Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 2 June 2019.

Foto: Piet Bron

Middelburg, Nederland (Zeeland) - Gasthuiskerk
Gemeente: Middelburg
Streek:Walcheren
Adres: Lange Delft 94, 4331 AS, Middelburg
Website: http://www.gasthuiskerk.nl/

Beschrijving nr.: 1002187.

Gebouwd door: Builder unknown (ca. 1790)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
ca. 1790 Builder unknown  nieuwbouw
1874 firma Van den Haspel & Schölgens  overplaatsing
2010 Gebroeders Van Vulpen  restauratie

De Christelijke Gereformeerde Kerk van Middelburg is een gebouw dat in de jaren 1493/1494 is gebouwd als Gasthuiskapel gewijd aan de Heilige Barbara. Het gebouw was tot 1568 als ziekenhuiskapel in gebruik. Daarna is het gebouw korte tijd in gebruik geweest bij de Abdijbewoners en door engelse kooplieden. Van 1589 tot 1789 was het een hervormde kerk, daarna Rooms-Katholiek, in 1845 werd het verkocht aan de afgescheiden gemeente, en tot slot is het in 1936 in gebruik genomen als Christelijke Gereformeerde Kerk. Het orgel van de kerk is waarschijnlijk afkomstig uit Rotterdam, en aldaar gebouwd tussen 1760 en 1780. Het bovenklavier is waarschijnlijk ouder, en afkomstig van een kabinetorgel van rond 1675. Het orgel is in 1832 verhuisd naar Sprang, waar het werd gekocht van E. van Gelder uit Amsterdam. In 1874 is het in de huidige kerk terecht te komen. Het werd geplaatst door de Van den Haspel & Schölgens, oud-medewerkers van de firma Kam & Van der Meulen. In 1936 waren drie registers verdwenen. Bij een revisie in 1951 zijn de Fluit 4' en de Octaaf 2' gewijzigd in een Octaaf 4' en een Fluit 4'. Er is ook een zelfstandig pedaal toegevoegd met één stem. In januari 2009 is het orgel gedemonteerd voor een restauratie door de firma Van Vulpen. Deze restauratie werd in juni 2010 afgerond. Op 24 juni 2010 is het orgel weer in gebruik genomen met een concert door Aart Bergwerff, adviseur tijdens de restauratie.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk8
- Bovenwerk6
- Pedaal2 (1)
Totaal aantal stemmen16 (15)
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 453 Hz
TemperatuurYoung
Winddruk73 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Sesquialter II sterk (discant), Mixtuur III sterk (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8', Viool 8' (discant), Fluit 4', Quint 3' (discant), Octaaf 2', Woudfluit 2', Fluit 1' (bas).
Pedaal (C-d'): Bourdon 16', Gedekt 8' - transmissie.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Tremulant.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie van het onderklavier luidde waarschijnlijk oorspronkelijk:
    Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Sesquialter II sterk, Cornet III sterk (discant), Mixtuur (bas).
    De dispositie van het bovenklavier luidde waarschijnlijk oorspronkelijk:
    Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (discant), Fluit 4', Quint 3' (discant), Octaaf 2', Woudfluit 2', Fluit 1' (bas).

  • De dispositie luidde tot 2009:
    Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' - 1951; pneumatisch, Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3' (gedeeld) - Mixtuur?, Octaaf 2', Tertiaan II sterk (discant), Mixtuur III sterk (gedeeld).
    Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (discant), Prestant 4', Quint 1 1/3', Regaal 8'.
    Pedaal (C-d'): Bourdon 16' - 1951; transmissie.

Literatuur
  • Historische orgels in Zeeland II (Walcheren) / J.H. Kluiver, W.H. van Dort. - In: Archief 1974 : Mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, p. 23-135.
  • De orgelmakers Van den Haspel, Schölgens en van der Weijde / W.D. van der Kleij. - In: De Mixtuur, nr. 30, februari 1980.
  • Het historische orgel in Nederland 1790 - 1818 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 4).
  • Geschiedenis en Restauratie van het orgel in de Gasthuiskerk / S. Jongepier ; A. van der Stel-Mondeel [red.]. - Middelburg : Stichting Behoud Orgel Gasthuiskerk, 2010.
Opnamen De historische orgels van Middelburg / Sietze de Vries. - JSB Records JSBM230617 (2CD). - 2017.
Links http://www.gasthuiskerk.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=17&Itemid=11
http://www.gasthuiskerk.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=19&Itemid=13
https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=3856
Overige bronnen
  • Leo Hardeman

Foto: Piet Bron. Datering: 2 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 2 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 2 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Jan van der Male. Datering: 27 July 2010.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 27 July 2010.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 27 July 2010.
Foto: Jan van der Male
Foto: Piet Bron. Datering: 2 June 2019.
Foto: Piet Bron
Oude kleur. Bron: Gasthuiskerk.
Bron: Gasthuiskerk
Oude kleur. Foto: Janco Schout. Datering: 7 August 2008.
Foto: Janco Schout
Oude kleur. Foto: Janco Schout. Datering: 7 August 2008.
Foto: Janco Schout
Oude kleur. Foto: Janco Schout. Datering: July 2002.
Foto: Janco Schout
Oude situatie.
Tijdens restauratie. Foto: Jan van der Male. Datering: 13 August 2009.
Foto: Jan van der Male
Tijdens restauratie. Foto: Jan van der Male. Datering: 13 August 2009.
Foto: Jan van der Male
Tijdens restauratie. Foto: Jan van der Male. Datering: 13 August 2009.
Foto: Jan van der Male
Tijdens restauratie. Foto: Jan van der Male. Datering: 13 August 2009.
Foto: Jan van der Male