Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 30 August 2007.

Foto: Evert-Jan van der Leij

Praha, Česká Republika (Praha) - Kostel Matky Boží před Týnem (Staré Mesto)
Gemeente: Praha
Streek:Čechy
Adres: Staroměstské Náměstí, Praha 1
Website: http://www.tyn.cz/

Beschrijving nr.: 2000985.

Gebouwd door: Hans Heinrich Mundt (1673)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1673 Hans Heinrich Mundt  nieuwbouw
1823 Antonin Gartner  restauratie
2000 Klais Orgelbau1787 restauratie

  • In de jaren 1671-1673 bouwde de Keulse orgelbouwer Mundt een orgel voor de Tijnkerk in Praag in Italiaanse stijl. Na de bouw van een nieuw koor aan de westvleugel van de kerk van de heilige Maria in Týn, naar een ontwerp van de Italiaanse architect Domenico Orsi, kreeg Mundt de opdracht voor de bouw van een nieuw orgel. Het werk startte in oktober 1670 en op 28 april 1673 kon het instrument in gebruik worden genomen.
  • Hoewel de kas erg in de smaak viel, werd het orgel zelf afgekeurd. Het was te zwak en voldeed niet aan de eis dat het een instrument moest worden dat in Praag geen gelijke zou vinden. Mundt voerde enkele wijzigingen uit, maar men was nog altijd niet helemaal tevreden. Toch bleef het orgel zoals het nu was, en zou zo de eeuwen trotseren.
  • In 1823 verplaatste Antonin Gartner het orgel. Ook stemde hij het een toon lager, waartoe het pijpwerk werd opgeschoven. In 1843 wijzigde Gartner de pedaal-mixtuur van IV sterk in III sterk. Plannen om een nieuw orgel te laten maken uit 1881 en 1903 vonden geen doorgang, zodat het instrument nog altijd in de kerk staat, als één van de oudste orgels in Praag en omgeving.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hlavní Stroj (Hauptwerk)14
- Zadní Pozitiv (Rückpositiv)8
- Pedál7
Totaal aantal stemmen29
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
ToonhoogteCornettoon
TemperatuurKirnberger

Dispositie
Hlavní Stroj (Hauptwerk) (CDEFGA-c'''): Bourdon Flauta 16', Principal 8', Copula Maior 8', Salicional 8', Quintatöne 8', Octava 4', Copula Minor 4', Flauta Dulcis 4', Quinta Maior 3', Superoctava 2', Quinta Minor 1 1/2', Sedecima 1', Mixtura 6 fach (1'), Cembalo 3 fach (1/2').
Zadní Pozitiv (Rückpositiv) (CDEFGA-c'''): Copula Maior 8', Principal 4', Flauto Amabilis 4', Octava 2', Quinta 1 1/2', Quintadecima 1', Rauschquint 4 fach (4/3' - 1' - 2/3' - 1/2'), Mixtura 3 fach (1').
Pedál (CDEFGA-a°): Subbass Offen 16', Subbass Gedeckt 16', Octavbass 8', Quintbass 6', Superoctavbass 4', Mixtura 4 fach (2'), Posaunenbass 8'.
Overige registers: 2 Zimbelsterne.
Koppelingen: Manual Schiebekoppel, Pedal - Hauptwerk.
Speelhulpen: Kalkantenzug, Kornetton.

