Orgel Databank | Beschreibung Orgel

Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel

Bild: Evert-Jan van der Leij. Datering: 29 August 2008.

Bild: Evert-Jan van der Leij

Erfurt, Deutschland (Thüringen) - Kaufmannskirche am Anger (Gregorkirche)
Gemeinde: Erfurt
Adresse: Anger, 99085, Erfurt
Website: http://www.kaufmannsgemeinde.de/

Beschreibung nr.: 2020293.

Gebaut von: Andreas Schuster & Sohn (1957)
Die Orgel enthält älteren Material: Organ case aus 1687 von Christoph Junge

Jahr	Orgelbauer	Opus	Aktivität
1512	Berthold Hering		Neubau
1687	Christoph Junge		Neubau
1689	Johann Christoph Albrecht		Neubau
1753	Gebrüder Wagner		Übersetzung
1760	Johann Michael Hesse		Änders der Disposition
1846	Johann Michael Hesse der Jüngere		Umbau
1911	Wilhelm Rühlmann	329	Neubau im alten Gehäuse
1957	Andreas Schuster & Sohn		Neubau im alten Gehäuse

Het eerste orgel van de Kaufmännerkirche te Erfurt werd gebouwd in 1511-1512 door Berlt Hering. Het heeft lang dienst gedaan. Ludwig Compenius ontwierp in 1652 een nieuw orgel, dat echter nooit gebouwd is. In deze kerk werd op 8 april 1668 het huwelijk voltrokken tussen de ouders van Johann Sebastian Bach. In de jaren 1674-1683 was Johann Aegidius Bach organist van de kerk. Hij adviseerde om het orgel te laten vervangen door nieuwbouw. Christoph Junge kreeg de opdracht. Hij startte met de werkzaamheden in 1685, terwijl hij ook bezig was met de bouw van het nieuwe orgel in de Domkirche. Het orgel kreeg een andere plaats dan het oude, waardoor dit laatste tot de voltooiing van het nieuwe orgel in 1689 gebruikt kon blijven worden. In 1684 werd Christoph Bach organist van de kerk. Christoph Junge overleed in maart 1687. Het orgel was wel grotendeels voltooid, maar moest nog worden afgewerkt. Johann Albrecht, meesterknecht van Junge, nam deze taak op zich. Het orgel is waarschijnlijk begin 1689 in gebruik genomen. Het stond opgesteld op een galerij aan de zijkant van de kerk.
In 1753 werd het door Johann Michael en Christoph Wagner verplaatst naar de bovenste galerij aan de westzijde van de kerk. Johann Michael Hesse (der Ältere) verving in 1763 een register van het Oberwerk door een Vox Humana 8'. Johann Michael Hesse (der Jüngere) voerde in 1843-1846 een restauratie uit, waarbij de dispositie op verschillende punten werd gewijzigd. Het oude binnenwerk is uiteindelijk in 1911 vervangen door een nieuw instrument van Wilhelm Rühlmann met pneumatische kegelladen met 42 stemmen. Op 20 juli 1944 raakten kerk en orgel zwaar beschadigd door bombardementen. Na herbouw van de kerk plaatste de firma Schuster de gerestaureerde orgelkas weer in de kerk, maar nu op de onderste galerij. Zij bouwden in 1957 een nieuw orgel, gebruik makend van pijpwerk en windladen uit 1911. Het orgel kreeg een electro-pneumatische tractuur. Drie stemmen (Vox Humana, Krummhorn en Posaune) bleven gereserveerd.

Technische Daten

Anzahl Register pro Manual
- Hauptwerk	11
- Brustwerk	9 (8)
- Oberwerk	10 (9)
- Pedal	9 (8)
Gesamtzahl der Stimmen	39 (36)
Tastentraktur	Electropneumatic
Registertraktur	Electropneumatic
Windlade(n)	Cone chests

Disposition
Hauptwerk: Quintatön 16', Prinzipal 8', Rohrflöte 8', Viola da Gamba 8', Oktave 4', Gämshorn 4', Quinte 2 2/3', Oktave 2', Terz 1 3/5', Mixtur 4 fach, Trompete 8'.
Brustwerk: Gedackt 8', Quintaden 8', Prinzipal 4', Rohrflöte 4', Blockflöte 2', Spitzquinte 1 1/3', Sesquialter 2 fach, Cymbel 3 fach, Vox Humana 8' - gereserveerd.
Oberwerk: Gedackt 16', Prinzipal 8', Holzgedackt 8', Prinzipal 4', Nachthorn 4', Rohrnasat 2 2/3', Prinzipal 2', Sifflöte 1', Scharff 4 fach, Krummhorn 8' - gereserveerd.
Pedal: Prinzipal 16', Subbass 16', Oktavbass 8', Gedacktbass 8', Choralbass 4', Nachthorn 2', Rauschpfeife 5 fach, Basskornett 3 fach, Posaune 16' - gereserveerd.
Koppeln: Hauptwerk - Brustwerk, Hauptwerk - Oberwerk, Brustwerk - Oberwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Brustwerk, Pedal - Oberwerk, Generalkoppel.
Nebenregister und Spielhilfen: 2 freie Kombinationen, Pleno, Tutti, Zungen-Einzelabsteller, Mixturen-Absteller.

