Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Bron: Calendar.

Bron: Calendar

Århus, Danmark (Midtjylland) - Domkirke (Sct. Clements Kirke)
Gemeente: Aarhus Kommune
Streek:Østjylland
Adres: Store Torv 1, 8000, Århus
Website: http://www.aarhus-domkirke.dk/

Beschrijving nr.: 2000472.

Gebouwd door: Th. Frobenius & Sønner (1928) - opus 138
Het orgel bevat ouder materiaal: pijpwerk uit 1730 van Lambert Daniël Kastens, pijpwerk uit 1855 van Peter Ulrik Frederik Demant & Søn, pijpwerk uit 1876 van Peter Ulrik Frederik Demant & Søn, pijpwerk uit 1880 van Frederik Nielsen, pijpwerk uit 1889 van Frederik Nielsen, pijpwerk uit 1901 van Frederik Nielsen, pijpwerk uit 1910 van Emil Nielsen

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1730 Lambert Daniël Kastens  nieuwbouw
1750 Amdi Worm  uitbreiding
ca. 1860 Peter Ulrik Frederik Demant & Søn  diverse werkzaamheden
1876 Peter Ulrik Frederik Demant & Søn  nieuwbouw in bestaande kas
1901 Frederik Nielsen  wijzigen dispositie
1928 Th. Frobenius & Sønner138 nieuwbouw in bestaande kas
1940 Th. Frobenius & Sønner  restauratie en uitbreiding
1959 Th. Frobenius & Sønner  restauratie
1983 Th. Frobenius & Sønner  restauratie
1993 Th. Frobenius & Sønner  diverse werkzaamheden

  • Lambert Daniël Karstens bouwde in de jaren 1730-1736 een nieuw hoofdorgel voor de Domkirke in Århus De fraaie orgelkas is voorzien van houtsnijwerk door Christen Mortensen, en de beelden werden gemaakt door Ulrich Mathissen, en na dienst overlijden in 1736 zijn zoon Mathias Ulrichsen. In 1750 zijn reparaties uitgevoerd door Amdi Worm. Hij verving ook de Nachthorn 2' van het pedaal door een Quint 1 1/2', en voegde een Mixtur 6 kor toe aan het pedaal. Peter Ulrik Demant voerde midden negentiende eeuw enkele reparaties uit, waarbij ook wijzigingen in de dispositie zijn doorgevoerd.
  • Door Johan Andreas Demant is het orgel in 1876 herbouwd. Een deel het bestaande pijpwerk is overgenomen, maar de dispositie is aangepast aan de ideeën van zijn tijd. Het instrument werd in 1901 gereviseerd door Frederik Nielsen. Hij verving de Gemshorn 4' van het tweede manuaal door een Fugara 4', en breidde het piano-pedal uit met een Fagott 16'. Het derde manuaal werd grotendeels door hem vernieuwd en in een zwelkast geplaatst, met nieuwe registers zoals een Aeoline en een Vox Celeste.
  • In 1927-1928 is het orgel herbouwd door Frobenius in de oude kassen. Het ontwerp was beïnvloed door de Orgelbewegung en door de ideeën van Albert Schweitzer. Frobenius gebruikte veel oud pijpwerk bij de bouw. Het orgel werd nu een vierklaviers orgel met 83 registers. In 1940 werd het vierde manuaal uitgebreid met vijf registers (Tertz 1 3/5', Kleinfløjte 1', Zimbelfløjte 1/2', Tertscymbel 3 fag (1/4'), Regal 4'). Op het pedaal werd de Salicetbas 16' vervangen door een Mixtur 5-6 fag.
  • Frobenius restaureerde het instrument en 1959 en 1983. Bij de laatste restauratie zijn ook enkele wijzigingen doorgevoerd. In 1993 is een nieuwe Setzer-installatie geplaatst en werd de tractuur geëlectrificeerd.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hovedværk15
- Positif16
- Svelleværk16
- Svelle Ekko12
- Svelle Kronpositiv5
- Pedal23
Totaal aantal stemmen87
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen

