Orgel Databank | Beschreibung Orgel

Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel

Sassenheim, Nederland (Zuid-Holland) - Dorpskerk
Gemeinde: Teylingen
Region:Bollenstreek
Adresse: Jacoba van Beierenlaan 4, 2171 CM, Sassenheim
Website: https://www.pgsassenheim.nl/

Beschreibung nr.: 1003786.
Kartennummer "De Mixtuur": H10.

Gebaut von: Hans Goltfusz (1657)

Jahr	Orgelbauer	Opus	Aktivität
1657	Hans Goltfusz		Neubau
1700	Johannes Duyschot		Verschiedene Tätigkeiten
1883	Adrianus Marinus Theodorus van Ingen		Übersetzung
1904	J.C. Sanders & Zoon		Umbau
1975	K.B. Blank & Zoon		Übersetzung
1999	Van Rossum Orgelbouw		Restaurierung

In 1657 bouwde Hans Goltfusz een nieuw klein orgel voor de Gasthuiskerk in Delft. Johannes Duyschot reviseerde het instrument rond 1700. Door hem werd een Cornet toegevoegd. Tussen 1800 en 1850 werd de dispositie gewijzigd. In 1858 verhuisde het orgel naar de Christelijke Afgescheiden Kerk aan de Voldersgracht in Delft. A.N. van Lint reviseerde en wijzigde het orgel in datzelfde jaar.
Het verhuisde opnieuw in 1883, naar de Gereformeerde Oosterkerk aan de Vlamingstraat. De Gereformeerde Oosterkerk aan de Vlamingstraat in Delft werd gebouwd in 1882 naar ontwerp van W.C. Coepijn. De overplaatsing werd uitgevoerd door A.M.Th. van Ingen. J.C. Sanders restaureerde het instrument in 1904. Hij vernieuwde de windlade, de tractuur, klaviatuur en windvoorziening. Het front werd vergroot met twee tussenvelden en twee zijtorens. Ook de dispositie is veranderd. De Oosterkerk werd in 1971 gesloten. Het gebouw is op de gevel na in 1972 gesloopt.
Het orgel werd in 1971 verkocht aan de Hervormde Gemeente te Sassenheim. Deze kerk werd in 1971 en 1972 volledig gerestaureerd. Het Verweijs-orgel uit 1935 is hierbij gesloopt. In de jaren 1975 werd het Goltfusz-orgel gerestaureerd door K.B. Blank & Zn., hierbij geadviseerd door Klaas Bolt. Uitgangspunt was hierbij het herstel van de toestand van 1700. Deze restauratie werd met goed resultaat afgesloten, waarna het orgel op 25 april 1975 in gebruik is genomen.
Het orgelbalkon begon echter te verzakken, waardoor een nieuwe restauratie nodig werd. Hans van Rossum voerde dit werk uit onder advies van Hans van Nieuwkoop en Rudi van Straten. Het schilderwerk en de ornamentiek van de orgelkas zijn ook hersteld. Een wat merkwaardige ingreep is het wegnemen van het pijpwerk van de tonen Cis, Dis, Fis en Gis (Manuaal) en Cis en Dis (Pedaal), zonder echter ook de klavieren aan te passen. De toetsen van het manuaal zijn nu doorverbonden met het klein octaaf. Op 4 april 1999 kon het orgel weer in gebruik worden genomen. Het werd deze gelegenheid bespeeld door Hans van Nieuwkoop.

Kurze Übersicht der Orte, an denen die Orgel gestanden hat

1657	Delft	Gasthuiskerk
1858	Delft	Christelijke Afgescheiden Kerk (Voldersgracht)
1883	Delft	Gereformeerde Oosterkerk
1975	Sassenheim	Hervormde Kerk

Technische Daten

Anzahl Register pro Manual
- Manuaal	8
- Pedaal	1
Gesamtzahl der Stimmen	9
Tastentraktur	Mechanical
Registertraktur	Mechanical
Windlade(n)	Slider chests
Tonhöhe	a' = 415 Hz
Temperatur	Gemodificeerde middentoon (drie reine tertsen)
Winddruck	68 mm

Disposition
Manuaal (CDEFGA-c'''): Gedekt 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Tertiaan 1 3/5' (bas) - 1976, Quintfluit 1 1/2', Mixtuur III-IV sterk, Sesquialter II sterk (discant) - ca. 1700.
Pedaal (CDE-d'): Trompet 8' - 1976.
Koppeln: Pedaalkoppel.
Nebenregister und Spielhilfen: Tremulant (opliggend) - 1999.