Übrige dispositiondaten
Mehrere dispositionen	Het werk van Junge had als dispositie: Hauptwerk (CD-c'''): Quintatön 16', Principal 8', Gedackt 8', Viol di Gamba 8', Octave 4', Quinta 3', Octave 2', Terz 1 3/5', Mixtur 4 fach, Cymbel 3 fach. Brustwerk (CD-c'''): Gedackt 8', Quintatön 8', Principal 4', Spitzflöte 4', Nasat 3', Quinte 1 1/2', Cymbel 3 fach, Trompete 8'. Pedal (CD-d'): Subbaß 16', Duisflöte 8', Octavenbaß 4', Mixtur, Posaune 16', Cornet 2'. Spielhilfen: Pedalkoppel, Stern. Het door Compenius ontworpen orgel (1652) had als dispositie: Werck (CDE-c'''): Grobgedackter Untersatz 16', Principal 8', Grobgedackt 8', Octave 4', Nachthorn 4', Spitzquinte 3', Flachflöte 2', Mixtur 6-8 fach (2'), Zimbel 3 fach. Rückpositiv (CDE-c'''): Stillgrobgedacktflöte 8', Principal 4', Kleingedacktflöte 4', Oktave 2', Waldflötlein 2', Scharffquintdetz 3 fach, Krummhorn oder Schalmei 8', Regal 4'. Pedal (C-d'): Grobgedackter Untersatz 16', Nachthorn oder Cornett 2', Posaune oder Fagott 16', Posaune 8'. Spielhilfen: Tremulanten, Zimbelsterne, Sperrventil zum Rückpositiv, Trommel, Vogelgesang. De dispositie luidde in 1846: Haupt-Manual: Quintatön 16', Principal 8', Schweizerflöte 8', Spitzflöte 8', Bordun 8', Hohlflöte 8', Viola da Gamba 8', Octave 4', Hohlflöte 4', Gedackt 4', Octave 2', Sesquialter 2 fach, Mixtur 6 fach. Neben-Manual: Principal 8', Fugara 8', Gedackt 8', Oktave 4', Flauto Douce 4'. Octave 2', Mixtur 3 fach. Pedal: Subbaß 16', Violon 16', Doppelflöte 8', Violon 8', Octave 4', Posaune 16'.

Übrige dispositiondaten

Mehrere dispositionen

Het werk van Junge had als dispositie:
Hauptwerk (CD-c'''): Quintatön 16', Principal 8', Gedackt 8', Viol di Gamba 8', Octave 4', Quinta 3', Octave 2', Terz 1 3/5', Mixtur 4 fach, Cymbel 3 fach.
Brustwerk (CD-c'''): Gedackt 8', Quintatön 8', Principal 4', Spitzflöte 4', Nasat 3', Quinte 1 1/2', Cymbel 3 fach, Trompete 8'.
Pedal (CD-d'): Subbaß 16', Duisflöte 8', Octavenbaß 4', Mixtur, Posaune 16', Cornet 2'.
Spielhilfen: Pedalkoppel, Stern.

Het door Compenius ontworpen orgel (1652) had als dispositie:
Werck (CDE-c'''): Grobgedackter Untersatz 16', Principal 8', Grobgedackt 8', Octave 4', Nachthorn 4', Spitzquinte 3', Flachflöte 2', Mixtur 6-8 fach (2'), Zimbel 3 fach.
Rückpositiv (CDE-c'''): Stillgrobgedacktflöte 8', Principal 4', Kleingedacktflöte 4', Oktave 2', Waldflötlein 2', Scharffquintdetz 3 fach, Krummhorn oder Schalmei 8', Regal 4'.
Pedal (C-d'): Grobgedackter Untersatz 16', Nachthorn oder Cornett 2', Posaune oder Fagott 16', Posaune 8'.
Spielhilfen: Tremulanten, Zimbelsterne, Sperrventil zum Rückpositiv, Trommel, Vogelgesang.

De dispositie luidde in 1846:
Haupt-Manual: Quintatön 16', Principal 8', Schweizerflöte 8', Spitzflöte 8', Bordun 8', Hohlflöte 8', Viola da Gamba 8', Octave 4', Hohlflöte 4', Gedackt 4', Octave 2', Sesquialter 2 fach, Mixtur 6 fach.
Neben-Manual: Principal 8', Fugara 8', Gedackt 8', Oktave 4', Flauto Douce 4'. Octave 2', Mixtur 3 fach.
Pedal: Subbaß 16', Violon 16', Doppelflöte 8', Violon 8', Octave 4', Posaune 16'.

Literatur	Ars Organi 4/2003. Der mitteldeutsche Orgelbauer Christoph Junge / Richard Kirchner. - In: Acta Organologica, Band 29. - Kassel : Merseburger Verlag, 2007. - (Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde ; 220).
Weblinks	http://www.kirchenmusik-erfurt.de/orgeln/orgel-kaufmannskirche.html

Bild: Evert-Jan van der Leij