Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Bron: Postcard

Trondheim, Norge (Trøndelag) - Nidarosdomen, Wagner-Orgel
Gemeente: Trondheim
Adres: Kongsgardsgata, 2, 7013, Trondheim
Website: https://www.nidarosdomen.no/

Beschrijving nr.: 2000283.

Gebouwd door: Jürgen Ahrend (1994) - opus 143
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1741 van Joachim Wagner

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1739	Joachim Wagner		nieuwbouw
1741	Johann Peter Migendt		nieuwbouw
1861	Claus Jensen		restauratie en uitbreiding
1930	G.F. Steinmeyer und Co.		nieuwbouw in bestaande kas
1994	Jürgen Ahrend	143	nieuwbouw in bestaande kas

In 1738/1739 bouwde J.J. Wagner een nieuw orgel voor de Dom van Trondheim met twee manualen en 30 stemmen. Het werd in 1741 door Peter Migend opgebouwd in de kathedraal. De pedaalmixtuur werd in 1812 vervangen door een Bordun 8'. In 1860/1861 voegde Claus Jensen een Récit met 6 stemmen toe en in 1879 verving hij drie registers door meer romantische stemmen. Tenslotte plaatste hij in 1885 een Fagot 8'. Het orgel werd in 1930 vervangen door een enorm groot instrument van de firma Steinmeyer (opus 1500), met maar liefst 131 stemmen. Steinmeyer verplaatste het ook van de westwand naar het noordertransept. Het oude front van Wagner bleef behouden. In 1962 verhuisde men het orgel terug naar de westzijde van de kerk. 20 stemmen konden niet worden herplaatst. Later zijn er plannen gemaakt om het Wagner-orgel te reconstrueren, en het Steinmeyer-orgel elders in de kerk te plaatsen achter een nieuw te ontwerpen front. Dit is gebeurd in 1994, toen Jürgen Ahrend het Wagner-instrument reconstrueerde. Het nog aanwezige originele pijpwerk werd gerestaureerd en opnieuw gebruikt. Op 2 april 1994 is het orgel officieel in gebruik genomen met een concert door Per Fridtjof Bonsaksen en professor Jon Laukvik.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hauptwerk	12
- Oberwerk	10
- Pedal	8
Totaal aantal stemmen	30
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	a' = 453 Hz
Temperatuur	Werckmeister II
Winddruk	85 mm

