Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Esslingen am Neckar, Deutschland (Baden-Württemberg) - Evangelische Stadtkirche Sankt Dionys und Vitalis
Gemeente: Esslingen am Neckar
Streek:Württemberg
Adres: Marktplatz 18, 73728, Esslingen am Neckar
Website: http://www.stadtkirche-esslingen.de/

Beschrijving nr.: 2004941.

Gebouwd door: E.F. Walcker & Cie. (1904) - opus 1034
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1706 van Johann Georg Allgeyer, Orgelkas uit 1754 van Johann Sigmund Haußdörffer

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1706 Johann Georg Allgeyer  nieuwbouw
1754 Johann Sigmund Haußdörffer  nieuwbouw
1904 E.F. Walcker & Cie.1034 nieuwbouw in bestaande kas
1911 E.F. Walcker & Cie.1585 uitbreiding
1950 E.F. Walcker & Cie.2982 diverse werkzaamheden
1964 E.F. Walcker & Cie.4485 ombouw

  • Het grote en fraaie barokfront van de Stadtkirche in Esslingen am Neckar herbergt een orgel van de firma Walcker uit 1901-1904, dat in de jaren 1950 en 1964 werd vergroot en omgebouwd. Het werkstuk gaat terug op een orgel van Johann Georg Allgeyer uit 1706. Het instrument werd in dat jaar voltooid en had 20 stemmen, verdeeld over twee klavieren en pedaal. In 1752 besloot men een nieuw orgel te laten maken door Johann Sigmund Haußdörffer. Deze gebruikte bij de bouw verschillende stemmen en hoogstwaarschijnlijk ook delen van de orgelkas van het oude orgel. Het nieuwe instrument kon op 22 december 1754 in gebruik worden genomen.
  • In 1837 deed Eberhard Walcker een voorstel om het orgel te vervangen door nieuwbouw. Het plan behelsde een drieklaviers orgel met 53 stemmen en het was opgesteld door Walcker in samenwerking met Johann Georg Frech. Dit plan is echter niet uit gevoerd. Het binnenwerk van Haußdörffer werd echter in 1901 toch geheel verwijderd, en de firma Walcker bouwde een nieuw vierklaviers orgel in de kassen. Adviseur bij de bouw was Christian Fink. Het vierde manuaal, uitgevoerd als Fernwerk, kon dankzij een schenking worden uitgevoerd. Op 31 december 1904 werd het instrument in gebruik genomen. Het had 86 stemmen. In 1987 breidde Walcker het uit met een register.
  • In 1950 wijzigde Walcker de dispostie en werd een verplaatsbare speeltafel geplaatst. Adviseurs bij deze werkzaamheden waren Walter Supper en Hans Arnold Metzger. In 1964 verving Walcker de kegelladen door sleepladen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk16
- Seitenwerk16
- Oberwerk18
- Kronwerk11
- Fernwerk13
- Pedalwerk17
Totaal aantal stemmen91
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Hauptwerk (C-g'''): Prinzipal 16', Quintadena 16', Großoktav 8', Weitgedackt 8', Viola da Gamba 8', Oktav 4', Gemshorn 4', Großterz 3 1/5', Quint 2 2/3', Waldflöte 2', Rauschpfeife 4 fach (4'), Mixtur 6 fach (2'), Kleinmixtur 4 fach (2/3'), Trompete 16', Trompete 8', Clairon 4'.
Seitenwerk (C-g'''): Gedacktpommer 16', Praestant 8', Bordun 8', Salizional 8', Oktav 4', Rohrflöte 4', Nasat 2 2/3', Superoktav 2', Hohlflöte 2', Terzflöte 1 3/5', Superquint 1 1/3', Septimflöte 1 1/7', Koppelflöte 1', Mixtur 5-7 fach (1'), Krummhorn 8', Trompetenregal 4', Tremolo.
Oberwerk (C-g'''): Stillgedackt 16', Geigend Prinzipal 8', Rohrgedackt 8', Dulzflöte 8', Oktav 4', Holzflöte 4', Fugara 4', Unda Maris 4', Quintflöte 2 2/3', Piccolo 2', Schwiegel 1', None 8/9', Mixtur 7 fach (2'), Septterzian 3 fach (1 3/5'), Terzzimbel 2 fach (1/5'), Dulzian 16', Trompete 8', Hautbois 8'.
Kronwerk (C-g'''): Bleigedackt 8', Quintade 8', Prinzipal 4', Spillflöte 4', Kleinoktav 2', Sifflöte 1 1/3', Hörnle 2 fach (2'), Schreipfeife 3 fach (1'), Scharfmixtur 4 fach (2/3'), Harfenregal 16', Vox Humana 8', Tremolo.
Fernwerk (C-g'''): Quintatön 16', Bourdon Doux 8', Nachthorn 8', Echogamba 8', Vox Angelica 8', Spitzflöte 8', Prinzipal 4', Flauto Dolce 4', Nasatquinte 2 2/3', Piccolo 2', Sifflöte 1', Trompete 8', Vox Humana 8', Tremolo.
Pedalwerk (C-f'): Untersatz 32', Prinzipalbaß 16', Subbaß 16', Oktavbaß 8', Flötenbaß 8', Violflöte 8', Choralbaß 4', Rohrpommer 4', Nachthorn 2', Baßzink 3 fach (6 2/5'), Mixtur 6 fach (2 2/3'), Bombarde 32', Posaune 16', Stillfagott 16', Trompetenbaß 8', Clarine 4', Singend Cornett 2'.
Koppelingen: Hauptwerk - Seitenwerk, Hauptwerk - Oberwerk, Hauptwerk - Kronwerk, Hauptwerk - Fernwerk, Seitenwerk - Oberwerk, Seitenwerk - Kronwerk, Oberwerk - Kronwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Seitenwerk, Pedal - Oberwerk, Pedal - Kronwerk, Pedal - Fernwerk.
Speelhulpen: 4 vrije combinaties, 3 vrije pedaalcombinaties, Register-crescendo.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie van het Allgeyer/Haußdörffer-orgel luidde in 1754:
    Manual (CD-c'''): Bourdon 16', Principal 8', Gedeckt 8', Salicional 8', Octav 4', Gemshorn 4', Quint 3', Superoctav 2', Mixtur 6 fach (2'), Cimbel 3 fach (2/3'), Trompete 8'.
    Positiv (CD-c'''): Principal 8', Viola di Gamba 8', Lieblich Gedeckt 8', Quintadena 8', Flut Travers 4', Flute Douce 4', Waldflöte 2', Flageolet 1', Cornetti 4 fach.
    Pedal (C-c'): Principalbaß 16', Violonbaß 16', Octavbaß 8', Posaunbaß 16'.
    Speelhulpen: Manualkoppel, Pedal - Hauptwerk, Tremulant, 2 Zimbelsterne.

