Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 16 February 2006.

Foto: Piet Bron

Eindhoven, Nederland (Noord-Brabant) - Stadskerk Sint Cathrien
Gemeente: Eindhoven
Adres: Stratumseind 2, 5611 ES, Eindhoven
Website: https://www.parochiesintjoris.nl/

Beschrijving nr.: 1000853.

Gebouwd door: Verschueren Orgelbouw (1936) - opus 72

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1936 Verschueren Orgelbouw72 nieuwbouw
1950 Verschueren Orgelbouw163 uitbreiding
1991 Verschueren Orgelbouw  restauratie
2017 Klais Orgelbau  restauratie

  • Op 8 november 1936 werd het grote orgel in de Catharinakerk in gebruik genomen met een bespeling door Flor Peeters uit Mechelen (België) en Kees de Rooy uit Venlo. Het orgel had vier manualen en een vrij pedaal, met 71 stemmen. Het werk was opus 72 van Verschueren, gebouwd onder advies van dr. W. Kerssemakers pr. Het bijzondere van het orgel is dat het vierde manuaal het altaarorgel bespeelt. Dit altaarorgel heeft ook een eigen speeltafel, waarbij de vijftien registers zijn verdeeld over twee manualen en pedaal. Het orgel is uitgevoerd met een open opstelling rondom het roosvenster. De drie beelden zijn nog afkomstig van het oude orgel van Delhaye uit 1836.
  • Tijdens de tweede wereldoorlog raakte het orgel zwaar beschadigd door het bombardement op 6 december 1942. Tussen 1945 en 1950 werd het door Verschueren hersteld, en uitgebreid met enkele stemmen, zodat er nu 76 registers waren. Het kreeg opusnummer 163. Het orgel was daarmee het grootste orgel van Nederland geworden, een status die het had tot 1973. Op 12 februari 1950 werd het in gebruik genomen met een bespeling door Hub. Houët.
  • In 1990 was nieuw herstel dringend nodig. Er is een nieuwe speeltafel gemaakt, waarbij de electro-pneumatiek is vervangen door een moderne electronische speeltafel. Tevens is een 77ste stem geplaatst: een Subbas 32 (overigens gedeeltelijk akoustisch). Op 14 april 1991 is het hernieuwde orgel opnieuw in gebruik genomen met een bespeling door de vaste organist, Ruud Huijbregts, en gastorganiste Dorthy de Rooy, organiste van de Augustijnerkerk in Eindhoven. Ook nu werden de werkzaamheden door Verschueren uitgevoerd.
  • In 2017 voerde de firma Klais een revisie uit. De tractuur is daarbij gemoderniseerd. Adviseur bij de werkzaamheden was Henk Kooiker. Op 9 september 2017 werd het orgel weer in gebruik genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk15
- Positief12
- Zwelwerk17
- Altaarorgel15
- Pedaal18
Totaal aantal stemmen77
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-c''''): Baarpijp 16', Prestant 8', Openfluit 8', Salicionaal 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Kwint 2 2/3', Octaaf 2', Sesquialter II sterk, Mixtuur IV-VI sterk, Scherp IV-VI sterk, Bombarde 16', Trompet 8', Hoorn 4'.
Positief (C-c''''): Kwintadeen 16', Prestant 8', Gemshoorn 8', Holpijp 8', Prestant 4', Blokfluit 4', Flageolet 2', Terts 1 3/5', Superkwint 1 1/3', Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8', Kromhoorn 8', Tremolo.
Zwelwerk (C-c''''): Bourdon 16', Hoornprestant 8', Viola di Gamba 8', Voix Céleste 8', Roerfluit 8', Vioolprestant 4', Dwarsfluit 4', Nasard 2 2/3', Doublette 2', Terts 1 3/5', Nachthoorn 1', Progressio Harmonica III-V sterk, Cymbel IV sterk, Dulciaan 16', Trompet 8', Hobo 8', Regaal 4', Tremolo.
Altaarorgel:
Onderklavier (C-c''''): Prestant 8', Spitsfluit 8', Octaaf 4', Blokfluit 4', Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'.
Bovenklavier (C-c''''): Hoornprestant 8', Koppelfluit 8', Dulciana 8', Nachthoorn 4', Zwegel 2', Terts 1 3/5', Gemskwint 1 1/3', Tremolo.
Pedaal (C-g'): Subbas 16', Octaafbas 8'.
Pedaal (C-g'): Subbas 32', Prestantbas 16', Contrabas 16', Subbas 16', Zachtbas 16', Octaafbas 8', Gemshoorn 8', Gedektbas 8', Koraalbas 4', Zachtfluit 4', Siffluit 2', Mixtuur IV sterk, Sordun 32', Bazuin 16', Dulciaan 16', Trompet 8', Klaroen 4', Zink 2'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Positief, Hoofdwerk - Zwelwerk, Hoofdwerk - Altaarorgel, Positief - Hoofdwerk, Positief - Zwelwerk, Positief - Altaarorgel, Zwelwerk - Onderwerk Altaarorgel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief, Pedaal - Zwelwerk, Pedaal - Altaarorgel, Hoofdwerk - Positief 16', Hoofdwerk - Positief 4', Hoofdwerk - Zwelwerk 16', Hoofdwerk - Zwelwerk 4', Zwelwerk - Zwelwerk 16', Zwelwerk - Zwelwerk 4', Zwelwerk Normaal Af, Pedaal - Zwelwerk 4', Pedaal - Pedaal 4'.
Speelhulpen: 32 vrije combinaties, Vrij instelbaar automatisch pedaal, Generaal crescendo pedaal (vrij instelbaar), Tongwerkinstellers, 7 Vaste combinaties (pp - p - mf - f - ff - MT - GT), Hoofdwerk Normaal Af, Positief Normaal Af, Zwelwerk Normaal Af.