Gemischte Stimme	Zusammensetzung
Mixtuur III-IV sterk	C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. cìs°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. cis': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. cis'': 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3' - 1'.

Übrige dispositiondaten
Hess (1774)	Het Orgel in de Gasthuis-Kerk (Delft), met één Hand-Clavier en een Vry-Pedaal, heeft 10 stemmen. Manuaal, 9 stemmen: Praestant 4', Holpyp 8', Fluit 4', Octaav 2', Quintfluit, Tertiaan gehalveerd, Sexquialtra, Mixtuur en Cornet. Pedaal, eene stem: Trompet 8'. Ao. 1656 is dit klein dog fraai werkje gemaakt door Morlets.
Van 't Kruijs (1885)	Het Orgel in de Christelijk Gereformeerde Kerk te Delft heeft één klavier, aangehangen pedaal en 9 sprekende stemmen. Dit Orgel is in 1656 door Morlets geleverd. Van klavier en pedaal ontbreken de onderste noten cis, dis, fis, gis. Organist de Heer J.E. Kouwenhoven. Manuaal: Prestant (disc.) 8', Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Octaaf 1', Mixtuur 3 st., Cornet 5 st., Aangehangen Pedaal: Trompet 8'.
Mehrere dispositionen	De oorspronkelijke dispositie luidde: Manuaal: Gedekt 8', Prestant 4', Open Fluit 4', Octaaf 2', Quintfluit 1 1/2', Mixtuur, Sesquialter (discant), Tremulant. Pedaal: Trompet 8'. Na de wijzigingen in 1858 was de dispositie: Manuaal: Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Octaaf 1' (discant), Fluit 1' (bas), Mixtuur, Cornet, Tremulant. Pedaal: Trompet 8'. De dispositie luidde van 1904 tot 1971: Manual: Bourdon 16' (1904), Prestant 8' (bas 1883), Holfluit 8', Viola 8' (1904), Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3' (1904), Octaaf 2', Cornet V sterk, Mixtuur II-III-IV sterk, Trompet 8' (1904). Pedaal: Aangehangen.

Literatur

Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
Maandblad "Het Orgel", Mei 1904.
Goldfuss orgel uit de voormalige geref. Oosterkerk te Delft, naar de N.H. kerk te Sassenheim / J.M. Philippo. - In: De Orgelvriend, jrg. 15 nr. 4, april 1973.
Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 6, juni 1973.
Kort orgelbouwnieuws : Sassenheim. - In: Het Orgel, jrg. 70, nr. 1, januari 1974.
25 april 1975 : Ingebruikname Goldtfusz-orgel in Herv. kerk Sassenheim / Klaas Schippers. - In: De Orgelvriend, jrg. 17 nr. 7/8, juli/augustus 1975.
Het orgel in de Herv. Dorpskerk van Sassenheim. - In: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 4, april 1976.
Het orgel in de Hervormde dorpskerk te Sassenheim / Klaas Bolt. - In: Het Orgel, jrg. 72 nr. 7/8, juli/augustus 1976.
Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
Orgelbouwnieuws : Sassenheim, Hervormde Kerk. - In: De Orgelkrant, jrg. 4, nr. 7/8, juli/augustus 1999.
Het orgel in de Hervormde Dorpskerk te Sassenheim / Wim Diepenhorst, Rogér van Dijk. - In: Het Orgel, jrg. 98 nr. 1, januari 2002.
Orgelconcerten 2002 in Leiden en Duin- en Bollenstreek. - [S.l.] : Stichting Orgelpromotie Zuid-Holland-West, 2002.
Kansen voor nieuwe discussie : Van Rossum over restauraties Goltfuss-orgel in Sassenheim / Jakko Gunst. - In: Kerk & Muziek, jrg. 52 nr. 5, september/oktober 2003.
Orgelconcerten 2005 in Leiden en Duin- en Bollenstreek. - [S.l.] : Stichting Orgelpromotie Zuid-Holland-West, 2005.
Orgelconcerten in Zuid-Holland West 2007. - Oegstgeest : Stichting Orgelpromotie ZH West, 2007.

Aufnahmen

Konstige ende stichtelijcke compositien / Hans van Nieuwkoop. - Sassenheim : Stichting Goltfusz concerten (LP). - 1977.

Übrige Quellen

W.F. Poot

Bild: Dirco Oskam

Bild: G. Meyster

Bild: Henk Brussee