VulstemSamenstelling
Mixtura 6 fach (Hauptwerk) C: 1' - 2/3' - 1/2' - 2/5'. c°: 2' - 1 1/3' - 1' - 4/5' - 2/3' - 1/2'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1'. c'': 8' - 5 1/3' - 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2'.
Cembalo 4 fach (Hauptwerk) C: 1/2' - 1/3' - 1/4'. c°: 1 1/3' - 1/2' - 1/3'. g°: 1 1/3' - 1' - 1/2'. g': 2' - 1 1/3' - 1'. f'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. gis'': 4' - 2 2/3' - 2'.
Mixtura 3 fach (Rückpositiv) C: 2/3' - 1/2' - 1/6'. c°: 1 1/3' - 1' - 1/3'. c': 2 2/3' - 2' - 2/3'. c'': 5 1/3' - 4' - 1 1/3'.
Rauschquint 2 fach (Rückpositiv) C: 1/3' - 1/4'. c°: 2/3' - 1/3'. g°: 2/3' - 1/2'. c': 1 1/3' - 1/2'. g': 1 1/3' - 1'. c'': 2' - 1'.
Mixtura 4 fach (Pedal) C: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. Oorspronkelijk was dit: 2 2/3' - 2' - 1' - 1/3'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities In 1959 luidde de dispositie:
Hauptwerk: Prinzipal 8', Flöte 8', Copula Maior 8', Salicional 8', Quintadena 8', Octav 4', Copula Minor 4', Quint Maior 3', Superoctav 2', Quint Minor 1 1/2', Sedecima 1', Mixtur 6 fach, Cembalo 4 fach.
Rückpositiv: Copula Maior 8', Copula Minor 4', Prinzipal 4', Octav 2', Quint 1 1/2', Quintadecima 1', Rauschquint 4 fach (4/3' - 1' - 2/3' - 1/2'.), Mixtur 3 fach.
Pedaal: Subbass Offen 16', Octavbass 8', Quintbass 6', Superoctavbass 4', Mixtur 4 fach.
Literatuur
  • Kurze Belehrung über die innere Einrichtung von Orgeln / Joseph Gartner. - Prag : Gottlieb Haase Söhne, 1832. - Reprint: Berlin, Kassel : Merseburger Verlag, 2020. - (Edition Merseburger ; 1168). - 86. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde, Mitgliedergabe.
  • The European Organ 1450 - 1850 / Peter Williams. - London : B T Batsford Ltd, 1966.
  • Bij de foto's : Historische orgels in Praag. - In: Het Orgel, jrg. 65 nr. 5, mei 1969.
  • Een Tsjechische orgelreis / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 71 nr. 1, januari 1975.
  • Een Tsjechische orgelreis (slot) / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 71 nr. 2, februari 1975.
  • Waar orgels zongen en zingen, Bohemen / ing. C.J.J. van Heykoop. - In: De Orgelvriend, jrg. 26 nr. 6, juni 1984.
  • Berühmte Orgeln : Meisterwerke europäischer Orgelbauer / Ursula und Ulrich Rüge. - Hamburg : Nikol Verlagsgesellschaft mbH, 1994.
  • Historische orgels in Bohemen : Een interview met Peter van Dijk / Willem van Twillert. - In: De Orgelvriend, jrg. 39 nr. 2, februari 1997.
  • Praag als orgelstad / Pavel Cerný. - In: Het Orgel, jrg. 93 nr. 3, maart 1997.
  • Historické varhany v Čechách / Lubomír Tomší, Jan Lukeš, Jan Tomíček, Václav Uhlíř. - Praha : Nakladatelství Libri, 2000. - ISBN 80-7277-009-8.
  • Zur Restaurierung der Johann-Heinrich-Mundt-Orgel in der Teynkirche zu Prag / Hans-Wolfgang Theobald. - In: Beiträge zur Geschichte und Ästhetik der Orgel : Band II / Philipp Klais [Red.]. - Freiburg (Breisgau) : Freiburger Musik-Forum, 2001.
  • Ars Organi 1/2002.
  • Johann Heinrich Mundt en zijn orgel in de Tynkerk te Praag / Peter van Dijk. - In: Het Orgel, jrg. 98 nr. 3, mei 2002.
  • Architecture of Music : Inspired Pipe Organs in World Class Buildings : Bilderbuch II Picturebook II : Dispositionen. - Bonn : Orgelbau Klais, 2006.
Opnamen
  • Prague : The Baroque Golden Age / Pavel Kohout. - Editions Hortus (CD). - 2008.
  • The Tyn Church Organ (Prague 1673) / Peter van Dijk. - Arta F1 0112 (CD). - 2002.
  • Zach Kuchař - Kopřiva : Complete Organ Works / Jan Hora. - Vixen V1 - 0004 (CD). - 1998. - Opgenomen in Praag en Miličin.
  • Organa Antiqua Bohemica : Praha - Prague / Diverse organisten. - Lindenberg LBCD 75-76 (2CD-box). - 1997.
  • Ceská Varhanní hubda baroka a klasicismu (Czech organ music of the baroque and classicist eras) / Jan Hora. - Supraphon 1111 4104 (LP). - 1987.
  • Jan Václav Stamic - Johann Joachim Agrell - Johann Georg Lang : Concertos. - Alena Veselá m.m.v. Dvořák Chamber Orchestra o.l.v. Vladimír Válek. - Supraphon 1110 4021-22 G (2-LP). - 1985.
  • Mannheim organ concertos / Alena Veselá m.m.v. Dvořák Chamber Orchestra. - Supraphon SU 3094-2 011 (CD). - Opnamen uit 1982-1984.
  • Orgeln aus dem Goldenen Prag / J. Kraijs, Ladislav Vachulka, Otto Novak, Karel Hron, Jiri Ropek. - Schwann Musica Sacra AMS 2596 (LP). - 1971.
  • Church organs of Prague - Pražské Varhany / Diverse organisten. - Supraphon Stereo 111 0661/2 (2-LP). - 1969.
Links https://orgelbau-klais.com/m.php?tx=48
http://www.varhany.net/cardheader.php?lok=286
http://www.orgelsammlung.de/orgelsammlung/327/
http://www.sonusparadisi.cz/en/organs/major-european-schools/prague-baroque-v-2.html

Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 30 August 2007.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Frans Sellies. Datering: 5 August 2008.
Foto: Frans Sellies
Foto: Frans Sellies. Datering: 5 August 2008.
Foto: Frans Sellies
Foto: René Troost. Datering: 16 October 2014.
Foto: René Troost
Foto: René Troost. Datering: 16 October 2014.
Foto: René Troost
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 11 May 2016.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Jan van der Male. Datering: 7 August 2008.
Foto: Jan van der Male