Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron
Tzum, Nederland (Fryslân) - Johanneskerk
Gemeente: Waadhoeke
Adres: Franekerweg 47, 8804 NA, Tzum
Website: http://www.tsjom.nl/verenigingen/kerk/welkom-kerk.htm
Beschrijving nr.: 1001228.
Gebouwd door: Albertus Anthonie Hinsz (1764)
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Bourdon 16', Prestant 8', Baarpijp 8' - 1985, Quintadena 8' - 1764, Octaaf 4' - 1764, Roerfluit 4' - 1882, Quint 3', Flageolet 2', Mixtuur III-IV-V sterk (B/D) - 1761/1764/1985, Cornet III sterk (discant) - 1764, Trompet 8' (B/D) - 1760/1764, Vox Humana 8' (B/D) - 1764, Tremulant.
Rugwerk (C-d'''): Holpijp 8', Prestant 4' - 1760/1764, Roerfluit 4', Octaaf 2' - 1985, Gemshoorn 2' - oorspronkelijk Flageolet 1', Sexquialter II sterk (B/D) - 1985, Dulciaan 8' (B/D) - 1764, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel - schuifkoppel.
Foto: Piet Bron
Tzum, Nederland (Fryslân) - Johanneskerk
Gemeente: Waadhoeke
Adres: Franekerweg 47, 8804 NA, Tzum
Website: http://www.tsjom.nl/verenigingen/kerk/welkom-kerk.htm
Beschrijving nr.: 1001228.
Gebouwd door: Albertus Anthonie Hinsz (1764)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1761 | Gerard Steevens | nieuwbouw | 1764 | Albertus Anthonie Hinsz | nieuwbouw | 1791 | Rudolph Knol | diverse werkzaamheden | 1817 | Gebroeders Van Dam | diverse werkzaamheden | 1845 | L. van Dam & Zonen | diverse werkzaamheden | 1882 | L. van Dam & Zonen | ombouw | 1985 | Orgelmakerij Reil | reconstructie |
- In 1760 en 1761 werkte Gerhard Steevens uit Den Haag aan een nieuw orgel in Tzum. Na onenigheid met de kerkvoogdij werd besloten hem de opdracht af te nemen. Hinsz maakte het instrument af en breidde het uit met een rugpositief. De kas is duidelijk een ontwerp van Hinsz, zodat het maar de vraag is of er veel van het werk van Steevens is terug te vinden. Het instrument werd in 1764 opgeleverd. Het oude orgel uit de kerk werd pas in 1777 verkocht aan de Hervormde gemeente te Oosthem. Het onderhoud van het instrument werd uitgevoerd door Frans Caspar Schnitger jr., vanaf 1782 door G. Heineman en daarna door de firma Van Dam (vanaf 1794).
- Rudolph Knol verrichtte in 1791 enkele reparaties, waarbij hij enkele van de grootste pijpen vernieuwde. Zowel in 1817 en 1845 als in 1882 werkte Van Dam aan het orgel. Het kreeg een nieuwe klaviatuur, een nieuwe magazijnbalg en enkele registers werden vervangen door romantische stemmen. In het begin van de twintigste eeuw werden beide prestanten vervangen door nieuwe exemplaren van zink.
- In 1981 kopieerde de firma Gebroeders Reil te Heerde het orgel voor een nieuw instrument in de Immanuelkerk te Ermelo, maar dan uitgebreid met een vrij pedaal. Het orgel in Tzum is onder advies van Klaas Bolt in de jaren 1984/1985 gerestaureerd door de firma Reil. De situatie van 1764 is hierbij gereconstrueerd. Op 20 december 1985 nam men het orgel weer in gebruik met een bespeling door Klaas Bolt.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 12 |
| - Rugwerk | 7 |
| - Pedaal | aangehangen |
| Totaal aantal stemmen | 19 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 415 Hz |
| Temperatuur | Werckmeister |
| Winddruk | 65 mm |
Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Bourdon 16', Prestant 8', Baarpijp 8' - 1985, Quintadena 8' - 1764, Octaaf 4' - 1764, Roerfluit 4' - 1882, Quint 3', Flageolet 2', Mixtuur III-IV-V sterk (B/D) - 1761/1764/1985, Cornet III sterk (discant) - 1764, Trompet 8' (B/D) - 1760/1764, Vox Humana 8' (B/D) - 1764, Tremulant.
Rugwerk (C-d'''): Holpijp 8', Prestant 4' - 1760/1764, Roerfluit 4', Octaaf 2' - 1985, Gemshoorn 2' - oorspronkelijk Flageolet 1', Sexquialter II sterk (B/D) - 1985, Dulciaan 8' (B/D) - 1764, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel - schuifkoppel.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur III-IV-V sterk (Hoofdwerk) | C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'. c'': 5 1/3' - 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2'. |
| Sexquialter II sterk (Rugwerk) | C: 1 1/3' - 4/5'. c°: 2 2/3' - 1 3/5'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Knock (1788) |
Manuaal: Bourdon 16', Praestant 8', Quintadeen 8', Baardpyp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Flageolet 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur III-IV-V sterk (gedeeld), Trompet 8', Vox Humana 8' (gedeeld) en Tremulant. Rug Positief: Holpyp 8', Praestant 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Gemshoorn 2', Sexquialter II sterk (gedeeld), Dulciaan 8' (gedeeld) en Tremulant. Aangehangen pedaal. Beide manualen met een afsluiting. |
| Verschillende disposities |
De dispositie luidde voor de restauratie van 1985: Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Violon 8' (1882), Octaaf 4', Roerfluit 4' (1882), Flageolet 2', Mixtuur V sterk (gedeeld), Cornet III sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld), Vox Humana 8' (gedeeld), Tremulant. Rugwerk: Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (1882), Vox Celeste 8' (1882), Prestant 4', Roerfluit 4' (gedeeld), Gemshoorn 2', Dulciaan 8' (gedeeld), Tremulant. Pedaal: Aangehangen . Koppelingen: Manuaalkoppel |
| Literatuur |
|
| Opnamen |
Friese orgelpracht : Tzum - Dantumawoude - Bolsward, Doopsgezinde Kerk / Jan Jongepier. - VLS Records VLC 0893 (CD). - 1993. |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |