Spring naar content
Complete description of the selected organ
Source: Collectie Joost Veerman.

Source: Collectie Joost Veerman

Wesel, Deutschland (Nordrhein-Westfalen) - Willibrordi-Dom
Municipal: Wesel
Address: Großer Markt, 46483, Wesel
Website: http://www.kirche-wesel.de/

Description nr.: 2001065.

Built by: Wilhelm Sauer Orgelbau (1895) - opus 650
The organ contains older material: Organ case from 1650 by Hans Henrich Bader
Destroyed (1945)

YearBuilderOpusActivity
1650 Hans Henrich Bader  new organ
1838 Johann Peter Fabritius  restoration
1895 Wilhelm Sauer Orgelbau650 new organ in old case

  • Hans Heinrich Bader bouwde in de jaren 1644-1650 een nieuw orgel voor de Domkirche in Wesel. Het kreeg een plaats boven de ingang in het noordertransept. Het orgel werd op 1 oktober 1650 gekeurd door Johann Marlet uit Kalkar. De in het contract vastgelegde dispositie bestond uit twee manualen en pedaal, met 25 registers. In 1835 is het orgel door Johann Peter Fabritius onderzocht. De toenmalige dispositie was anders dan het contract beschreef, en er was een extra derde manuaal aanwezig. Bader had in 1648 gemeld dat hij het orgel groter had gebouwd dan in de overeenkomst stond. Dus het is mogelijk dat de situatie in 1835 nog gelijk was aan die in 1650, maar dat is niet zeker.
  • In 1838 renoveerde Fabritius het orgel. Daarbij breidde hij de manuaalomvang uit van CDEFG-c''' uit naar C-g''', hij verving de Sesquialtera en de Cymball door een Viola da Gamba 8' en een Flauto Dulcis 4', en hij stemde het instrument in plaats van de oorspronkelijke Chorton in de een halve toon lagere Flötenton.
  • In 1874 werd de kerk wegens bouwvalligheid gesloten. Van 1883-96 werd het gebouw in neogotische stijl gerestaureerd. Tijdens deze restauratie is het Bader-orgel tussen de torenpijlers in het middenschip gezet, en door de firma Sauer voorzien van een nieuw binnenwerk. In 1895 voltooide Sauer dit instrument. Het werd gekeurd op 12, 13 en 14 mei 1895 dhr. F.W. Franke uit Keulen en door Chr. Wilhelm Köhler uit Bonn. In Augustus 1896 zijn de Dom en het orgel, in aanwezigheid van Keizerin Auguste Viktoria, weer in gebruik genomen. Karl Straube was één van de eerste organisten van dit instrument en bespeelde het vijf jaar voordat hij in 1902 naar Leipzig vertrok.
  • De Domkirche werd voor een groot deel verwoest door bombardenten in februari 1945. Na de oorlog stond de ruïne in de stad, met de kas van het Bader-orgel nog in relatief goede staat aan de torenwand. Deze is in het najaar gesloopt.

Technical data
Number of stops per division
- I. Manual25
- II. Manual20
- III. Manual17
- Pedal18
Total number of stops80
Key actionPneumatic, Mechanisch (III. Manual)
Stop actionPneumatic
Windchest(s)Cone chest, Sleeplade (III. Manual)

