Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: René Troost. Datering: September 2013.

Foto: René Troost

Hamburg, Deutschland (Hamburg) - Christianskirche (Klopstockkirche) (Ottensen)
Gemeente: Hamburg
Adres: Ottenser Marktplatz 6, 22765, Hamburg
Website: https://www.kirche-ottensen.de/

Beschrijving nr.: 2006225.

Gebouwd door: Johann Diedrich Busch (1744)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1744 Johann Diedrich Busch  nieuwbouw
1883 Marcussen & Søn  ombouw
1929 Emanuel Kemper & Sohn  ombouw
ca. 1950? firma Rudolf von Beckerath  reconstructie
1984 firma Rudolf von Beckerath  restauratie
2003 Paschen Kiel Orgelbau155 restauratie

  • Het orgel in de Christianskirche in Ottensen is gebouwd in 1744 door Johann Dietrich Busch. Bij de bouw werd gedeeltelijk pijpwerk overgenomen uit het vorige orgel, een instrument dat in 1630 door Gottfried Fritsche was verbouwd en uitgebreid, maar dat nog tot de zestiende eeuw terugging. Het orgel is in de loop van de tijd herhaaldelijk gerestaureerd en daarbij ook gewijzigd in de smaak van de tijd. Belangrijke renovaties waren in 1883 door Marcussen & Søn en in de jaren 1927-1929 door Karl Kemper. Bij deze laatste restauratie was Hans-Henny Jahnn de drijvende kracht achter het project. Als consultants waren verder Gustav Knaak (organist van de kerk) en Paul Kickstat betrokken.
  • In de Tweede Wereldoorlog is het instrument uit voorzorg gedemonteerd en opgeslagen. De firma Von Beckerath herplaatste het orgel naar de oorlog, zonder wijzigingen uit te voeren. In 1984 is het orgel door dezelfde firma gerestaureerd.
  • In 2003 voltooide de firma Paschen een nieuwe restauratie. Daarbij zijn verschillende mankementen verholpen in de tractuur en de windvoorziening. De mechanieken zijn deels vernieuwd, er is een nieuwe klaviatuur geplaatst, de orgelkas is hersteld en de dispositie is op verschillende onderdelen gewijzigd. Tenslotte is het hele instrument geherintoneerd, waarbij het oorspronkelijke barokke karakter als uitgangspunt is genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk10
- Oberwerk9
- Brustwerk7
- Pedal10
Totaal aantal stemmen36
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurElectrisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Hauptwerk (C-f'''): Gedackt 16', Prinzipal 8', Rohrflöte 8', Octave 4', Blockflöte 4', Nasat 2 2/3', Octave 2', Flachflöte 2', Mixtur 5 fach, Trompete 8'.
Oberwerk (C-f'''): Gedackt 8', Salicional 8', Schwebung 8', Prinzipal 4', Rohrflöte 4', Italiänisch Prinzipal 2', Sesquialtera 2 fach (2 2/3'), Oboe 8', Vox Humana 8', Tremulant.
Brustwerk (C-f'''): Quintade 8', Gemshorn 4', Blockflöte 2', Sifflöte 1', Terzian 2 fach, Zimbel 3 fach, Dulzian 8', Tremulant.
Pedal (C-f'): Subbass 16', Octave 8', Gedackt 8', Violon 8', Octave 4', Nachthorn 2', Mixtur 6 fach, Posaune 16', Trompete 8', Trompete 4'.
Koppelingen: Hauptwerk - Oberwerk, Hauptwerk - Brustwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Oberwerk, Pedal - Oberwerk 4'.
Speelhulpen: Setzer-Kombinationen.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • Na de restauratie van 1929 door Kemper was de dispositie:
    Hauptwerk: Bordun 16', Quintade 16', Prinzipal 8', Gedackt 8', Querflöte 8', Octave 4', Rohrflöte 4', Italienisch Principal 2', Glöckleinton 2'+1', Rauschquinte 2 2/3'+2', Mixtur 5 fach.
    Unterwerk: Quintade 8', Gemshorn 4', Gemshornnasat 2 2/3', Blockflöte 2', Sifflöte 1', Terzian 1 3/5'+1 1/3', Krummhorn 8'.
    Oberwerk: Principal 8', Gedackt 8', Octave 4', Flöte 4', Octave 2', Scharff 5 fach, Zimbel 2 fach, Dulcian 16', Dulcian 8'.
    Pedal: Principal 16', Gedackt 16', Principal 8' (extension), Gedackt 8' (extension), Octave 4', Quintade 4' (extension), Nachthorn 2', Rauschquinte 4 fach (5 1/3'+4'+2 2/3'+2'), Dulcian 16', Trompete 8', Clarine 4'.
    Koppeln: Hauptwerk - Oberwerk, Pedal - Hauptwerk.
    Spielhilfen: 6 freie Kombinationen, 3 Gruppensolostimmen, Tutti.

  • De dispositie luidde van 1984 tot 2003:
    Hauptwerk: Quintadena 16', Prinzipal 8', Rohrflöte 8', Oktave 4', Blockflöte 4', Nasat 2 2/3', Italienisch Prinzipal 2', Glöckleinton 2 fach (2'), Mixtur 5 fach, Trompete 8'.
    Oberwerk: Gemshorn 8', Gedackt 8', Prinzipal 4', Rohrflöte 4', Oktave 2', Sesquialtera 2 fach, Scharff 5 fach, Dulcian 16', Schalmei 8', Tremulant.
    Brustwerk: Quintadena 8', Gemshorn 4', Blockflöte 2', Sifflöte 1', Terzian 2 fach, Zimbel 3 fach, Krummhorn 8'.
    Pedal: Subbaß 16', Oktave 8', Gedackt 8', Oktave 4', Quintadena 4', Nachthorn 2', Mixtur 6 fach, Stille Posaune 16', Trompete 8', Trompete 4'.
    Koppeln: Hauptwerk - Oberwerk, Pedal - Hauptwerk.

Literatuur
  • Neue Orgeln : Klopstockorgel in der Christianskiurche zu Altona/Elbe. - In: Musik und Kirche, Vierter Jahrgang 1932, No. 1.
  • Die Orgeln in Hamburg / Günter Seggermann. - München : Christian Verlag, 1997.
  • Die ersten zwei Jahrzehnte der Orgelbewegung - widergespiegelt in kichenmusikalischen Zeitschriften / Alfred Reichling. - In: Aspekte der Orgelbewegung / Alfred Reichling [Red.]. - Kassel : Merseburger Verlag, 1995. - (155. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde).
Opnamen The legendary Jeanne Demessieux : Purcell - Bach - Franck - Berveiller - Demessieux - Messiaen / Jeanne Demessieux. - Festivo 6961 862 (CD). - 2004. - Historische opnamen, opgenomen op drie orgel in Hamburg: Christianskirche (juni 1958), Sankt Sophienkirche (mei 1959) en Sankt Michaeliskirche (november 1962).
Links https://www.kirche-ottensen.de/dasein/orgel/
https://de.wikipedia.org/wiki/Christianskirche_(Ottensen)#Orgel

Foto: René Troost. Datering: September 2013.
Foto: René Troost
Foto: René Troost. Datering: September 2013.
Foto: René Troost
Foto: René Troost. Datering: September 2013.
Foto: René Troost