Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde
Meppel, Nederland (Drenthe) - Grote Kerk (Mariakerk)
Gemeente: Meppel
Adres: Hoofdstraat 52, 7941 AJ, Meppel
Website: https://www.grotekerkmeppel.nl/
Beschrijving nr.: 1000646.
Groningen Orgelland nummer: 1160. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR2094 (Rugpositief), GR4124 (Front), GR4125 (Klaviatuur).
Gebouwd door: Jan Harmens Camp (1716)
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Openfluit 4', Nasard 3', Octaaf 2', Ruispijp II sterk (2'), Mixtuur III sterk (1'), Cymbel VI sterk (2/3'), Dulciaan 16', Trompet 8' - 1716/1722.
Rugwerk (C-f'''): Holpijp 8', Prestant 4', Open Fluit 4', Fluit Quint 3', Octaaf 2' - 1716/1967, Woudfluit 2', Quint 1 1/3', Sesquialter II sterk (1 1/3') - 1716/1967, Scherp IV sterk (1') - 1867, Dulciaan 8' - 1722, Tremulant.
Borstwerk (C-f'''): Gedekt 8' - 1967, Gedektfluit 4' - 1967, Octaaf 2' - 1967, Fluit Quint 1 1/3' - 1967, Sifflet 1' - 1967, Scherp III sterk (1/2') - 1967, Vox Humana 8' - 1967.
Pedaal (C-f'): Prestant 16' - 1967, Octaaf 8' - 1967, Gedekt 8' - 1967, Octaaf 4' - 1967, Mixtuur VI sterk (2') - 1967, Bazuin 16' - 1967, Trompet 8' - 1967, Cornet 4' - 1967, Trompet 2' - 1967.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Borstwerk.
Foto: Michiel van 't Einde
Meppel, Nederland (Drenthe) - Grote Kerk (Mariakerk)
Gemeente: Meppel
Adres: Hoofdstraat 52, 7941 AJ, Meppel
Website: https://www.grotekerkmeppel.nl/
Beschrijving nr.: 1000646.
Groningen Orgelland nummer: 1160. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR2094 (Rugpositief), GR4124 (Front), GR4125 (Klaviatuur).
Gebouwd door: Jan Harmens Camp (1716)
Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1716 | Jan Harmens Camp | nieuwbouw | 1722 | Franz Casper Schnitger | uitbreiding | 1827 | J.C. Scheuer & Zn. | diverse werkzaamheden | 1882 | Zwier van Dijk | ombouw | 1927 | firma M. Spiering | ombouw | 1967 | Mense Ruiter Orgelmakers | restauratie |
- Na vier jaar werk werd het orgel in 1716 opgeleverd en gekeurd door organist Nicolaas Berff uit Deventer. Het werd afgekeurd wegens kleine gebreken, en omdat Camp er een borstwerk met vijf stemmen buiten het bestek aan had toegevoegd. In 1717 liet Camp het opnieuw keuren door Hendrik Laageman uit Amsterdam. Het orgel werd nu volledig afgekeurd. Het lukte de bouwer niet om de mechanische problemen op te lossen, en na zijn dood op 8 januari 1721 werd de opdracht aan Frans Casper Schnitger gegeven. Deze leverde het orgel op op 9 mei 1722. De springladen waren vervangen door sleepladen, en er werden nog drie nieuwe registers geplaatst. Het orgel had drie manualen en aangehangen pedaal, met in totaal 27 stemmen. Na keuring door Petrus Havinga uit Groningen wordt het orgel in gebruik genomen.
- In de negentiende eeuw werd het orgel verschillende punten flink gewijzigd. Scheuer plaatste bij een restauratie in 1827 drie gipsen beelden op het rugwerk in plaatst van het houtsnijwerk. Het borstwerk werd verwijderd in 1882 door Zwier van Dijk, evenals de Dulciaan 16'. Proper uit Kampen verplaatste de speeltafel naar de zijkant en haalde het rugwerk leeg. Dit herplaatste hij als onderpositief. In 1927 werden door Spiering uit Dordrecht alle frontpijpen vervangen door zinken exemplaren. Tevens haalde hij de vulstemmen van het positief af, en verving deze door strijkers.
- In 1951 werd aan Mense Ruiter de opdracht gegeven het orgel te restaureren, en de toestand van 1722 te herstellen. Hij begon hiermee in 1953, en voltooide het werk in 1967. Intussen was ook de kerk gerestaureerd. Wel werd een nieuw vrij pedaal aan het oorspronkelijke concept toegevoegd en de dispositie van het borstwerk werd enigszins uitgebreid. Willem Hülsmann en Lambert Erné waren adviseur bij de restauratie. Op 5 januari 1968 is het instrument weer in gebruik genomen met een bespeling door Lambert Erné en Nico Verrips. De restauratie had bij elkaar zestien jaar geduurd, mede doordat verschillende inzichten niet gemakkelijk op één lijn te krijgen waren.
