanaf 1794).
  • Rudolph Knol verrichtte in 1791 enkele reparaties, waarbij hij enkele van de grootste pijpen vernieuwde. Zowel in 1817 en 1845 als in 1882 werkte Van Dam aan het orgel. Het kreeg een nieuwe klaviatuur, een nieuwe magazijnbalg en enkele registers werden vervangen door romantische stemmen. In het begin van de twintigste eeuw werden beide prestanten vervangen door nieuwe exemplaren van zink.
  • In 1981 kopieerde de firma Gebroeders Reil te Heerde het orgel voor een nieuw instrument in de Immanuelkerk te Ermelo, maar dan uitgebreid met een vrij pedaal. Het orgel in Tzum is onder advies van Klaas Bolt in de jaren 1984/1985 gerestaureerd door de firma Reil. De situatie van 1764 is hierbij gereconstrueerd. Op 20 december 1985 nam men het orgel weer in gebruik met een bespeling door Klaas Bolt.

Technical data
Number of stops per division
- Hoofdwerk12
- Rugwerk7
- Pedaalaangehangen
Total number of stops19
Key actionMechanical
Stop actionMechanical
Windchest(s)Slider chests
Pitcha' = 415 Hz
TemperamentWerckmeister
Wind pressure65 mm

Specification
Hoofdwerk (C-d'''): Bourdon 16', Prestant 8', Baarpijp 8' - 1985, Quintadena 8' - 1764, Octaaf 4' - 1764, Roerfluit 4' - 1882, Quint 3', Flageolet 2', Mixtuur III-IV-V sterk (B/D) - 1761/1764/1985, Cornet III sterk (discant) - 1764, Trompet 8' (B/D) - 1760/1764, Vox Humana 8' (B/D) - 1764, Tremulant.
Rugwerk (C-d'''): Holpijp 8', Prestant 4' - 1760/1764, Roerfluit 4', Octaaf 2' - 1985, Gemshoorn 2' - oorspronkelijk Flageolet 1', Sexquialter II sterk (B/D) - 1985, Dulciaan 8' (B/D) - 1764, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Couplers: Manuaalkoppel - schuifkoppel.

Compound stopComposition
Mixtuur III-IV-V sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'. c'': 5 1/3' - 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2'.
Sexquialter II sterk (Rugwerk) C: 1 1/3' - 4/5'. c°: 2 2/3' - 1 3/5'.
Other specifications
Knock (1788) Manuaal: Bourdon 16', Praestant 8', Quintadeen 8', Baardpyp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Flageolet 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur III-IV-V sterk (gedeeld), Trompet 8', Vox Humana 8' (gedeeld) en Tremulant.
Rug Positief: Holpyp 8', Praestant 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Gemshoorn 2', Sexquialter II sterk (gedeeld), Dulciaan 8' (gedeeld) en Tremulant.
Aangehangen pedaal. Beide manualen met een afsluiting.
Different specifications De dispositie luidde voor de restauratie van 1985:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Violon 8' (1882), Octaaf 4', Roerfluit 4' (1882), Flageolet 2', Mixtuur V sterk (gedeeld), Cornet III sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld), Vox Humana 8' (gedeeld), Tremulant.
Rugwerk: Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (1882), Vox Celeste 8' (1882), Prestant 4', Roerfluit 4' (gedeeld), Gemshoorn 2', Dulciaan 8' (gedeeld), Tremulant.
Pedaal: Aangehangen .
Koppelingen: Manuaalkoppel
Literature
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Kerkorgels in Friesland. - In: Het Orgel, 22e Jaargang No. 3, December 1924. - Overgenomen uit 'Tijdschrift voor Nederlandsche Muziekgeschiedenis', deel XI, derde stuk (A. Hallema).
  • Bijdrage tot de geschiedenis van het orgel te Tzum / Maarten Seybel. - In: Het Orgelblad, jrg. 11 nr. 6/7, juni/juli 1968.
  • Frieslands orgelpracht : deel I 1500-1800 / Jan Jongepier. - Sneek: Boeijenga, 1970.
  • Orgels in Friesland - deel 1 / Maarten Seybel. - Baarn: De Praestantspers, 1970.
  • Albertus Anthoni Hinsz, orgelmaker 1704-1785 / Willem Jan Dorgelo Hzn. - Augustinusga: Lykele Jansma, 1985.
  • Kroniek : 20 december 1985. - In: De Mixtuur, nr. 54, september 1986.
  • Het orgel in de Hervormde kerk van Tzum / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 82 nr. 11, november 1986. - Kleine rectificatie in jrg. 87 nr. 1, januari 1987, pg. 15.
  • Een konstkundig orgelmaker : Enkele bijdragen over het werk van de orgelmaker Albertus Anthoni Hinsz (1704-1785) / Jan Jongepier (red.). - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1994.
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • Orgelrijk / Carel van Gestel. - Zaltbommel : Aprilis, 2003.
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
Recordings Friese orgelpracht : Tzum - Dantumawoude - Bolsward, Doopsgezinde Kerk / Jan Jongepier. - VLS Records VLC 0893 (CD). - 1993.

Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 10 August 2013.
Photo: Piet Bron