Spring naar content
Complete description of the selected organ
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 27 May 2012.

Photo: Michiel van 't Einde

Meppel, Nederland (Drenthe) - Grote Kerk (Mariakerk)
Municipal: Meppel
Address: Hoofdstraat 52, 7941 AJ, Meppel
Website: https://www.grotekerkmeppel.nl/

Description nr.: 1000646.
Groningen Orgelland number: 1160. Stichting Orgelcentrum card number: GR2094 (Rugpositief), GR4124 (Front), GR4125 (Klaviatuur).

Built by: Jan Harmens Camp (1716)

YearBuilderOpusActivity
1716 Jan Harmens Camp  new organ
1722 Franz Casper Schnitger  enlargement
1827 J.C. Scheuer & Zn.  maintenance/reparations
1882 Zwier van Dijk  rebuild
1927 firma M. Spiering  rebuild
1967 Mense Ruiter Orgelmakers  restoration

  • Na vier jaar werk werd het orgel in 1716 opgeleverd en gekeurd door organist Nicolaas Berff uit Deventer. Het werd afgekeurd wegens kleine gebreken, en omdat Camp er een borstwerk met vijf stemmen buiten het bestek aan had toegevoegd. In 1717 liet Camp het opnieuw keuren door Hendrik Laageman uit Amsterdam. Het orgel werd nu volledig afgekeurd. Het lukte de bouwer niet om de mechanische problemen op te lossen, en na zijn dood op 8 januari 1721 werd de opdracht aan Frans Casper Schnitger gegeven. Deze leverde het orgel op op 9 mei 1722. De springladen waren vervangen door sleepladen, en er werden nog drie nieuwe registers geplaatst. Het orgel had drie manualen en aangehangen pedaal, met in totaal 27 stemmen. Na keuring door Petrus Havinga uit Groningen wordt het orgel in gebruik genomen.
  • In de negentiende eeuw werd het orgel verschillende punten flink gewijzigd. Scheuer plaatste bij een restauratie in 1827 drie gipsen beelden op het rugwerk in plaatst van het houtsnijwerk. Het borstwerk werd verwijderd in 1882 door Zwier van Dijk, evenals de Dulciaan 16'. Proper uit Kampen verplaatste de speeltafel naar de zijkant en haalde het rugwerk leeg. Dit herplaatste hij als onderpositief. In 1927 werden door Spiering uit Dordrecht alle frontpijpen vervangen door zinken exemplaren. Tevens haalde hij de vulstemmen van het positief af, en verving deze door strijkers.
  • In 1951 werd aan Mense Ruiter de opdracht gegeven het orgel te restaureren, en de toestand van 1722 te herstellen. Hij begon hiermee in 1953, en voltooide het werk in 1967. Intussen was ook de kerk gerestaureerd. Wel werd een nieuw vrij pedaal aan het oorspronkelijke concept toegevoegd en de dispositie van het borstwerk werd enigszins uitgebreid. Willem Hülsmann en Lambert Erné waren adviseur bij de restauratie. Op 5 januari 1968 is het instrument weer in gebruik genomen met een bespeling door Lambert Erné en Nico Verrips. De restauratie had bij elkaar zestien jaar geduurd, mede doordat verschillende inzichten niet gemakkelijk op één lijn te krijgen waren.
  • Het kerkgebouw is sinds 2019 niet meer in gebruik voor kerkdiensten.

Technical data
Number of stops per division
- Hoofdwerk12
- Rugwerk10
- Borstwerk7
- Pedaal9
Total number of stops38
Key actionMechanical
Stop actionMechanical
Windchest(s)Slider chests

Specification
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Openfluit 4', Nasard 3', Octaaf 2', Ruispijp II sterk (2'), Mixtuur III sterk (1'), Cymbel VI sterk (2/3'), Dulciaan 16', Trompet 8' - 1716/1722.
Rugwerk (C-f'''): Holpijp 8', Prestant 4', Open Fluit 4', Fluit Quint 3', Octaaf 2' - 1716/1967, Woudfluit 2', Quint 1 1/3', Sesquialter II sterk (1 1/3') - 1716/1967, Scherp IV sterk (1') - 1867, Dulciaan 8' - 1722, Tremulant.
Borstwerk (C-f'''): Gedekt 8' - 1967, Gedektfluit 4' - 1967, Octaaf 2' - 1967, Fluit Quint 1 1/3' - 1967, Sifflet 1' - 1967, Scherp III sterk (1/2') - 1967, Vox Humana 8' - 1967.
Pedaal (C-f'): Prestant 16' - 1967, Octaaf 8' - 1967, Gedekt 8' - 1967, Octaaf 4' - 1967, Mixtuur VI sterk (2') - 1967, Bazuin 16' - 1967, Trompet 8' - 1967, Cornet 4' - 1967, Trompet 2' - 1967.
Couplers: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Borstwerk.