Dispositie
Hauptwerk (C-c'''): Bordun 16', Principal 8', Rohrflöte 8', Octav 4', Spitzflöte 4', Quinta 3', Octav 2', Waldflöte 2', Cornett 3 fach, Scharff 5 fach, Mixtur 3 fach, Trompete 8'.
Oberwerk (C-c'''): Gedackt 8', Quintadena 8', Principal 4', Rohrflette 4', Nasat 3', Octav 2', Tertia 1 3/5', Quinta 1 1/2', Mixtur 4 fach, Vox Humana 8'.
Pedal (C-d'): Subbas 16', Principal 8', Quinta 6', Octav 4', Mixtur 5 fach, Posaune 16', Trompete 8', Cleron 4'.
Koppelingen: Coppel zum Manual Clavier.
Speelhulpen: Tremulant, Zimbelstern/Sonne, Calcantglocke, 3 Sperrventile, Schwebung.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De dispositie van het Wagner-orgel uit 1741 luidde: Hauptwerk (CD-c'''): Bordun 16', Principal 8', Rohrflöte 8', Octav 4', Spitzflöte 4', Quinta 3', Octav 2', Waldflöte 2', Scharf V sterk, Cimbel III sterk, Cornet III sterk, Trompete 8'. Oberwerk (CD-c'''): Gedact 8', Quintadena 8', Principal 4', Rohrflöte 4', Nassat 3', Octav 2', Tertia 1 3/5', Quinta 1 1/2', Mixtur, Vos Humana 8'. Pedal (CD-d'): Subbass 16', Principal 8', Octav 4', Quinta 3', Mixtur V sterk, Posaune 16', Trompete 8', Cleron 4'. Na de uitbreiding van 1861 was de dispositie: Hauptwerk (CD-c'''): Bordun 16', Principal 8', Rohrflöte 8', Octav 4', Spitzflöte 4', Quinta 3', Octav 2', Waldflöte 2', Scharf V sterk, Cimbel III sterk, Cornet III sterk, Trompete 8'. Oberwerk (CD-c'''): Gedact 8', Quintadena 8', Principal 4', Rohrflöte 4', Nassat 3', Octav 2', Tertia 1 3/5', Quinta 1 1/2', Mixtur, Vos Humana 8'. Récit: Gamba 8', Gedackt 8', Bassflöite 8', Flute Douce 4', Valdflöite 4', Klarinett 8'. Pedal (CD-d'): Subbass 16', Principal 8', Bordun 8', Octav 4', Quinta 3', Posaune 16', Trompete 8', Cleron 4'. Het orgel van Steinmeyer had als dispositie: Hauptwerk: Principal 16', Bourdon 16', Principal 1', Principal 2', Principal 3', Gemshorn 8', Doppelgedeckt 8', Flauto Major 8', Rohrflöte 8', Violoncello 8', Quinte 5 1/3', Octave 4', Principal 4', Offenflöte 4', Gross Terz 3 1/5', Quinte 2 2/3', Superoktave 2', Terz 1 3/5', Cornet 5 fach (4'), Mixtur 6 fach (2'), Cimbel 3 fach (1'), Bombarde 16', Tromba 8', Trompete 8', Clairon Harmonique 4', Céleste (49 tonen), Glocken (26 tonen). Positiv (in zwelkast): Nachthorn 16', Salicional 16', Principal 8', Gedeckt 8', Spitzflöte 8', Quintatön 8', Dulciana 8', Unda Maris 8', Principal 4', Rohrflöte 4', Fugara 4', Quinte 2 2/3', Sifflöte 2', Terz 1 3/5', Larigot 1 1/3', Septime 1 1/7', Sedecima 1', Mixtur 4 fach (2'), Contra Fagott 16', Trompete 8', French Horn 8', Bassetthorn 8', Clarinette 8', Euphone 4', Tremulant. Oberwerk (in zwelkast): Geigenprincipal 16', Rohrflöte 16', Principal Major 8', Principal Minor 8', Bordun 8', Jubalflöte 8', Wienerflöte 8', Gamba 8', Aeoline 8', Gamba Celeste 8', Vox Celestis 8', Praestant 4', Flute Harmonique 4', Kleingedeckt 4', Gambette 4', Quinte 2 2/3', Piccolo 2', Terz 1 3/5', Kornett 5 fach (8'), Plein Jeu 5 fach (2 2/3'), Trompete 16', Trompette Harmonique 8', Cornopean 8', Orchester-Oboe 8', Vox Humana 8', Klarine 4', Tremulant, Harfe 8', Harfe 4'. Solowerk (in zwelkast): Diapason Stentor 8', Geigenprincipal 8', Groß Mixtur 5 fach (4'), Tuba 16', Tuba 8', Trompette d'Orchestre 8', Tuba 4'. Rückpositiv: Mild Principal 8', Cor de Nuit 8', Violflöte 8', Prestant 4', Bachflöte 4', Nasat 2 2/3', Blockflöte 2', Nachthorn 1', Cimbel 4 fach (1/2'), Rankett 16', Krummhorn 8'. Pedal: Contra Violon 32', Subbordun 32' (unit), Majorbaß 16', Principalbaß 1 16', Principalbaß 2 16' (transmissie), Subbaß 16', Kontrabaß 16', Harmonicabaß 16', Bordun 16' (transmissie), Salicional 16' (transmissie), Quintbaß 10 2/3', Octavbaß 8', Principal 8' (transmissie), Rohrflöte 8', Flötbaß 8', Violoncello 8', Dulciana 8' (transmissie), Quinte 5 1/3', Octav 4', Bachflöte 4', Terz 3 1/5', Waldflöte 2', Pedalkornett 5 fach (2 2/3'), Mixtur 5 fach (5 1/3'), Kontrabombarde 32' (unit), Bombarde 16', Baßtuba 16' (transmissie), Fagott 16' (transmissie), Rankett 16' (transmissie), Trompete 8', Clarine 4', Glocken (26 Töne) (transmissie).