- Het kerkgebouw is sinds 2019 niet meer in gebruik voor kerkdiensten.
Technische gegevens
Aantal registers per werk | |
- Hoofdwerk | 12 |
- Rugwerk | 10 |
- Borstwerk | 7 |
- Pedaal | 9 |
Totaal aantal stemmen | 38 |
Toetstractuur | Mechanisch |
Registertractuur | Mechanisch |
Windlade(n) | Sleepladen |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Openfluit 4', Nasard 3', Octaaf 2', Ruispijp II sterk (2'), Mixtuur III sterk (1'), Cymbel VI sterk (2/3'), Dulciaan 16', Trompet 8' - 1716/1722.
Rugwerk (C-f'''): Holpijp 8', Prestant 4', Open Fluit 4', Fluit Quint 3', Octaaf 2' - 1716/1967, Woudfluit 2', Quint 1 1/3', Sesquialter II sterk (1 1/3') - 1716/1967, Scherp IV sterk (1') - 1867, Dulciaan 8' - 1722, Tremulant.
Borstwerk (C-f'''): Gedekt 8' - 1967, Gedektfluit 4' - 1967, Octaaf 2' - 1967, Fluit Quint 1 1/3' - 1967, Sifflet 1' - 1967, Scherp III sterk (1/2') - 1967, Vox Humana 8' - 1967.
Pedaal (C-f'): Prestant 16' - 1967, Octaaf 8' - 1967, Gedekt 8' - 1967, Octaaf 4' - 1967, Mixtuur VI sterk (2') - 1967, Bazuin 16' - 1967, Trompet 8' - 1967, Cornet 4' - 1967, Trompet 2' - 1967.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Borstwerk.
Vulstem | Samenstelling |
Mixtuur III sterk (Hoofdwerk) | C: 1' - 2/3' - 1/2'. G: 1 1/3' - 1' - 2/3'. f°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3 . |
Ruispijp II sterk (Hoofdwerk) | C: 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3'. |
Cimbel VI sterk (Hoofdwerk) | C: 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4' - 1/6' - 1/8'. c°: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4' - 1/6'. b°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4'. gis': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. fis'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. |
Sexquialter II sterk (Rugwerk) | C: 1 1/3' - 4/5'. c': 2 2/3' - 1 3/5'. |
Scherp IV sterk (Rugwerk) | C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. c': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3. |
Scherp III sterk (Borstwerk) | C: 1/2' - 1/3' - 1/4'. F: 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 1' - 2/3' - 1/2'. f°: 1 1/3' - 1' - 2/3'. f': 2' - 1 1/3' - 1'. g'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. |
Mixtuur VI sterk (Pedaal) | C: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. |
Overige dispositiegegevens | |
---|---|
Knock (1788) |
Hoofdwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Nasat 3', Octaaf 2', Ruispijp II sterk, Mixtuur III sterk, Cymbel III sterk, Dulciaan 16' en Trompet 8'. Rugwerk: Gedekt 8', Prestant 4', Fluit Does 4', Quint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2', Sifflet 1 1/2', Scherp IV sterk, Sexquialter II sterk en Dulciaan 8'. Borstwerk: Echo 8', Octaaf 4', Quint 3', Blokfluit 2' en Nasat 1 1/3'. Pedaal aangehangen. |
Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Hervormde Kerk te Meppel, in 1710 door Kamps, uit Berlikum, geleverd, heeft 19 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal. Organist de Heer C.P. Zillinger. Hoofdmanuaal: Prestant 8' (in de disc. dubbel), Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Nazard 3', Octaaf 2', Mixtuur 4 st., Ruischpijp 2 st., Trompet 8'. Bovenmanuaal: Prestant 4', Holpijp 8', Fluit Trav. (disc.) 8', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2', Sexquialter 2 st., Dulciaan 8'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: Tremulant. |
Verschillende disposities |
Na alle verbouwingen was de dispositie in 1940: Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Prestant 8' (een tweede), Octaaf 4', Open Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Ruispijp II sterk, Mixtuur III sterk, Trompet 8'. Onderpositief: Holpijp 8', Flute Travers 8' (discant), Celeste 8', Gamba 8', Prestant 4', Fluit 4', Quint 3', Woudfluit 2', Sexquialtera II sterk, Dulciaan 8'. Pedaal: Subbas 16', Gedekt 8'. |
Literatuur |
|
Opnamen |
|
Links |
https://www.grotekerkmeppel.nl/het-orgel/ https://www.orgelsindrenthe.nl/nederlands/meppel01.html |