Dispositie
Hovedværk (C-c''''): Principal 16' - 1730/1876, Gedakt 16' - 1730/1876, Principal 8' - 1876, Spidsfløjte 8' - 1876, Gedakt 8', Viola di Gamba 8' - 1855, Octav 4' - 1983, Spidsfløjte 4' - 1876, Superoctav 2' - 1983, Terts 1 3/5', Mixtur 6 kor - 1983, Cymbel 4 kor - 1959, Trompet 16', Trompet 8', Clairon 4' - 1983.
Positif (C-c''''): Gedackt 16' - 1730/1983, Principal 8' - 1876, Rorfløjte 8' - 1876, Quintatøn 8' - 1880, Octav 4' - 1876, Gedaktfløjte 4', Octav 2' - 1730/1928, Blokfløjte 2' - 1730/1928, Larigot 1 1/3', Octav 1', Sesquialtera 2 kor - 1876/1928, Scharf 4 kor, Dulcian 16', Trompet 8' - 1983, Krumhorn 8', Zink 4'.
Svelleværk (C-c''''): Bordun 16', Principal 8', Rorgedakt 8', Fifite Harmoniek 8', Salicional 8', Vox Celeste 8', Violinprincipal 4', Tyærfløjte 4', Fugara 4' - 1901, Octavfløjte 2', Cornet 2 kor, Mixtur 5 kor, Fagot 16', Trompette Harmonique 8', Obo 8', Clairon 4'.
Svelle Ekko (C-c''''): Hulfløjte 8', Spidsgamba 8', Principal 4', Fløjte 4' - 1901, Nasat 2 2/3', Nathorn 2' - 1959, Spidsfløjte 2' - 1928/1959, Terz 1 3/5' - 1940, Sivfløjte 1', Mixtur 4 kor, Skalmeje 8', Vox Humana 8' - ca. 1910, Tremolo.
Svelle Kronpositif (vanaf manuaal IV bespeelbaar) (C-c''''): Tectus 8' - 1876, Rorfløjte 4', Principal 2' - 1730, Spidsquint 1 1/3', Cymbel 2 kor - 1940.
Pedal (C-f'): Bordunbas 32', Principal 16', Subbas 16', Gedaktbas 16' - 1889, Violone 16' - 1889/1928, Rorquint 10 2/3' - 1730, Octav 8' - 1876, Gedakt 8' - 1876, Violoncello 8' - 1876, Octav 4' - 1876, Træfløjte 4' - 1876, Quintatøn 4', Hulfløjte 2', Flautino 1', Septima 3 kor, Mixtur 4-6 kor - 1940, Kontrafagot 32', Basun 16', Fagot 16', Basun 8', Serpent 8', Trompet 4', Regal 2' - 1940.
Koppelingen: Hovedværk - Positif (16', 8' en 4'), Hovedværk - Svelleværk (8' en 4'), Hovedværk - Svelle Ekko (8' en 4'), Positif - Svelleværk (16', 8' en 4'), Positif - Svelle Ekko, Svelleværk - Svelle Ekko (16', 8' en 4'), Pedal - Hovedværk, Pedal - Positif, Pedal - Svelleværk (8' en 4'), Pedal - Svelle Ekko (8' en 4'), Positif - Positif 4', Svelleværk - Svelleværk 4', Svelle Ekko - Svelle Ekko 4'.
Speelhulpen: Setzerkombinationen - 1993, 3 vrije combinaties, 5 vaste combinaties, Pedaaltutti en Tutti, Generalnormalkoppel, Generaloktavkoppel, General Crescendo, Frilobskoppel.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • Volgens het contract uit 1728 luidde de oorspronkelijke dispositie van Karstens:
    Vercket (CDE-c'''): Qvintadena 16', Principal 8', Gedact 8', Octav 4', Floit 4', Nassat 3', Octav 2', Qvinta 1 1/2', Mixtur 4-5-6 kor, Cimbel 3 kor, Trompet 8', Vox Humana 8'.
    Oververcket (CDE-c'''): Principal 8', Weitpfeif 8', Octav 4', Spitzfloit 4', Octav 2', Gemshorn 2', Siefloit 1 1/2', Cedecima 1', Scharf 4 kor, Tromet 8'.
    Bryst Vercket (CDE-c'''): Block Floit 8', Floitedus 4', Nasat 3', Octav 2', Walt Floit 2', Cedecima 1', Sesqvialter 2 kor, Scharf 3 kor, Dultcian 8'.
    Pedal eller Fod Vercket (CDE-d'): Principal 16', Subbas 16', Rorqvinta 12', Octav 8', Octav 4', Octav 2', Nachthorn 2', Posaune 16', Tromet 8', Tromet 4'.
    Tremulant, Cymbelstjerne, 4 Spærventiller.