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De dispositie van het Wagner-orgel uit 1741 luidde:
Hauptwerk (CD-c'''): Bordun 16', Principal 8', Rohrflöte 8', Octav 4', Spitzflöte 4', Quinta 3', Octav 2', Waldflöte 2', Scharf V sterk, Cimbel III sterk, Cornet III sterk, Trompete 8'.
Oberwerk (CD-c'''): Gedact 8', Quintadena 8', Principal 4', Rohrflöte 4', Nassat 3', Octav 2', Tertia 1 3/5', Quinta 1 1/2', Mixtur, Vos Humana 8'.
Pedal (CD-d'): Subbass 16', Principal 8', Octav 4', Quinta 3', Mixtur V sterk, Posaune 16', Trompete 8', Cleron 4'.

Na de uitbreiding van 1861 was de dispositie:
Hauptwerk (CD-c'''): Bordun 16', Principal 8', Rohrflöte 8', Octav 4', Spitzflöte 4', Quinta 3', Octav 2', Waldflöte 2', Scharf V sterk, Cimbel III sterk, Cornet III sterk, Trompete 8'.
Oberwerk (CD-c'''): Gedact 8', Quintadena 8', Principal 4', Rohrflöte 4', Nassat 3', Octav 2', Tertia 1 3/5', Quinta 1 1/2', Mixtur, Vos Humana 8'.
Récit: Gamba 8', Gedackt 8', Bassflöite 8', Flute Douce 4', Valdflöite 4', Klarinett 8'.
Pedal (CD-d'): Subbass 16', Principal 8', Bordun 8', Octav 4', Quinta 3', Posaune 16', Trompete 8', Cleron 4'.

Het orgel van Steinmeyer had als dispositie:
Hauptwerk: Principal 16', Bourdon 16', Principal 1', Principal 2', Principal 3', Gemshorn 8', Doppelgedeckt 8', Flauto Major 8', Rohrflöte 8', Violoncello 8', Quinte 5 1/3', Octave 4', Principal 4', Offenflöte 4', Gross Terz 3 1/5', Quinte 2 2/3', Superoktave 2', Terz 1 3/5', Cornet 5 fach (4'), Mixtur 6 fach (2'), Cimbel 3 fach (1'), Bombarde 16', Tromba 8', Trompete 8', Clairon Harmonique 4', Céleste (49 tonen), Glocken (26 tonen).
Positiv (in zwelkast): Nachthorn 16', Salicional 16', Principal 8', Gedeckt 8', Spitzflöte 8', Quintatön 8', Dulciana 8', Unda Maris 8', Principal 4', Rohrflöte 4', Fugara 4', Quinte 2 2/3', Sifflöte 2', Terz 1 3/5', Larigot 1 1/3', Septime 1 1/7', Sedecima 1', Mixtur 4 fach (2'), Contra Fagott 16', Trompete 8', French Horn 8', Bassetthorn 8', Clarinette 8', Euphone 4', Tremulant.
Oberwerk (in zwelkast): Geigenprincipal 16', Rohrflöte 16', Principal Major 8', Principal Minor 8', Bordun 8', Jubalflöte 8', Wienerflöte 8', Gamba 8', Aeoline 8', Gamba Celeste 8', Vox Celestis 8', Praestant 4', Flute Harmonique 4', Kleingedeckt 4', Gambette 4', Quinte 2 2/3', Piccolo 2', Terz 1 3/5', Kornett 5 fach (8'), Plein Jeu 5 fach (2 2/3'), Trompete 16', Trompette Harmonique 8', Cornopean 8', Orchester-Oboe 8', Vox Humana 8', Klarine 4', Tremulant, Harfe 8', Harfe 4'.
Solowerk (in zwelkast): Diapason Stentor 8', Geigenprincipal 8', Groß Mixtur 5 fach (4'), Tuba 16', Tuba 8', Trompette d'Orchestre 8', Tuba 4'.
Rückpositiv: Mild Principal 8', Cor de Nuit 8', Violflöte 8', Prestant 4', Bachflöte 4', Nasat 2 2/3', Blockflöte 2', Nachthorn 1', Cimbel 4 fach (1/2'), Rankett 16', Krummhorn 8'.
Pedal: Contra Violon 32', Subbordun 32' (unit), Majorbaß 16', Principalbaß 1 16', Principalbaß 2 16' (transmissie), Subbaß 16', Kontrabaß 16', Harmonicabaß 16', Bordun 16' (transmissie), Salicional 16' (transmissie), Quintbaß 10 2/3', Octavbaß 8', Principal 8' (transmissie), Rohrflöte 8', Flötbaß 8', Violoncello 8', Dulciana 8' (transmissie), Quinte 5 1/3', Octav 4', Bachflöte 4', Terz 3 1/5', Waldflöte 2', Pedalkornett 5 fach (2 2/3'), Mixtur 5 fach (5 1/3'), Kontrabombarde 32' (unit), Bombarde 16', Baßtuba 16' (transmissie), Fagott 16' (transmissie), Rankett 16' (transmissie), Trompete 8', Clarine 4', Glocken (26 Töne) (transmissie).