  • Het dispositievoorstel van Walcker uit 1837 luidde:
    I. Manual: Manual-Untersatz 32' (discant), Prinzipal 16', Gedackt 16', Prinzipal 8', Gedackt 8', Viola di Gamba 8', Salicional 8', Quintflöte 5 1/3', Oktav 4', Fugara 4', Rohrflöte 4', Quint 2 2/3', Waldflöte 2', Flageolet 1', Mixtur 6 fach (2'), Scharff 2-3 fach (2'), Serpent 16', Trompete 8'.
    II. Manual: Salicional 16', Principal 8', Spitzflöte 8', Flöte 8', Gedackt 8', Dolce 8', Oktav 4', Gemshorn 4', Traversflöte 4', Gedackt 4', Superoktav 2', Cornett 4-5 fach (2 2/3'), Cimbel 3 fach (1'), Clarinett 8'.
    III. Manual: Gamben-Principal 8', Gedackt 8', Holzharmonica 8', Bifra 8' (2 fach), Spitzflöte 4', Flute d'Amour 4', Quintflöte 2 2/3', Flautino 2', Physharmonica 8'.
    Pedal: Principalbaß 32', Oktavbaß 16', Subbaß 16', Violonbaß 16', Quintbaß 10 2/3', Oktavbaß 8', Quintadenbaß 8', Violoncello 8', Oktavbaß 4', Posaunenbaß 16', Trompete 8'.

Literatuur
  • Musik und Kirche 1/1952.
  • Orgeln in Württemberg / Helmut Völkl. - Neuhausen-Stuttgart : Hänssler-Verlag, 1986. - (110. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde).
  • Ars Organi 2/2002.
  • Innovativ und qualitätsbewusst : Die Orgelbauer Johann Carl Sigmund Haußdörffer und Christian Gotthilf Haußdörffer / Reinhard Metzger. - In: Württembergische Blätter für Kirchenmusik, 80. Jahrgang Nr. 3, Mai/Juni 2013.