  • De dispositie luidde na de ombouw door Demant in 1876:
    Manual I (C-f'''): Principal 16', Bordun 16', Principal 8', Hulflöite 8', Fugara 8', Qvintflöite 5 1/3', Octav 4', Spidsflöite 4', Qvint 2 2/3', Octav 2', Mixtur 3 chor, Trompet 16'.
    Manual II (C-f'''): Qvintadena 16', Principal 8', Basethorn 8', Gamba 8', Rörflöite 8', Gemshorn 4', Qvint 2 2/3', Flautino 2', Trompet 8', Regal 4'.
    Manual III (C-f'''): Gemshorn 8', Salicional 8', Dolce 8', Tectus 8', Dolce 4', Flöite 4', Oboe 8'.
    Pedal (C-d'):
    Forto Pedal: Principal 16', Qvintbas 10 2/3', Diapason 8', Octav 4', Mixtur 3 chor, Bassun 16', Trompet 8'.
    Piano Pedal: Violon 16', Subbas 16', Violoncel 8', Tectus 8', Flöite 4', Tuba 16'.

  • Na de wijzigingen van Nielsen in 1901 was de dispositie:
    Manual I (C-f'''): Principal 16', Bordun 16', Principal 8', Hulflöite 8', Fugara 8', Qvintflöite 5 1/3', Octav 4', Spidsflöite 4', Qvint 2 2/3', Octav 2', Mixtur 3 chor, Trompet 16'.
    Manual II (C-f'''): Qvintadena 16', Principal 8', Basethorn 8', Gamba 8', Rörflöite 8', Fugara 4', Qvint 2 2/3', Flautino 2', Trompet 8', Regal 4'.
    Manual III (C-f''') - Svelleverk: Gamba 8', Aeoline 8', Tectus 8', Vox Celeste 8', Fløjte Trawers 4', Waldfløjte 2', Oboe 8', Vox Humana 8', Tremolo.
    Pedal (C-d'):
    Forto Pedal: Principal 16', Qvintbas 10 2/3', Diapason 8', Octav 4', Mixtur 3 chor, Bassun 16', Trompet 8'.
    Piano Pedal: Violon 16', Subbas 16', Violoncel 8', Tectus 8', Flöite 4', Tuba 16', Fagott 16'.

  • De dispositie luidde na oplevering van het Frobeniusorgel in 1928:
    Manual I (C-c''''): Principal 16', Bordun 16', Principal 8', Principal-Fløjte 8', Viola di Gamba 8', Bordun 8', Quint 5 1/3', Oktav 4', Spidsfløjte 4', Quint 2 2/3', Oktav 2', Cornet 5 fag (8'), Mixtur 4 fag (2'), Cymbel 4 fag (1'), Bombarde 16', Trompet 8'.
    Manual II (C-c''''): Rørfløjte 16', Principal 8', Spidsfløjte 8', Fugara 8', Salicional 8', Rorfløjte 8', Principal 4', Gedaktfløjte 4', Quint 2 2/3', Fløjte 2', Terts 1 3/5', Larigot 1 1/3', Sivfløjte 1', Dulcian 16', Krumhorn 8', Skalmeie 4'.
    Manual III (Svelleværk) (C-c''''): Bordun 16', Principal 8', Nathorn 8', Violoncel 8', Flûte Harmonique 8', Vox Celeste 8', Vox Retusa 8', Oktav 4', Flauto Traverso 4', Octavin 2', Sesquialter 2 fag (2 2/3'), Plein Jeu 5 fag (1 1/3'), Fagot 16', Trompette harmonique 8', Fagot-Obo 8', Clairon 4'.
    Manual IV (Svelle Ekko) (C-c''''): Violon-Principal 8', Harmonica 8', Unda Maris 8', Quintatøn 8', Tectus 8', Fløjte 4', Fugara 4', Nazard 2 2/3', Waldfløjte 2', Mixtur 4 fag (1 1/3'), Engelsk Horn 8', Vox Humana 8'.
    Pedal (C-g'): Subbas 32', Principal 16', Salicetbas 16', Violon 16', Subbas 16', Gedaktbas 16', Quint 10 2/3', Principal 8', Dulciana 8', Fløjte 8', Violoncello 8', Bordun 8', Quint 5 1/3, Oktav 4', Fløjte 4', Terts 3 1/5', Fløjte 2', Kontrabombarde 32', Basun 16', Fagot 16', Trompet 8', Bassethorn 8', Corno 4'.
    2 frie Kombinationer, 1 delt Kombination, faste Kombinationer, Normalkopler, Generalcrescendo, Afstiller for 16' i Manual, Afstiller for Rørværk, Afstiller for 2', Afstiller for Mixtur.

