Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Bron: Postcard.

Bron: Postcard

Groningen, Nederland (Groningen) - Der Aakerk
Gemeente: Groningen
Adres: Akerkhof 2, 9711 JB, Groningen
Website: https://akerk.nl/

Beschrijving nr.: 1000905.

Gebouwd door: Arp Schnitger (1697)
Het orgel is verwoest bij het instorten van de toren (1710)


Het orgel in de Der Aa-kerk was het grootste instrument dat Arp Schnitger in Nederland bouwde. Bij de oplevering op 5 maart 1697 was het volgens contract gebouwd, maar Schnitger had er uit eigen beweging nog een windlade met 6 registers aan toegevoegd. Naar alle waarschijnlijkheid is dit een Borstwerk geweest, maar de dispositie is onbekend. De klavieromvang van dit orgel was al volledig uitgebouwd. Het werd gekeurd door Evert Haverkamp uit Amsterdam, Johann Eitzen uit Bremen en de Groninger Petrus Havingha. Johann Eitzen werd organist van het orgel. Reeds na 13 jaar ging het orgel verloren, toen het werd vernietigd door de instortende toren. Dit gebeurde op 12 april 1710 bij rustig weer, waarschijnlijk dankzij een constructiefout. Er is een schilderij van Barend Eikelboom waar het op staat afgebeeld.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk8
- Rugwerk9
- Bovenwerk9
- Borstwerk (?)6
- Pedaal8
Totaal aantal stemmen40
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Hoofdwerk: Praestant 16', Octava 8', Roerfloit 8', Octava 4', Holfluit 4', Supra Octav 2', Rouspijp II sterk, Mixtuir VI-VIII sterk.
Rugwerk: Praestant 8', Gedackt 8', Quintadeen 8', Octava 4', Woltfloit 2', Quint 1 1/2', Sesquialtera II sterk, Mixtuir IV-VI sterk, Dulsiaen 8'.
Bovenwerk: Praestant 8', Holpijp 8', Salicet 8', Octava 4', Nasat 3', Sesquialtera II sterk, Mixtuir IV-VI sterk, Trompet 8', Vox Humana 8'.
Borstwerk:.
De dispositie van dit werk (6 stemmen) is niet bekend.
Pedaal: Praestant 16', Octava 8', Octava 4', Mixtuir IV-VI sterk, Basuin 16', Trompet 8', Schalmeij 4', Cornet 2'.
Koppelingen: Waarschijnlijk de gebruikelijke klavier- en pedaalkoppels.
Speelhulpen: 2 tremulanten.

Literatuur
  • Bijdragen tot de geschiedenis van het orgelmaken (IV) : Bijeengebracht door S. Meijer, organist te Groningen / C.H. Edskes. - In: Het Orgel, jrg. 54 nr. 5, mei 1958.
  • Bij de foto's. - In: Het Orgel : Nederlandse Organisten Vereniging 1890-1960. - (Jubileumnummer van Het Orgel).
  • Orgels uit het noorden : Het orgel van Der Aa-kerk in Groningen / Maarten Seybel. - In: Het Orgelblad, jrg. 4 nr. 7/8, juli/augustus 1961.
  • De nagelaten geschriften van de orgelmaker Arp Schnitger (1648-1719) : Met inleiding en commentaar van C.H. Edskes / bijeengebracht door S. Meijer, organist te Groningen. - Sneek: Boeijenga, 1968. - (Bijdragen tot de geschiedenis van het orgelmaken).
  • Arp Schnitger (1648-1719) en zijn werk in het Groningerland / H.A. Edskes, Renske Koning, H.F.W. Kruize . - Groningen : Stichting Groningen Orgelland, 1969.
  • Arp Schnitger und seine Schule : Ein Beitrag zur Geschichte des Orgelbaues im Nord- und Ostseeküstengebiet / Gustav Fock. - Kassel [etc.] : Bärenreiter, 1974.
  • Reizend door het Nederlandse Orgellandschap : Aflevering 27 : Rondom Groningen (3) : De orgelgeschiedenis van de Der AA Kerk te Groningen / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 21 nr. 5, mei 1979.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek II / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 27, april 1982.
  • De orgels van de Der Aa-kerk / C.H. Edskes. - In: Groninger Kerken, jrg. 2 nr. 3, september 1985.
  • 350 jaar Arp Schnitger. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1998. - Publicatie nr. 24.
  • "Verloren Orgelpracht in de loop der eeuwen" / Maarten Seijbel. - Elburg : Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel, 2003. - (Publicatie ; 59, juli 2003).

Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: Piet Bron. Datering: 8 februari 2011.
Foto: Piet Bron