Literatuur	Det gamle orgel i Nidaros Dom i Trondheim / Ole Rasmus Krag. - In: Den Danske Orgelårbog 1981-1982. Nidaros Cathedral illustrated / Dorothea P. Fischer. - Trondheim : Nidaros Domkirkes Restaureringsarbeider, [ca. 1985]. Berühmte Orgeln : Meisterwerke europäischer Orgelbauer / Ursula und Ulrich Rüge. - Hamburg : Nikol Verlagsgesellschaft mbH, 1994. Orgel International 4/1998. De orgelbouwfirma G.F. Steinmeyer & Co. (5) : Het Steinmeyer-orgel in de Nidaroskathedraal in Trondheim / Dave Lazoe. - In: De Orgelvriend, jrg. 57, nr. 1/2, januari/februari 2015. Zur Steinmeyer-Kuhn-Orgel im Nidarosdom (Trondheim, Norwegen) : Eine musikalische Ehrenpforte / Markus Zimmermann. - In: Ars Organi, 63. Jhg., Heft 4, Dezember 2015.
Opnamen	Bach Complete Organ Works : 10 Alternative Versions / Pieter van Dijk. - DMP Records DVH 140448 (3CD). - 2023. - Recorded in Trondheim and Alkmaar. Buxtehude : The Complete Organ Works Volume 2 / Christopher Herrick. - Hyperion CDA67809 (CD). - 2010. Baroque Organ Music & Baroque Organ Music for Christmas / Perf Fridtjov Bonsaksen. - Challenge CC 72146 (dubbel-CD). - 2005. - Opnamen uit de jaren 1995-1997. Bach recital in the Nidaros Cathedral / Harald Rise. - Sonor Records AS (CD). - 2003. Stjerneklang : Norske folketoner Bachs julekoraler / Andreas Liebig (organ) & Sinikka Langeland (folkesang). - Heilo HCD 7166 (CD). - 2002. Organ concert : Bach - Händel - Vivaldi - Mozart - Beethoven / Harald Rise. - Sonor (CD). - 2000. Pathos und Freude : Orgelwerke von J.S. Bach / Martin Sander. - Audite 20028 (CD). - 1999. J.S. Bach - Organ Works vol. 3 / Jacques van Oortmerssen. - Challenge Classics CC 72047 (CD). - 1997. J.S. Bach - Organ Works / Per Fridtjov Bonsaksen. - Vanguard Classics 99075 (CD). - 1995.
Links	https://www.nidarosdomen.no/musikk/orglene/wagnerorgelet https://www.orgelbau-ahrend.de/opus143wa.html http://mypipeorganhobby.blogspot.com/2009/10/wagner-organ-1739-trondheim-norway.html

Bron: Calendar

Bron: Postcard