Spring naar content
Complete description of the selected organ
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 12 August 2009.

Photo: Michiel van 't Einde

Leens, Nederland (Groningen) - Andreaskerk
Municipal: Het Hogeland
Region:Hunsingo
Address: Valge 22, 9965 PG, Leens
Website: https://leens-mensingeweer.protestantsekerk.net/

Description nr.: 1003094.
Groningen Orgelland number: 120. Stichting Orgelcentrum card number: GR3936.

Built by: Dirk Sjoerd Ypma (1840)
The organ contains older material: Pipes from 1668 by Conrad & Tobias Bader

YearBuilderOpusActivity
1840 Dirk Sjoerd Ypma  new organ
1846 Willem Hardorff  maintenance/reparations
1888 Ehrenfried Leichel & Zn.  transfer/relocate
1960 Jan van der Bliek  restoration
1985 Bakker & Timmenga  restoration

  • Na een kerkbrand te Arum in 1836 was het nodig dat het orgel van de Hervormde Kerk aldaar werd herbouwd. Dirk Sjoerd Ypma bouwde dit orgel, met gebruik van veel pijpwerk van Baders uit het vorige orgel. In 1840 was het instrument voltooid, maar zes jaar later al moest Hardorff enkele verbeteringen aanbrengen. Het orgel is in 1885 vervangen door een nieuw instrument van Leichel, waarna het verkocht werd aan de Gereformeerde Kerk in Leens. Hier is het in 1888 geplaatst door Leichel.
  • Leichel wijzigde de dispositie door een Salicionaal 8' op de plek van de Fluit 4' van het Hoofdwerk te zetten. Op het Bovenwerk plaatste hij een Viola di Gamba 8' en een Clarinet 8. Een restauratie in 1960 door Van der Bliek bracht weer andere wijzigingen met zich mee: de Salicionaal uit 1888 werd een Salicet 4'. De andere Leichel-stemmen verdwenen ten gunste van een Spitsquint 3' en een Flageolet 2'. Adviseur bij de werkzaamheden was dhr. A.P. Oosterhof.
  • Bakker & Timmenga restaureerde het instrument in 1985. Adviseur bij deze werkzaamheden was Jan Jongepier. Het orgel is niet teruggebracht in de oorspronkelijke staat, omdat hiervoor de gelden ontbraken. Op 14 juni 1985 is het instrument weer in gebruik genomen met een bespeling door de adviseur. Sinds de vorming van de Protestantse Kerk Nederland heeft de Gereformeerde Kerk de naam Andreaskerk gekregen.
  • De Bourdon 16' heeft twee standen: bij half opengetrokken stand spreken alleen de tonen C-d, bij helemaal opentrekken spreken alle tonen.

Short list of all locations the organ has been
1840ArumHervormde Kerk
1888LeensGereformeerde Kerk

Technical data
Number of stops per division
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk5
- Pedaal1 (0)
Total number of stops16 (15)
Key actionMechanical
Stop actionMechanical
Windchest(s)Slider chests
Pitcha' = 440 Hz
TemperamentEqual temperament

Specification
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - 1668/1840, Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4' - gereserveerd, Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur III sterk, Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Fluit Douce 8' (B/D), Viola di Gamba 8' (from c°), Prestant 4', Fluit d'Amoer 4', Flageolet 2' - 1960.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - transmissie, Octaafbas 8' - gereserveerd.
Couplers: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

Other specifications
Different specifications
  • De oorspronkelijke dispositie luidde:
    Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur II-III-IV sterk, Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld).
    Onderklavier: Viola di Gamba 8' (discant), Prestant 4', Fluit Douce 4', Fluit d'Amour 4', Woudfluit 2'.
    Pedaal: Aangehangen.
    2 afsluiters.

  • Voor de restauratie van 1960 luidde de dispositie:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicional 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur III sterk, Cornet III sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld).
    Bovenwerk: Viola di Gamba 8', Fluit Douce 8' (gedeeld), Prestant 4', Fluit d'Amour 4', Clarinet 8'.
    Pedaal: Aangehangen.
    Speelhulpen: Manuaalkoppel, Ventiel.

Literature
  • Een orgelrestauratie : Geref. Kerk te Leens (Gr.) / A.P. Oosterhof. - In: Organist & Eredienst, jrg. 26, nr. 285, juli 1960.
  • Ger. kerk Leens bezit wellicht uniek orgel : Waarschijnlijk oorspronkelijk Bader-pijpwerk / M. Seybel. - In: Reformatorisch Dagblad, donderdag 24 december 1981.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek II : Oude kerkorgels in de provincie Groningen, geplaatst na 1840 / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 27, april 1982.
  • Kroniek : 14 juni 1985. - In: De Mixtuur, nr. 52, januari 1986.
  • Orgelbouwnieuws / Jan Jongepier [red]. - In: Het Orgel, jrg. 82 nr. 7/8, juli/augustus 1986.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel I Hunsingo / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1994. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 15).
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).

Photo: Michiel van 't Einde. Date: 12 August 2009.
Photo: Michiel van 't Einde
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 12 August 2009.
Photo: Michiel van 't Einde
Source: Fotokaart GR 3936 (Stichting Orgel Centrum).
Source: Fotokaart GR 3936 (Stichting Orgel Centrum)
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 12 August 2009.
Photo: Michiel van 't Einde