Compound stopComposition
Mixtuur III sterk (Hoofdwerk) C: 1' - 2/3' - 1/2'. G: 1 1/3' - 1' - 2/3'. f°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3 .
Ruispijp II sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3'.
Cimbel VI sterk (Hoofdwerk) C: 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4' - 1/6' - 1/8'. c°: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4' - 1/6'. b°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4'. gis': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. fis'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'.
Sexquialter II sterk (Rugwerk) C: 1 1/3' - 4/5'. c': 2 2/3' - 1 3/5'.
Scherp IV sterk (Rugwerk) C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. c': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3.
Scherp III sterk (Borstwerk) C: 1/2' - 1/3' - 1/4'. F: 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 1' - 2/3' - 1/2'. f°: 1 1/3' - 1' - 2/3'. f': 2' - 1 1/3' - 1'. g'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3'.
Mixtuur VI sterk (Pedaal) C: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'.
Other specifications
Knock (1788) Hoofdwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Nasat 3', Octaaf 2', Ruispijp II sterk, Mixtuur III sterk, Cymbel III sterk, Dulciaan 16' en Trompet 8'.
Rugwerk: Gedekt 8', Prestant 4', Fluit Does 4', Quint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2', Sifflet 1 1/2', Scherp IV sterk, Sexquialter II sterk en Dulciaan 8'.
Borstwerk: Echo 8', Octaaf 4', Quint 3', Blokfluit 2' en Nasat 1 1/3'.
Pedaal aangehangen.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te Meppel, in 1710 door Kamps, uit Berlikum, geleverd, heeft 19 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal.
Organist de Heer C.P. Zillinger.
Hoofdmanuaal: Prestant 8' (in de disc. dubbel), Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Nazard 3', Octaaf 2', Mixtuur 4 st., Ruischpijp 2 st., Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Prestant 4', Holpijp 8', Fluit Trav. (disc.) 8', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2', Sexquialter 2 st., Dulciaan 8'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Tremulant.
Different specifications Na alle verbouwingen was de dispositie in 1940:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Prestant 8' (een tweede), Octaaf 4', Open Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Ruispijp II sterk, Mixtuur III sterk, Trompet 8'.
Onderpositief: Holpijp 8', Flute Travers 8' (discant), Celeste 8', Gamba 8', Prestant 4', Fluit 4', Quint 3', Woudfluit 2', Sexquialtera II sterk, Dulciaan 8'.
Pedaal: Subbas 16', Gedekt 8'.
Literature
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Berichten. - In: Het Orgel, jrg. 61 nr. 5, mei 1965.
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 64 nr. 1, januari 1968.
  • Bij de foto's / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 64 nr. 2, februari 1968.
  • [Orgels in Drenthe : Aanvulling] / A. de Groot. - In: De Orgelvriend, jrg. 11 nr. 4, april 1969.
  • De geschiedenis van het orgel in de Herv. kerk te Meppel / Maarten Seybel. - In: Het Orgelblad, jrg. 15 nr. 11, november 1972.
  • Berichten : Het orgel in de Grote Kerk te Meppel 250 jaar. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 6, juni 1973.
  • De klankschoonheid der Drentse Orgels : Meppel, Peize, Hoogeveen, Dalen, Rolde, Anlo, Coevorden, Roden / samengesteld door Maarten Seijbel. - Tweede druk. - Hilversum : Evangelische Omroep, 1974.
  • Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
  • Er staat een orgel in... / Gert Oost, Bert Wisgerhof, Piet Hartemink . - Baarn: Bosch & Keuning, 1983.
  • Orgel van Meppel door herintonatie herboren / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 86 nr. 7/8, juli/augustus 1990.
  • Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
Recordings
  • Concertare : Bach - Buxtehude - Couperin - Verrips / Mannes Hofsink. - TulipRecords Ture 201623 (CD). - 2016.
  • Meppel Grote Kerk : Nico Verrips speelt werken van o.a. Kittel, Bach, Buxtehude, Reger, Rheinberger, Karg-Elert / Nico Verrips. - CD. - Uitgave van de Hervormde Kerkvoogdij Meppel.
  • Drentse Orgels 1: Erwin Wiersinga bespeelt de orgel van de Ned. Herv. kerken te Meppel, Smilde en Assen. - VLS Records VLC 1091 (CD). - 1991.
  • J.S. Bach - Orgelwerk (3) / Organworks (3) : Triosonaten und Fantasien (2) / Ewald Kooiman. - Coronata COR 1413 KK (CD). - 1991.
  • J.S. Bach - Orgelwerk (2) / Organworks (2) : Triosonaten und Fantasien / Ewald Kooiman. - Coronata COR 1313 KK (CD). - 1991.
  • Johann Sebastian Bach : 6 Sonaten für Orgel - Trio Sonates / Daniel Chorzempa. - Philips 422.946.2 (CD). - 1991. - Heruitgave van een LP uit 1972.
Links https://www.grotekerkmeppel.nl/het-orgel/
https://www.orgelsindrenthe.nl/nederlands/meppel01.html

Photo: Michiel van 't Einde. Date: 27 May 2012.
Photo: Michiel van 't Einde
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 27 May 2012.
Photo: Michiel van 't Einde
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 27 May 2012.
Photo: Michiel van 't Einde
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 27 May 2012.
Photo: Michiel van 't Einde
Source: Postcard.
Source: Postcard
Source: Postcard.
Source: Postcard
Photo: Gerwin Hoekstra. Date: 12 August 2010.
Photo: Gerwin Hoekstra
Photo: Gerwin Hoekstra. Date: 12 August 2010.
Photo: Gerwin Hoekstra
Photo: Gerwin Hoekstra. Date: 12 August 2010.
Photo: Gerwin Hoekstra
Photo: Gerwin Hoekstra. Date: 12 August 2010.
Photo: Gerwin Hoekstra
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 27 May 2012.
Photo: Michiel van 't Einde
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 27 May 2012.
Photo: Michiel van 't Einde
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 27 May 2012.
Photo: Michiel van 't Einde
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 27 May 2012.
Photo: Michiel van 't Einde