Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.

Foto: Michiel van 't Einde

Gameren, Nederland (Gelderland) - Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt)

Doorverwezen vanaf: Rotterdam - Engels Presbyteriaanse Kerk (1754 - 1879)

Gemeente: Zaltbommel
Streek:Bommelerwaard
Adres: Ouwelsestraat 8, 5311 EH, Gameren

Beschrijving nr.: 1001383.

Gebouwd door: Johannes Jacobus Moreau (1754)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1754 Johannes Jacobus Moreau  nieuwbouw
1920 firma A. Standaart  overplaatsing
1988 Sebastian Friedrich Blank  restauratie

  • Op 1 april 1754 werd in de Engels Presbyteriaanse Kerk te Rotterdam een nieuw orgel in gebruik genomen, gebouwd door J.J. Moreau. Het bleef meer dan een eeuw in functie, maar in 1879 verkocht men het aan de nieuwe Christelijke Afgescheiden Gereformeerde Gemeente in Gorinchem. Het orgel werd door J. van der Tak overgeplaatst en op 26 maart 1880 in gebruik genomen. In 1909 plaatste men het instrument in het nieuwe kerkgebouw in de Gasthuisstraat. Omdat de firma Standaart in 1920 een nieuw orgel voor deze kerk leverde, verkocht men het oude, waarna het in de Gereformeerde Kerk te Gameren is terecht gekomen. Het werd hier geplaatst door de heren Van Dijk en Van Willigen. De heer Van Dijk bespeelde het instrument ook bij de ingebruikneming in Gameren op donderdag 23 december 1920.
  • Het orgel is in 1988 door Blank gerestaureerd. De Dulciaan is gemaakt door de firma Bätz, maar het is niet duidelijk wanneer deze in het orgel is gekomen en waar deze vandaan is gekomen. Adviseur bij de restauratie was Klaas Bolt. Op 30 maart 1988 nam men het orgel weer in gebruik.
  • Het kerkgebouw is sinds 1995 in gebruik bij de Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt) en wordt beheer door de Stichting Gereformeerde Kerk Gameren.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1754RotterdamEngels Presbyteriaanse Kerk
1879GorinchemChristelijke Gereformeerde Kerk
1920GamerenGereformeerde Kerk
1995GamerenGereformeerde Kerk (Vrijgemaakt)

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal8
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen8
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 430 Hz
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Manuaal (C-c''', deling tussen c'/cis'): Holpijp 8', Prestant 8' (discant), Prestant 4', Roerfluit 4', Quint 3' (bas), Mixtuur II-III sterk - 1988, Cornet III sterk (discant), Dulciaan 8' (B/D) - 1879.
Pedaal (C-g°): Aangehangen.

VulstemSamenstelling
Mixtuur II-III sterk C: 1 1/3' - 1'. c°: 2' - 1 1/3' - 1'. cis': 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Cornet III sterk cis': 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Het Orgel in de Engelsche-Presbyteriaansche-Kerk (Rotterdam), is byna in alles van dezelfde gedaante als in de Luthersche-Kerk te Bodegraven. Dit Engelsch Kerk-Orgel, schoon in zyn zoort een fraai Werkje, gemaakt door J. Moreau, heeft egter geen evenredigheid met den Konstenaar welke hetzelve thans bespeeld.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Christelijk Gereformeerde Kerk te Gorinchem heeft één klavier met aangehangen pedaal, 9 sprekende stemmen. Het werk is door J. Moreau vervaardigd, wanneer is niet bekend; het is een oud werk.
Organist de Heer Van Wijk.
Manuaal: Prestant (disc.) 8', Holpijp 8', Viola 8', Prestant 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet 3 st., Dulciaan 8'.
Aangehangen Pedaal.
Verschillende disposities De dispositie luidde voor 1988:
Manuaal (C-c'''): Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Violon 8', Prestant 4', Fluit 4', Quint 3' (bas), Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld).
Pedaal (C-g): Aangehangen.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Onder veel belangstelling werd Donderdag 23 Dec. het kerkorgel in de Geref. Kerk alhier in gebruik genomen. - In: Zalt-Bommelsche Courant, 1 januari 1921.
  • Rotterdam - orgelstad / M.A. Vente. - Amsterdam : N.V. Noord-Hollandsche Uitgevers Maatschappij, 1967. - Overdruk uit Akademiedagen XIX.
  • Kroniek : 30 maart 1988. - In: De Mixtuur, nr. 69, november 1991.
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • De orgelmakers Jacobus François en Johannes Jacobus Moreau / Auke H. Vlagsma. - In: Het Orgel, jrg. 118, nr. 2, maart 2022.

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: G. Meyster.
Foto: G. Meyster
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 March 2014.
Foto: Michiel van 't Einde