  • In 1953 luidde de dispositie:
    Manual I: Principal 16', Bordun 16', Principal 8', Principalfløjte 8', Bordun 8', Gamba 8', Quint 5 1/3', Octav 4', Spidsfløjte 4', Quint 2 2/3', Octav 2', Cornet 5 fag (8'), Mixtur 4 fag (2'), Cymbel 4 fag (1'), Bombarde 16', Trompet 8'.
    Manual II: Rørfløjte 16', Principal 8', Fugara 8', Salicional 8', Spidsfløjte 8', Rorfløjte 8', Principal 4', Gedaktfløjte 4', Quint 2 2/3', Fløjte 2', Terz 1 3/5', Larigot 1 1/3', Sivfløjte 1', Dulcian 16', Krumhorn 8', Skalmej 4'.
    Manual III (Svelleværk): Bordun 16', Principal 8', Vox Retusa 8', Nathorn 8', Violoncel 8', Vox Celeste 8', Flûte Harmonique 8', Octav 4', Flauto Traverso 4', Octavin 2', Sesquialter 2 fag (2 2/3'), Plein Jeu 5 fag (1 1/3'), Fagot 16', Fagot-Obo 8', Trompet 8', Clairon 4'.
    Manual IV (Svelle Ekko): Violonprincipal 8', Tectus 8', Quintatøn 8', Harmonica 8', Unda Maris 8', Fugara 4', Fløjte 4', Quint Nazard 2 2/3', Principal 2', Tertz 1 3/5', Kleinfløjte 1', Zimbelfløjte 1/2', Tertscymbel 3 fag (1/4'), Engelsk Horn 8', Vox Humana 8', Regal 4'.
    Pedal: Subbas 32', Principal 16', Subbas 16', Gedaktbas 16', Violon 16', Quinte 10 2/3', Principal 8', Dulciana 8', Violoncel 8', Bordun 8', Fløjte 8', Quinte 5 1/3, Octav 4', Fløjte 4', Tertz 3 1/5', Fløjte 2', Mixtur 5-6 fag, Contrabombarde 32', Basun 16', Fagot 16', Trompet 8', Bassethorn 8', Corno 4'.
    2 frie Kombinationer, 1 delt Kombination, faste Kombinationer, Normalkopler, Generalcrescendo, Afstiller for 16' i Manual, Afstiller for Rørværk, Afstiller for 2', Afstiller for Mixtur.

Literatuur
  • Denemarken : Over hedendaagse orgels en hun bouwers / Leonora Gyller. - In: De Schalmei, 2e Jaargang Nr. 6, November 1947.
  • Organist- og Kantorenembederne i København, de danske Købstæder og købstadlignende Byer samt disses Indehavere / Axel Buchardt (red.]. - Femte Udgave. - København : Ejnar Munksgaards Forlag, 1953.
  • Onze vijfde Europese orgelstudiereis (VIII) / dr.ir. W.H.C. Knapp. - In: Het Orgelblad, jrg. 7 nr. 1, januari 1964.
  • Berühmte Orgeln : Meisterwerke europäischer Orgelbauer / Ursula und Ulrich Rüge. - Hamburg : Nikol Verlagsgesellschaft mbH, 1994.
Opnamen
  • French Impressions / Daniel Bruun. - Gateway Music (CD). - 2013.
  • César Franck : l'Oeuvre d'Orgue / Gillian Weir. - Collins Classics 70442 (3-dubbel cd).
  • Olivier Messiaen : The Organ Works - Volume 1 / Gillian Weir. - Priory Records PRCD921 (CD). - 2002.
  • Olivier Messiaen : The Organ Works - Volume 2 / Gillian Weir. - Priory Records PRCD922 (CD). - 2002.
  • Olivier Messiaen : The Organ Works - Volume 3 / Gillian Weir. - Priory Records PRCD923 (CD). - 2002.
  • Olivier Messiaen : The Organ Works - Volume 4 / Gillian Weir. - Priory Records PRCD924 (CD). - 2002.
  • Olivier Messiaen : The Organ Works - Volume 5 / Gillian Weir. - Priory Records PRCD925 (CD). - 2002.
  • Olivier Messiaen : The Organ Works - Volume 6 / Gillian Weir. - Priory Records PRCD926 (CD). - 2002.
  • Veni Creator : The complete organ music of Maurice Duruflé / Hans Fagius. - BIS CD 1304 (CD). - 2002.
  • Olivier Messiaen : l'Oeuvre d'Orgue Enregistrement Intégral : The Complete Organ Works / Gillian Weir. - Collins Classics 70312 (7CD-box). - 1994.
Links https://pipeorgantaxonomy.wordpress.com/2014/10/10/lambert-daniel-kastens-domkirke-aarhus-denmark/
YouTube Bonnal Paysages Euskariens / Daniel Bruun (2013)

Bron: Postcard.
Bron: Postcard
 Foto: Th. Frobenius & Sønner Orgelbyggeri.
Foto: Th. Frobenius & Sønner Orgelbyggeri