Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Michiel van 't Einde

Hallum, Nederland (Fryslân) - Sint Maartenkerk
Gemeente: Noardeast-Fryslân
Adres: Kerkpad, 9074 BX, Hallum
Website: https://www.pgm-hallum.nl/

Beschrijving nr.: 1002576.

Gebouwd door: Albertus Johannes van Gruisen (1811)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1811	Albertus Johannes van Gruisen		nieuwbouw
	L. van Dam & Zonen		diverse werkzaamheden
1871	Willem Hardorff		restauratie en uitbreiding
2003	Bakker & Timmenga		restauratie
2014	Bakker & Timmenga		restauratie

In 1804 stortte op 26 april de toren van de kerk in. Het orgel uit 1768, gebouwd door Hinsz, werd hierbij verwoest. Albertus van Gruisen begon in 1810 met de bouw van het nieuwe orgel. Het had twee klavieren en aangehangen pedaal. Op 31 januari 1811 is het in gebruik genomen.
In later jaren is het instrument gewijzigd, en er is in 1871 door Hardorff een vrij pedaal gemaakt met vier stemmen. Bakker & Timmenga reviseerden het orgel in 2003. Op 6 juni 2003 is het instrument weer in gebruik genomen. Adviseur Jan Jongepier bespeelde het orgel bij deze gelegenheid.
Een grote restauratie is in de jaren 2013/2014 uitgevoerd door de firma Bakker & Timmenga. Ook de orgelkas is geheel gerestaureerd en opnieuw geschilderd.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Manuaal	12
- Rugpositief	8
- Pedaal	4
Totaal aantal stemmen	24
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	a' = 428 Hz
Temperatuur	Equal temperament
Winddruk	70 mm

Dispositie
Manuaal (C-f'''): Prestant 16' (discant), Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Violoncel 8', Octaaf 4', Speelfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur II-III-IV sterk (B/D), Trompet 8' (B/D).
Rugpositief (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Fluit Travers 8' (discant), Prestant 4', Fluit d'Amour 4', Nasard 3', Woudfluit 2', Dulciaan 8', Celeste (= tremulant).
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Basson 16'.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaalkoppel.

Vulstem	Samenstelling
Mixtuur II-III-IV sterk (Hoofdwerk)	C: 1 1/3' - 1'. G: 2' - 1 1/3' - 1'. g°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. g': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. g'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet III sterk discant (Hoofdwerk)	c': 4' - 2 2/3' - 1 3/5'.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De dispositie in 1811: Manuaal: Prestant 16' (discant), Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Flut Doux 8', Octaav 4', Speelfluit 4', Quint 3', Octaav 2', Sexquialtre II sterk, Cornet IV sterk, Mixtuur IV-V-VI sterk, Trompet 8' (gedeeld). Rugwerk: Viola di Gamba 8' (discant), Fluttravers 8' (discant), Holpijp 8', Prestant 4', Flut di Amour 4', Nassart 3', Flut di Amour 2', Tertian 1 1/2', Dulcian 8'. Aangehangen pedaal.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De dispositie in 1811:
Manuaal: Prestant 16' (discant), Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Flut Doux 8', Octaav 4', Speelfluit 4', Quint 3', Octaav 2', Sexquialtre II sterk, Cornet IV sterk, Mixtuur IV-V-VI sterk, Trompet 8' (gedeeld).
Rugwerk: Viola di Gamba 8' (discant), Fluttravers 8' (discant), Holpijp 8', Prestant 4', Flut di Amour 4', Nassart 3', Flut di Amour 2', Tertian 1 1/2', Dulcian 8'.
Aangehangen pedaal.

Literatuur

Frieslands orgelpracht : deel I 1500-1800 / Jan Jongepier. - Sneek: Boeijenga, 1970.
Orgels in Friesland - deel 1 / Maarten Seybel. - Baarn: De Praestantspers, 1970.
Grepen uit de orgelgeschiedenis van Friesland II / Maarten Seijbel. - [Elburg] : [Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel], [s.a.]. - ca. 1980.
Advertenties uit de Leeuwarder Courant 1811-1820 / J.D. van der Meer. - In: De Mixtuur, nr. 41, april 1983.
Het historische orgel in Nederland 1790 - 1818 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 4).
Orgelbouwnieuws : Hallum, Hervormde Kerk / Rogér van Dijk. - In: De Orgelkrant, jrg. 8, nr. 12, december 2003.
Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
Orgelbouw in kort bestek. - In: De Orgelvriend, jrg. 47 nr. 2, februari 2005.
De restauratie van het orgel in de St.-Maartenskerk te Hallum / Sietze de Vries. - In: Het Orgel, jrg. 112, nr. 2, maart 2016.
Aanvulling en correctie bij het artikel 'De restauratie van het orgel in de St.-Maartenskerk te Hallum' Het Orgel, jaargang 112 nr. 2 / Ad Fahner. - In: Het Orgel, jrg. 112 nr. 3, mei 2016.

Opnamen

Jan Jansen bespeelt het orgel van de Grote of Sint-Maartenskerk te Hallum / Jan Jansen. - STH Records 1414822 (CD). - 2014.

Foto: Michiel van 't Einde