Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: © Dennis Wubs
Groningen, Nederland (Groningen) - Pelster- of Heilige Geest Gasthuiskerk
Gemeinde: Groningen
Adresse: Pelsterstraat 43, 9711 KJ, Groningen
Website: http://www.protestantsegemeentegroningen.nl/
Beschreibung nr.: 1000908.
Orgelnummer "Groningen Orgelland": 296.
Gebaut von: Anthonie Verbeeck (1627)
De bouwer van het oorspronkelijke instrument uit 1627 is niet bekend, maar vermoedelijk was het Anthony Verbeeck. In 1692/1693 is het orgel uitgebreid met een nieuw rugpositief door Arp Schnitger. Ook de rest van het binnenwerk werd grotendeels vernieuwd. Schnitger maakte in 1712 nieuwe windladen, en hief het kort octaaf op. In 1773 voerde Hinsz een uitbreiding uit. Het front werd aangepast. Het orgel werd tevens verplaatst van het midden van de kerk naar de westmuur. Hinsz had het al sinds 1735 in onderhoud. In de negentiende en twintigste eeuw werden wel reparaties uitgevoerd, o.a. door Schnitger jr., Freytag, Van Oeckelen en Doornbos. Maar er werd niet veel gewijzigd. Wel heeft Van Oeckelen nieuwe frontpijpen geplaatst. Ook verving hij de vulstemmen van het hoofdwerk door romantische stemmen. In het begin van de twintigste eeuw dreigde het orgel gesloopt te worden, maar dat is door organist Carel Opten tegengehouden. In 1931 verving Doornbos de Octaaf 2' door een Voix Celeste 8', en de Dulciaan door een Clarinet. In 1993 is het instrument door Bakker & Timmenga gerestaureerd, waarbij de dispositie van 1774 is hersteld. De Salicionaal van Van Oeckelen werd vervangen door een Mixtuur. Ook de vulstemmen van het Rugwerk werden gereconstueerd. Adviseurs bij de werkzaamheden waren Aart van Beek en Onno Wiersma.
Technische Daten
Disposition
Hoofdwerk (C-c'''): Quintadeen 16' (B/D) - 1693, Praestant 8' - 1693, front Van Oeckelen, Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Superoctaaf 2', Fluit 2', Cornet III sterk (discant) - 1773, Mixtuur IV sterk (B/D) - 1993, Fagot 16' (B/D) - 1773, Trompet 8' - 1993.
Rugwerk (C-c'''): Gedakt 8', Praestant 4' - 1693, front Van Oeckelen, Fluit 4' - 1627, Quintfluit 2 2/3' - 1773, Octaaf 2' - 1993, Sesquialter II-III sterk - 1993, Scherp III sterk - 1993, Dulciaan 8' - 1993, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppeln: Schuifkoppel manualen.
Nebenregister und Spielhilfen: Afsluiter Hoofdwerk, Afsluiter Rugwerk, Windlosser, Calcant.
Bild: © Dennis Wubs
Groningen, Nederland (Groningen) - Pelster- of Heilige Geest Gasthuiskerk
Gemeinde: Groningen
Adresse: Pelsterstraat 43, 9711 KJ, Groningen
Website: http://www.protestantsegemeentegroningen.nl/
Beschreibung nr.: 1000908.
Orgelnummer "Groningen Orgelland": 296.
Gebaut von: Anthonie Verbeeck (1627)
Jahr | Orgelbauer | Opus | Aktivität | 1627 | Anthonie Verbeeck | Neubau | 1693 | Arp Schnitger | Umbau | 1727 | Matthias Amoor | Verschiedene Tätigkeiten | 1735 | Albertus Anthonie Hinsz | Verschiedene Tätigkeiten | 1774 | Albertus Anthonie Hinsz | Vergrößerung | 1803 | Heinrich Hermann Freytag | Verschiedene Tätigkeiten | 1820 | Hermann Eberhard Freytag | Verschiedene Tätigkeiten | 1853 | Petrus van Oeckelen | Verschiedene Tätigkeiten | 1875 | firma Van Oeckelen & Zn. | Änders der Disposition | 1900 | L. van Dam & Zonen | Verschiedene Tätigkeiten | 1915 | firma Van Oeckelen & Zn. | Verschiedene Tätigkeiten | 1916 | Jan Doornbos | Verschiedene Tätigkeiten | 1931 | Klaas Doornbos | Änders der Disposition | 1993 | Bakker & Timmenga | Restaurierung |
De bouwer van het oorspronkelijke instrument uit 1627 is niet bekend, maar vermoedelijk was het Anthony Verbeeck. In 1692/1693 is het orgel uitgebreid met een nieuw rugpositief door Arp Schnitger. Ook de rest van het binnenwerk werd grotendeels vernieuwd. Schnitger maakte in 1712 nieuwe windladen, en hief het kort octaaf op. In 1773 voerde Hinsz een uitbreiding uit. Het front werd aangepast. Het orgel werd tevens verplaatst van het midden van de kerk naar de westmuur. Hinsz had het al sinds 1735 in onderhoud. In de negentiende en twintigste eeuw werden wel reparaties uitgevoerd, o.a. door Schnitger jr., Freytag, Van Oeckelen en Doornbos. Maar er werd niet veel gewijzigd. Wel heeft Van Oeckelen nieuwe frontpijpen geplaatst. Ook verving hij de vulstemmen van het hoofdwerk door romantische stemmen. In het begin van de twintigste eeuw dreigde het orgel gesloopt te worden, maar dat is door organist Carel Opten tegengehouden. In 1931 verving Doornbos de Octaaf 2' door een Voix Celeste 8', en de Dulciaan door een Clarinet. In 1993 is het instrument door Bakker & Timmenga gerestaureerd, waarbij de dispositie van 1774 is hersteld. De Salicionaal van Van Oeckelen werd vervangen door een Mixtuur. Ook de vulstemmen van het Rugwerk werden gereconstueerd. Adviseurs bij de werkzaamheden waren Aart van Beek en Onno Wiersma.