Specification
I. Manual (C-f'''): Principal 16', Bordun 16', Gamba 16', Principal 8', Hohlflöte 8', Viola di Gamba 8', Doppelflöte 8', Gemshorn 8', Traversflöte 8', Quintatön 8', Geigenprincipal 8', Gedackt 8', Quinte 5 1/3', Octave 4', Spitzflöte 4', Fugara 4', Rohrflöte 4', Piccolo 2', Rauschquinte 2 fach, Groß-Cymbel 2 fach, Mixtur 5 fach, Scharf 5 fach, Cornett 3-5 fach, Trompete 16', Trompete 8'.
II. Manual (C-f'''): Geigenprincipal 16', Bordun 16', Principal 8', Rohrflöte 8', Salicional 8', Flûte Harmonique 8', Spitzflöte 8', Harmonika 8', Gedackt 8', Dolce 8', Octave 4', Flöte 4', Gemshorn 4', Flauto Dolce 4', Rauschquinte 2 fach, Mixtur 4 fach, Cornett 4 fach, Fagott 16', Tuba 8', Oboe 8'.
III. Manual (Schwellwerk) (C-f'''): Salicional 16', Lieblich Gedeckt 16', Principal 8', Konzertflöte 8', Schalmei 8' - labiaal, Lieblich Gedackt 8', Aeoline 8', Voix Céleste 8', Dulciana 8', Praestant 4', Traversflöte 4', Violine 4', Gemshornquinte 2 2/3', Flautino 2', Harmonia Aetherea 3 fach, Clarinette 8', Vox Humana 8'.
Pedal (C-d'): Contrabaß 32', Untersatz 32', Principal 16', Violon 16', Subbaß 16', Gemshorn 16', Baßflöte 16', Quintbaß 10 2/3', Oktavbaß 8', Violoncello 8', Gedackt 8', Viola d'Amour 8', Flöte 4', Cornett 3 fach, Contraposaune 32', Posaune 16', Trompete 8', Clairon 4'.
Couplers: I. Manual - II. Manual, I. Manual - III. Manual, II. Manual - III. Manual, Pedal - I. Manual, Pedal - II. Manual, Pedal - III. Manual.
Accessories: Vaste combinaties (mf - f - ff) per manuaal, Tutti, Rohrwerke (tongwerken af), Rollschweller (register-crescendo).

Compound stopComposition
Rauschquinte 2 fach (I. Manual en II. Manual) C: 2 2/3' - 2'.
Groß-Cymbel 2 fach (I. Manual) C: 2 2/7' - 2'.
Other specifications
Different specifications
  • According to the prospect, the specification of the Bader organ was:
    Manual (CDEFG-c'''): Praestant 16', Oktaev 8', Oktaev 4', Waltflote 2', Große Sesquialtera III (5½'), Mixtuer auf ein starke Artt, Cimball III oder IV, Scharp IV, Trumpet 8, Vox Humana 8'.
    Rückpositiv (CDEFG-c'''): Praestant 8", Quintaden 8', Solpief 8' [Holpief 8'?], Oktaev 4', Gemßhorn 4', Quintfloet 2½', Oktaev 2', Kleine Blockflote 1', Kleine Sesquialter II, Mixtuer, Dulcian 8'.
    Pedal (CDEFG-c'): Undersatz 16' (holtz), Oktave 8', Basaunenbaß 16', Cornet 2'.
    Spielhilfen: Tremulant welcher durch das gantze Werk gehet, Nachtigall.

  • The stop list was after the renovation by Fabritius (1838):
    Manual (C-g'''): Praestant 16', Oktaef 8', Rohrflöte 8', Viola da Gamba 8', Quinte 6', Oktaef 4', Flauto Dulcis 4', Blockflöte 2', Mixtuer IV, Trompete 8'.
    Rückpositiv (C-g'''): Praestant 8", Quintaden 8', Oktaef 4', Spitzquint 2½', Oktaef 2', Quint 1 1/2', Klein Sesquialter II, Mixtuer, Cromhorn 8', Vox Humana 8'.
    Echowerk (C-g'''): 6 Stimmen.
    Pedal (C-c'): Untersatz 16', Oktaef 8', Blockflöte 2', Basaunenbaß 16', Trompete 8', Cornet 2'.

Literature
  • Die Orgeln der Willibrordikirche Wesel / Heinz Kirch. - Wesel : Willibrordi-Dombauverein, 1972.
  • Orgelbau-Nachrichten : Wesel / Chr. Wilhelm Köhler. - In: Zeitschrift für Instrumentenbau, 15. Jahrg., no. 26, 11 Juni 1895.
  • Der Orgelbauer Wilhelm Sauer (1831-1916) : Leben und Werk / Hans-Joachim Falkenberg. - Lauffen : Orgelbau Fachverlag Rensch, 1990. - (124. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde).
  • Orgel International 5/2001.
Other sources
  • Joost Veerman
Source: Foto van foto.
Source: Foto van foto
 Source: Foto van foto.
Source: Foto van foto
 Source: Collectie Joost Veerman.
Source: Collectie Joost Veerman
 Source: Collectie Joost Veerman.
Source: Collectie Joost Veerman