Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Arno Bekers. Datering: 14 July 2010.

Foto: Arno Bekers

Bamberg, Deutschland (Bayern) - Katholische Pfarrkirche Sankt Michael
Gemeente: Bamberg
Streek:Oberfranken
Adres: Michelsberg 10, 96049, Bamberg

Beschrijving nr.: 2011127.

Gebouwd door: Michael Weise (1940) - opus 458
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1669 van Matthias Tretzscher, Pijpwerk uit 1889 van G.F. Steinmeyer und Co.

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1669 Matthias Tretzscher  nieuwbouw
1729 Johann Hoffmann  nieuwbouw
1833 Justus Karl Hansen  overplaatsing
1861 Josef Wiedemann  restauratie en uitbreiding
1889 G.F. Steinmeyer und Co.384 nieuwbouw in bestaande kas
1940 Michael Weise458 nieuwbouw in bestaande kas
1988 Thomas Eichfelder  restauratie

  • De Sankt Michaelkirche in Bamberg was oorspronkelijk een abdijkerk van het benedictijnenklooster in de stad. De kerk brandde op 27 april 1610 af, inclusief het bijna nieuwe orgel, dat vermoedelijk in 1600 door Nikolaus Monsamer was geïnstalleerd. De kerk werd herbouwd in de jaren 1614-1617. Het huidige hoofdorgel werd gebouwd door Matthias Tretzscher in 1669-1670. Het is niet zeker of er sinds de herbouw eerder een orgel in de kerk heeft gestaan. Maar het is zeer waarschijnlijk dat de nog bestaande orgelkas dateert van de constructie door Tretzscher en vervaardigd is door Johann Brenck. Er is geen informatie over de specificatie van het orgel.
  • Rond 1800 werden tijdens de secularisatie alle kloosters gesloten. De kerk van Sankt Michael werd overbodig en werd verkocht aan de stad Bamberg. De kerk had destijds vijf orgels, waaronder het hoofdorgel op de westelijke galerij. Alle instrumenten werden uit de kerk gehaald en verkocht, behalve de orgelkas van Tretzscher en het grootste van de koororgels. Dit instrument was gebouwd door Johann Hoffmann in 1728-1729. Karl Hansen installeerde dit instrument in de hoofdorgelkas in 1832-1833. Hij breidde het uit met een nieuwe Prestant 8' in het front, die niet in het koororgel aanwezig was. Het orgel had nu negen stemmen op het manuaal en drie op het pedaal. In 1861 voerde Josef Wiedemann een restauratie van het orgel uit. Hij breidde het klavier uit met een Bordun 16'.
  • In 1889 werd door Steinmeyer een geheel nieuw orgel in de historische orgelkassen geplaatst, opus 384 van de firma. Het oude Rückpositiv was niet meer in gebruik en bleef leeg staan. Het nieuwe orgel werd gebouwd met mechanische mechaniek en kegelladen. Het was voltooid in december 1889. Het orgel had twee manualen en pedaal met in totaal 28 stemmen. Adviseur tijdens het werk als Friedrich Pscherer, die het nieuwe orgel op 19 december 1889 onderzocht. Het instrument was in 1917 vrijgesteld van het inleveren van de voorpijpen.
  • Op initiatief van de organist van de kerk, Hans Geus, werd het orgel in 1939-1940 verbouwd en vergroot door Michael Weise. Het nieuwe ontwerp sloot meer aan bij de ideeën van de Orgelbewegung. Een drieklaviers orgel werd gebouwd, deels met behulp van het pijpwerk en de windlade van het Großpedal van Steinmeyer, en achter het front van Tretzscher. Een tweede console werd geïnstalleerd op het koor van de kerk. Het orgel werd in het voorjaar van 1940 opgeleverd.
  • Het Steinmeyer-Weise-orgel heeft de Tweede Wereldoorlog probleemloos doorstaan. In latere jaren deden zich veel problemen voor in het elektrische systeem. Die werden opgelost door de tweede console in 1988 los te koppelen tijdens een renovatie door Thomas Eichfelder.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk11
- Brustwerk8
- Schwellwerk13
- Pedal9 (8)
Totaal aantal stemmen41 (40)
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen

Dispositie
Hauptwerk (C-g'''): Quintadena 16', Principal 8' - 1889, Viola 8' - 1889, Gedackt 8' - 1889, Salicional 8' - 1889, Oktav 4' - 1889, Gemshorn 4' - 1889, Quinte 2 2/3' - 1889, Superkctav 2' - 1889, Mixtur 4-5 fach (2'), Trompete 8' - 1889.
Brustwerk (C-g'''): Quintade 8', Rohrflöte 8', Dulciana 8' - 1889, Querflöte 4' - 1889, Blockflöte 2', Spitzquinte 1 1/3', Zymbel 3 fach (1/2'), Krummhorn 8'.
Schwellwerk (C-g'''): Bourdon 16' - 1889, Italienisch Principal 8' - 1889, Lieblich Gedackt 8' - 1889, Dulcianflöte 8' - 1889, Prästant 4' - 1889, Nachthorn 4', Nasard 2 2/3', Schwiegel 2', Terz 1 3/5', Sifflöte 1', Scharff 4-5 fach (1 1/3'), Oboe 8' - from c''' labial, Clairon 4' - from g'' labial, Tremulant.
Pedal (C-f'): Principalbaß 16' - 1889, Violon 16' - 1889, Subbaß 16' - 1889, Sanftbaß 16' - Subbaß low wind pressure, Oktavbaß 8' - 1889, Gedacktbaß 8' - 1889, Choralbaß 4' - 1889, Flachflöte 2', Posaune 16' - 1889.
Koppelingen: Hauptwerk - Brustwerk, Hauptwerk - Schwellwerk, Brustwerk - Schwellwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Brustwerk, Pedal - Schwellwerk, Oberoktavkoppel Hauptwerk - Schwellwerk, Unteroktavkoppel Hauptwerk - Schwellwerk.
Speelhulpen: 2 freie Kombinationen, Tutti, Pianopedal zum Brustwerk, Pianopedal zum Schwellwerk, Crescendowalze.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie van het oude orgel luidde in 1889:
    Manual: Bordun 16' (1861), Principal 8' (1833), Gedackt 8', Flöte 8', Gamba 8', Octav 4', Gemshorn 4', Quint 3', Octav 2', Mixtur 4 fach.
    Pedal: Subbaß 16', Violonbaß 16', Octavbaß 8'.
    Pedalkoppel.

  • Het Steinmeyer-orgel uit 1889 had als dispositie:
    I. Manual (C-f'''): Bourdon 16', Principal 8', Viola di Gamba 8', Salicional 8', Gedeckt 8', Tibia 8', Octav 4', Gemshorn 4', Flöte 4', Quint 2 2/3', Octav 2', Mixtur 4 fach (2 2/3'), Trompete 8'.
    II. Manual (C-f'''): Geigen-Principal 8, Aeoline 8', Dolce 8', Hohlflöte 8', Lieblich Gedeckt 8', Fugara 4', Traversflöte 4', Mixtur 3 fach (2 2/3'), Physharmonica 16'.
    Pedal (C-f'): Principalbaß 16', Violin 16', Subbaß 16', Octavbaß 8', Violoncello 8', Posaune 16'.
    Koppeln: I. Manual - II. Manual, Pedal - I. Manual, Pedal - II. Manual.
    Spielhilfen: 3 feste Kombinationen (piano - mezzoforte - tutti).

Literatuur
  • Historische Orgeln in Oberfranken / Hermann Fischer, Theodor Wohnhaas. - München ; Zürich : Verlag Schnell & Steiner, 1985. - (107. Veröffentlichung der GdO).
  • Königin der Vielfalt : Gegenwart und Geschichte der Bamberger Orgeln / Ulrich Theißen. - Sankt Ottilien : EOS Verlag, 2011.

Foto: Arno Bekers. Datering: 14 July 2010.
Foto: Arno Bekers
Foto: Arno Bekers. Datering: 14 July 2010.
Foto: Arno Bekers
Foto: Arno Bekers. Datering: 14 July 2010.
Foto: Arno Bekers