Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Willem IJdo. Datering: 17 May 2018.

Foto: Willem IJdo

Antwerpen, België (Antwerpen) - Sint Carolus Borromeuskerk
Gemeente: Antwerpen
Streek:Vlaanderen
Adres: Hendrik Conscienceplein, 2000, Antwerpen
Website: http://www.carolusborromeus.be/

Beschrijving nr.: 2007401.

Gebouwd door: Carolus Dillens (1722)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1722 Carolus Dillens  nieuwbouw
1810 Jean-Joseph Delhaye  restauratie en uitbreiding
1878 Henri Vermeersch  diverse werkzaamheden
ca. 1900 Hendrik Geurts  restauratie en uitbreiding
1954 Gerard D'Hondt  diverse werkzaamheden
2013 Guido Schumacher  restauratie

  • Het orgel van de Sint Carolus Borromeuskerk te Antwerpen bevindt zich al vele jaren in onbespeelbare toestand. Het orgel werd in de jaren 1720-1722 gebouwd, waarschijnlijk door Carolus Dillens uit Mechelen. De orgelkas werd vervaardigd door Joannes Petrus van Baurscheit.
  • In 1810 is het orgel door Delhaye gerestaureerd. Delhaye vernieuwde de tongwerken en de windladen werden vervangen door nieuwe met een grotere klavieromvang (54 in plaats van 49 tonen). Ook paste hij de manualen aan aan deze nieuwe omvang. In 1858 is een aangehangen pedaal geplaatst. De firma Mondt-Groenewout plaatste in 1866 een nieuwe magazijnbalg. In de jaren 1877-1878 is aan het orgel gewerkt door de firma Vermeersch, waarbij de toonhoogte is verhoogd en de frontpijpen zijn vertind.
  • Rond 1900 bouwde de firma Geurts een vrij pedaal met drie stemmen op een pneumatische lade. In 1921 werd een windmotor geplaatst. Tenslotte is in 1954 door Gerard D'Hondt een revisie uitgevoerd, waarbij het gehele instrument op a'=440 Hz is gestemd. Hiervoor is veel pijpwerk behoorlijk ingrijpend aangepast.
  • Als gevolg van een brand op 30 augustus 2009 raakte het orgel ernstig beschadigd. Het is hierna geheel gerestaureerd door de firma Schumacher, waarna het in 2013 weer in gebruik kon worden genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Groot Orgel13
- Positief8
- Pedaal7
Totaal aantal stemmen28
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Groot Orgel (C-f'''): Bourdon 16', Montre 8', Holpyp 8' - 2013, Prestant 4', Fluyte 4', Nazard 3' - 2013, Doublet 2', Sesquialter II sterk - 2013, Cornet V sterk (8') (discant), Mixtuer IV sterk, Cimbal III sterk - 2013, Bombarde 16' (discant) - 1808, Trompette 8', Clairon 4' (bas) - 1808.
Positief (C-f'''): Holpyp 8', Prestant 4', Fluyte 4', Nazard 3' - 2013, Doublet 2' - 2013, Cornet III sterk (2 2/3') (discant), Mixtuer IV sterk - 2013, Basson 8' (bas) - 1808, Hautbois 8' (discant) - 1808.
Pedaal (C-d'): Bourdon 16', Prestant 8', Octaaf 4', Mixtuer IV sterk, Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'.
Overige registers: Rossignol.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Groot Orgel.
Speelhulpen: Tremblant Doux, Tremblant Fort.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De dispositie luidde voor 2009:
Groot Orgel (C-f'''): Bourdon 16', Montre 8', Flute 8' (discant) - eind 19e eeuw, Salicional 8' - 1878, Gamba 8' - ca. 1900, Prestant 4', Fluit 4', Doublette 2', Cornet 5 rangs (8') - 1722/1810, Fourniture 4 rangs, Bombarde 16' (discant) - 1810, Trompet 8' (gedeeld) - eind 19e eeuw, Clarion 4' (bas) - 1810.
Positief (C-f'''): Bourdon 8', Gamba 8' - 1878, Voix Céleste 8' - ca. 1900, Prestant 4', Fluit 4', Flageolet 2', Cornet 3 rangs (2 2/3'), Basson-Hautbois 8' (gedeeld) - 1810, Tremolo.
Pedaal (C-d'): Sousbasse 16' - ca. 1900, Flûte 8' - ca. 1900, Violoncelle 8' - ca. 1900.
Koppelingen: Pedaal - Groot Orgel.
Speelhulpen: Tongwerken af.
Literatuur
  • Het historisch orgel in Vlaanderen : Deel IIIa Antwerpen - arr. Antwerpen / A. Fauconnier, P. Roose. - Brussel : Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlands Cultuur ; Rijksdienst voor Monumenten- en Landschapszorg, 1983.
  • 10de Antwerpse Orgelwandeling : Zaterdag 14 augustus 2004 / Jan van Mol. - Zoersel : Calcant, 2004.
  • Het gerestaureerde Dillens-/Delhaye-orgel in de Sint-Carolus Borromeuskerk te Antwerpen / Jan Van Mol. - In: De Orgelvriend, jrg. 59 nr. 6, juli/augustus 2017.
  • Antwerpse Orgelwandelingen / Jan Van Mol. - Bonheiden : Jan Van Mol ; Calcant vzw, 2017.
Opnamen Midden-Brabantse Orgelkring Orgelexcursie 26 augustus 2017 : Aartselaar - Schelle - Klein Willebroek - Antwerpen / Ad van Sleuwen, Emmanuel Van Kerckhoven m.m.v. Fien van Dingenen, blokfluit. - Uitgave van de Midden-Brabantse Orgelkring (CD). - 2017.
Overige bronnen
  • Bert Wisgerhof

Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 10 November 2017.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Wim Telleman. Datering: October 2017.
Foto: Wim Telleman
Foto: Jaap Huttenga. Datering: 22 April 2014.
Foto: Jaap Huttenga
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 17 May 2018.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 17 May 2018.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 17 May 2018.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 17 May 2018.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 5 September 2019.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 5 September 2019.
Foto: Tjalling Roosjen
Lege orgelgalerij tijdens restauratie in 2013. Foto: Ad Agterberg. Datering: 8 August 2013.
Foto: Ad Agterberg
Foto: Piet Bron. Datering: 5 June 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 5 June 2008.
Foto: Piet Bron