Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 23 October 2012.

Foto: Tjalling Roosjen

Berlin, Deutschland (Berlin) - Evangelische Kirche "Zur Frohen Botschaft" (Karlshorst) - Amalienorgel
Gemeente: Berlin
Adres: Weseler Straße 6, Berlin-Karlshorst
Website: http://www.paul-gerhardt.com/

Beschrijving nr.: 2004525.

Gebouwd door: Johann Peter Migendt (1756)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1756 Johann Peter Migendt  nieuwbouw
1960 Alexander SchukeR4 overplaatsing
2010 Kristian Wegscheider  restauratie

  • Peter Migendt bouwde in 1756 een orgel voor prinses Anna Amalie von Preußen (1723-1787). Zij gebruikte het als huisorgel. Anna Amalia was leerlinge van Carl Philipp Emanuel Bach. Rond 1767 is het orgel geplaatst in het nieuwe paleis Unter den Linden. Na de dood van Anna Amalia op 30 maart 1787 is het geplaatst in de Schloßkirche in Berlin-Buch. In 1939 is het orgel gekocht door de Mariengemeinde in Berlin, met het doel het als koororgel in de Nikolaikirche te plaatsen. Het werd door Schuke gedemonteerd en overgeplaatst naar de werkplaats in Potsdam voor een grondige restauratie. Hieraan dankt het orgel het feit dat het nog bestaat: de Schloßkirche is in 1943 verwoest, de Nikolaikirche in 1945.
  • De firma Schuke restaureerde het instrument in de jaren 1956-1960 en plaatste het over naar Karlshorst. Het orgel is op 19 juni 1960 in gebruik genomen in de Evangelischen Kirche "Zur Frohen Botschaft" in Berlijn-Karlshorst. Het is het oudste orgel in Berlijn.
  • In 2009-2010 is het orgel geheel gerestaureerd door Kristian Wegscheider. Hierbij is de oorspronkelijke dispositie hersteld. Hiertoe werd de Trompete 8' van het Hauptwerk vervangen door een Flöt Dus 8', de Vox Humana 8' van het Oberwerk door een Salice 8' (discant) en de Trompete 8' van het Pedal door een Bass Flöt 8'. De restauratie kon eind 2010 worden afgesloten met een feestelijk orgelconcert op 10 december 2010.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1756BerlinHoforgel Prinses Amalia von Preußen
1787BerlinSchlosskirche Buch
1939BerlinMariengemeinde (Nikolaikirche)
1960Berlin-Karlshorst, DuitslandEvangelische Kirche "Zur Frohen Botschaft"

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk9
- Oberwerk8
- Pedal5
Totaal aantal stemmen22
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogte1/2 toon onder normaal

Dispositie
Hauptwerk (C-f'''): Bordun 16' (B/D), Principal 8', Viola di Gamba 8', Ror Flöt 8', Flöt Dus 8' - 2010, Octav 4', Quinta 3', Octav 2', Mixtur 4 fach (1 1/3').
Oberwerk (C-f'''): Gedact 8', Quintadena 8', Salice 8' (discant) - 2010, Principal 4', Gedact 4', Nassat 3', Walt Flöt 2', Sis Flöt 1', Tremulant.
Pedal (C-d'): Sub Bas 16', Octave 8', Bass Flöt 8', Octav 4', Posaune 16'.
Koppelingen: Hauptwerk - Oberwerk, Pedal - Hauptwerk.
Speelhulpen: 3 Sperrventile.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De dispositie luidde in 1756:
Hauptwerk (C-f'''): Bordun 16', Prinzipal 8', Rohrflöte 8', Flöt Dues 8', Viola di Gamba 8', Octava 4', Quinte 3', Octava 2', Mixtura 4 fach.
Oberwerk (C-f'''): Gedackt 8', Quintaton 8', Salicional 8', Prinzipal 4', Gedackt 4', Nassat 3', Waldflöte 2', Sifflöte 1', Tremulant.
Pedal (C-d'): Subbaß 16', Octava 8', Baßflöte 8', Octava 4', Posaune 16'.
Koppelingen: Hauptwerk - Oberwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Oberwerk.
Literatuur
  • De orgelwerken van Carl Philipp Emanuel Bach : deel 3 (slot) / Cora Poot-van den Berg, Willem Poot. - In: Het Orgel, jrg. 84 nr. 11, november 1988.
  • 500 Jahre Orgeln in Berliner Evangelischen Kirchen / Berthold Schwarz, Uwe Pape. - Berlin : Pape Verlag, 1991.
  • Orgeln in Berlin / Uwe Pape. - Berlin : Pape Verlag, 2003.
  • Die klingende Königin / Wolf Bergelt.
  • Der Himmel auf Erden : Orgeln in Brandenburg und Berlin : Magazin zum Orgelfestival / Dietmar Hiller [red.]. - Potsdam : Kulturfeste im Land Brandenburg, 2005.
  • Forum Kirchenmusik 1/2005.
  • Die Wiedergeburte einer Königin : Geschichte und Restaurierung der Amalien-Orgel in Berlin : Festschrift zur Wiedereinweihe am 10. Dezember 2010. - Dresden : Sandstein Verlag, 2010.
  • "Die Orgel macht mir große Freude" : Zur Geschichte und Restaurierung der Amalien-Orgel in Berlin-Karlshorst / Franz Bullmann. - In: Ars Organi, 59. Jhg. Heft 2, Juni 2011.
  • 29ste Orgelreis Berlin-Brandenburg 21 t/m 27 oktober 2012 / Theo Jellema. - Hilversum : Stichting Internationale Orgelreizen, 2012. - Programmagids.
Opnamen
  • Die Orgelbauergeneration Wagner / Migendt / Marx / Dieter Glös, Roland Münch, Armin Thalheim, Hannes Ludwig, Wieland Meinhold. - Jubal Music 090501 (CD). - 2009. - (Orgellandschaft Berlin + Brandenburg ; Vol. 5). - Opgenomen in Angermünde, Berlin-Karlshorst, Ringenwalde, Felchow, Treuenbrietzen, Brandenburg/Havel, Wartin, Wusterhausen/Dosse, Juterbog, Berlin (Sankt Marien).
  • C.P.E. Bach : Orgel-Konzerte / Roland Münch (orgel) m.m.v. Kammerorchester "Carl Philipp Emanuel Bach" o.l.v. Hartmut Haenchen. - Capriccio SACD 71 123 (CD). - 2008.
  • Institut für Kirchenmusik an der Universität der Künste Berlin : Aufnahmen 2003. - Berlin : Universität der Künste, 2004. - CD.
  • Carl Philipp Emanuel Bach : Sämtliche Orgelwerke vol. 1 - 5 Sonaten / Jörg-Hannes Hahn. - Cantate C 58016 (CD).
Links http://www.amalien-orgel.de/

Foto: René Troost. Datering: 11 July 2016.
Foto: René Troost
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 23 October 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 23 October 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 23 October 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Henrik West. Datering: 21 August 2014.
Foto: Henrik West
Foto: Henrik West. Datering: 21 August 2014.
Foto: Henrik West
Foto: Henrik West. Datering: 21 August 2014.
Foto: Henrik West
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 23 October 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 23 October 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 23 October 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 23 October 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Wolfgang Reich. Datering: 16 December 2016.
Foto: Wolfgang Reich