Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 22 July 2005.

Foto: Piet Bron

Utrecht, Nederland (Utrecht) - Evangelisch Lutherse Kerk
Gemeente: Utrecht
Adres: Hamburgerstraat 9, 3512 NN, Utrecht
Website: http://www.elgutrecht.nl/

Beschrijving nr.: 1003775.

Gebouwd door: Johan Frederik Witte (1880)
Het orgel bevat ouder materiaal: Snijwerk uit 1717 van Matthias Verhofstad

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1880 Johan Frederik Witte  nieuwbouw
1916 J. de Koff & Zoon  diverse werkzaamheden
1964 J. de Koff & Zoon  restauratie
1998 Gebroeders Van Vulpen  reconstructie

Witte verving het oude orgel van Verhofstad uit 1717 in 1879/1880 door een nieuw instrument. Van het oude orgel gebruikte hij het snijwerk echter opnieuw. Het orgel is eind 1880 in gebruik genomen. J. de Koff plaatste het gehele orgel in 1916 in een zwelkast. In 1964 voerde De Koff een restauratie uit, waarbij hij de dispositie aanpaste aan de moderne tijd. De zwelkast werd weer verwijderd. De Bourdon 16' kwam op het pedaal, en op de vrijgekomen plaats werd een Mixtuur III-IV sterk gemaakt. Aan het Nevenwerk werd nog meer veranderd: de Salicet 8' werd gewijzigd in een Prestant 4', en de Viola 8' en Violino 4' werden vervangen door een Quint 1 1/3' en een Gemshoorn 2'. De firma Van Vulpen restaureerde het orgel in 1998, en reconstrueerde de toestand van 1880. Op 11 december 1998 is het orgel weer in gebruik genomen met een bespeling door adviseur Aart Bergwerff.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk8
- Nevenwerk5
- Pedaal1
Totaal aantal stemmen14
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 435 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk95 mm

Dispositie
Manuaal I (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Trompet 8'.
Manuaal II (C-f'''): Holfluit 8', Salicet 8', Viola 8' - 1998, Fluit 4', Violini 4' - 1998.
Pedaal (C-d'): Bourdon 16' - Spreekt permanent, Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaalkoppel (keerkoppel).
Speelhulpen: Ventiel.

Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Luthersche Kerk te Utrecht heeft 13 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal en is in 1880 door Witte, uit Utrecht, geleverd.
Organist de Heer N.W.C.A. Ruijgrok.
Hoofmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet, Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Salicet 8', Viola 8', Holfluit 8', Violini 4', Fluit 4'.
Aangehangen Pedaal met niet af te sluiten Bourdon 16 voet.
Stomme Registers: Manuaalkoppeling, Ventiel.
Het pedaal wordt met een trede óf aan het onder- óf aan het bovenklavier gekoppeld.
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie was:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Trompet 8'.
    Nevenwerk: Holfluit 8', Salicet 8', Viola 8', Violine 4', Fluit 4'.
    Aangehangen pedaal.

  • Na de wijzigingen door De Koff in 1964 werd de dispositie:
    Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-V sterk, Cornet V sterk (discant), Trompet 8'.
    Nevenwerk: Holfluit 8', Prestant 4', Fluit 4', Gemshoorn 2', Quint 1 1/3'.
    Pedaal: Subbas 16'.

Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
  • Orgels in Utrecht (6) / G. v. Betlehem, J. Swiers. - In: De Orgelvriend, jrg. 22 nr. 11, november 1980.
  • Utrecht orgelstad : Inventarisatie van orgels in kerken en kapellen in de stad Utrecht : Verschenen t.g.v. de 5e Orgelvoettocht 12 september 1981 / Peter van Dijk, Gert Oost. - Utrecht : Overlegorgaan voor Muziek en Kerken, 1981.
  • Orgels in de stad Utrecht : Zes eeuwen geschiedenis en een inventarisatie / Peter van Dijk, Ronald Doornekamp. - Utrecht: Stichting Organisatie Oude Muziek, 1992.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Orgelbouwnieuws : Utrecht, Evangelisch Lutherse Kerk. - In: De Orgelkrant, jrg. 4, nr. 2, februari 1999.
  • Het historische orgel in Nederland 1878 - 1886 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2006. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 11).

Foto: Piet Bron. Datering: 22 July 2005.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 28 August 2004.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 28 August 2004.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 22 July 2005.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 24 July 2008.
Foto: Piet Bron