Literatuur
  • Nieuw orgel Eindhoven St. Catharinakerk / C.J. Muys. - In: Maandblad Het Orgel, 34e Jaargang No. 1, October 1936.
  • Nieuw orgel Eindhoven : Eerste bespelingen / C.J. Muys. - In: Maandblad Het Orgel, 34e Jaargang No. 3, December 1936.
  • Kroniek : Nieuwe orgels : Sint-Catharinakerk, Eindhoven (Holland). - In: Musica Sacra, XLIIIe jaar, no. 4, December 1936.
  • Orgelbouw in Nederland : Het nieuwe instrument te Eindhoven : Een stap in de goede richting / Marius Monnikendam. - In: De Maasbode, 4 december 1936.
  • Programma: wijding en bespeling van het geheel gerestaureerde hoofd- en altaarorgel in de St. Catharinakerk te Eindhoven op zondag 12 februari 1950 om 7 uur.
  • Mixturen. - In: De Schalmei, 5e Jaargang Nr. 2, April 1950.
  • Orgelberichten. - In: Organist & Eredienst, jrg. 16, nr. 172, mei 1950.
  • Gedenkboek bij gelegenheid van het 60-jarig bestaan der Firma L. Verschueren c.v. Orgelbouwersbedrijf te Heythuysen (L.) : 1891 - 1951. - Heythuysen : Verschueren c.v., 1951.
  • Het hoofd- en altaarorgel van de St.Catharinakerk te Eindhoven / Jo de Vliet. - In: De Orgelvriend, jrg. 14 nr. 5, mei 1972.
  • Brabants orgelbezit : een inventarisatie van Brabantse orgels / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch: Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant, 1975.
  • Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
  • Herinspeling gerestaureerde kerkorgel Sint-Cathrien : Stichting 'Vrienden van het Orgel' Eindhoven verzorgt presentatieconcert / Antoon Maessen. - In: Eindhovens Dagblad, 9 april 1991.
  • Orgel Cathrien in Eindhoven hersteld. - In: Brabants Dagblad, 9 april 1991.
  • Rond het orgel van de Sint Cathrien, Eindhoven. - In: De Orgelvriend, jrg. 33 nr. 4, april 1991.
  • Rond het orgel van de Sint Cathrien / Frans Jespers. - Eindhoven: Stichting Vrienden van het Orgel, 1991.
  • De restauratie van het orgel in de St.-Cathrien te Eindhoven / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 88 nr. 1, januari 1992.
  • Kroniek : 14 april 1991. - In: De Mixtuur, nr. 76, januari 1994.
  • Orgelrijk / Carel van Gestel. - Zaltbommel : Aprilis, 2003.
  • Najaarsexcursie zaterdag 28 september in Eindhoven / Wim van der Ros. - In: Brabants Orgelrijkdom, 2013.
  • Najaarsexcursie zaterdag 28 september naar Eindhoven : Orgels uit de eerste helft van de twintigste eeuw / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 55 nr. 9, september 2013.
  • Het orgel is niet meer te vertrouwen / Marjolijn Sengers. - In: Eindhovens Dagblad, donderdag 1 mei 2014.
  • Sint-Catharinakerk in Eindhoven : Nieuwe techniek voor Verschueren-orgel en aanwinst koororgel / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 60 nr. 7, september 2018.
  • Orgelpracht Campinia : Verwondering bij de buren 2024. - Merksplas : Organroxxvzw, 2024. - Brochure.
Opnamen
  • J.S. Bach : Complete Organ Works on Modern Organs, Vol. 10 / Eric Koevoets. - SWCD 2018 (2CD). - 2022. - Opgenomen in Eindhoven en Dordrecht.
  • Brabants Orgelrijkdom XIV : Eindhoven / Gerard Habraken, Eelco Kooiker, Henk Kooiker, Leen Nijdam, Ruud Huijbregts. - Brabantse Orgelfederatie BOF 201302 (CD). - 2013.
  • 1891 - Verschueren - 1991 : Negen instrument uit 100 jaar Verschueren orgelbouw / Diverse organisten. - LBCD 28/29 (dubbel-CD). - 1991.
Links https://www.brabantorgel.nl/eindhoven-stadskerk-sint-cathrien/
https://www.orgelnieuws.nl/orgel-st-cathrien-eindhoven-weer-gebruik-revisie-klais/

Foto: Piet Bron. Datering: 16 February 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 February 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 February 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 February 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 February 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 February 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 February 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 February 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Alex Bron. Datering: 2005.
Foto: Alex Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 30 September 2011.
Foto: Piet Bron