Technische Daten
Anzahl Register pro Manual | |
- Hoofdwerk | 12 |
- Rugwerk | 7 |
- Pedaal | aangehangen |
Gesamtzahl der Stimmen | 19 |
Tastentraktur | Mechanical |
Registertraktur | Mechanical |
Windlade(n) | Slider chests |
Tonhöhe | a' = 466 Hz |
Temperatur | Gemodificeerde middentoonstemming met 6 reine en 6 getempereerde quinten. |
Winddruck | 70 mm |
Disposition
Hoofdwerk (C-c'''): Quintadeen 16' (B/D) - 1693, Praestant 8' - 1693, front Van Oeckelen, Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Superoctaaf 2', Fluit 2', Cornet III sterk (discant) - 1773, Mixtuur IV sterk (B/D) - 1993, Fagot 16' (B/D) - 1773, Trompet 8' - 1993.
Rugwerk (C-c'''): Gedakt 8', Praestant 4' - 1693, front Van Oeckelen, Fluit 4' - 1627, Quintfluit 2 2/3' - 1773, Octaaf 2' - 1993, Sesquialter II-III sterk - 1993, Scherp III sterk - 1993, Dulciaan 8' - 1993, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppeln: Schuifkoppel manualen.
Nebenregister und Spielhilfen: Afsluiter Hoofdwerk, Afsluiter Rugwerk, Windlosser, Calcant.
Gemischte Stimme | Zusammensetzung |
Cornet III sterk discant (Hoofdwerk) | c': 4' - 2 2/3' - 2'. |
Mixtuur IV sterk gedeeld (Hoofdwerk) | C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/2'. c°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. f°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. f'': 4' - 2 2/3' - 2' - 2'. |
Sesquialter II-III sterk (Rugwerk) | C: 2/3' - 2/5'. c°: 1 1/3' - 4/5'. c': 2 2/3' - 2' - 1 3/5'. |
Scherp III sterk (Rugwerk) | C: 1/2' - 1/3' - 1/4'. c°: 2/3' - 1/2' - 1/4'. f°: 1' - 2/3' - 1/2'. c': 1 1/3' - 1' - 2/3'. f': 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. |
Übrige dispositiondaten | |
---|---|
Knock (1788) |
Manuaal: Quintadeen 16', Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Fluit 2', Mixtuur IV sterk (gedeeld), Cornet III sterk, Fagot 16', Trompet 8' en Tremulant. Rugwerk: Gedakt 8', Praestant 4', Fluit 4', Gedakte Quint 3', Octaaf 2', Scherp III sterk, Sexquialter II-III sterk en Dulciaan 8'. Pedaal: aangehangen. Verder twee afsluiters. |
Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Pelstergasthuiskerk te Groningen heeft twee klavieren, aangehangen pedaal en 20 sprekende stemmen. De naam van den orgelmaker is niet bewaard gebleven, het werk dateert van 1774 en is in 1852 verbeterd door Van Oeckelen. Organiist de Heer R.W. Keizer. Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Fluit 2', Mixtuur 4, 5 st., Cornet, Fagot 16', Trompet 8'. Rugwerk: Prestant 4', Holpijp 8', Holfluit 8', Viola di Gamba 8', Fluit 4', Octaaf 2', Fluit 2', Dulciaan 8'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: 2 Afsluitingen, Windlosser, Calcantenklok. De Koppeling geschiedt door achteruitschuiving van het Bovenklavier (Rugwerk). |
Literatur |
|
Aufnahmen |
|
Weblinks |
https://www.arpschnitger.nl/shamb01.html https://orgel.edskes.net/kerk_groningen_pelstergasthuiskerk.htm |