Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Joep van Koert.

Foto: Joep van Koert

Vaduz, Liechtenstein (Wahlkreis Unterland) - Kathedrale Sankt Florin, "Rheinberger-Orgel"
Gemeente: Vaduz
Adres: Sankt Florinsgasse 17, 9490, Vaduz
Website: http://www.pfarrei-vaduz.li/

Beschrijving nr.: 2000451.

Gebouwd door: G.F. Steinmeyer und Co. (1874) - opus 120

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1874 G.F. Steinmeyer und Co.120 nieuwbouw
1900 Friedrich Goll Orgelbau AG  restauratie
1947 Orgelbau Kuhn AG  ombouw
1979 Mathis Orgelbau  ombouw
2013 Eule Orgelbau672 restauratie en uitbreiding

  • De Sankt Florinkirche in Vaduz is gebouwd in neogotische stijl in de jaren 1869-1873 in opdracht van Fürst Johannes II van Liechtenstein. Architect was Friedrich von Schmidt. De firma Steinmeyer kreeg de opdracht voor de bouw van het orgel. Als adviseur trok men Joseph Rheinberger aan, werkzaam in München maar geboren in Vaduz. De door Rheinberger ontworpen dispositie is bewaard gebleven, maar het is niet helemaal zeker dat dit ook de uitgevoerde dispositie is. Het orgel werd op 28 maart 1874 gewijd en daarna ingespeeld door Rheinberger. Het orgel werd in 1900 door Friedrich Goll gereviseerd. Daarbij is mogelijk de Flautino 2' van het derde klavier vervangen door een Harmonika 4'. Plannen voor verdere wijzigingen en ombouw naar pneumatiek werden voorlopig niet uitgevoerd.
  • Geadviseerd door Christian Held, organist van de kathedraal in Chur, en Stephan Koller, pater van het klooster in Einsiedeln, herbouwde de firma Kuhn het orgel in 1947. De werkzaamheden duurden van februari tot juli, en op 12 juli 1947 verzorgde Stephan Koller het heringebruiknameconcert. Op 13 juli 1947 gaf Christian Held het volgende concert.
  • In het voorjaar van 1979 startte de firma Mathis met een nieuwe restauratie. Er werd niet veel gewijzigd. Op het eerste manuaal werd een nieuwe Mixtuur geplaatst en op het tweede manuaal een nieuwe Cymbel.
  • Het orgel is in de jaren 2011-2013 door de firma Eule gerestaureerd en uitgebreid tot 48 stemmen. Het oorspronkelijke werk is grotendeels gereconstrueerd. Op 31 maart 2013, Eerste Paasdag, is het orgel weer in gebruik genomen. De officiële inauguratie was op 6 april 2013 met een concert door Michael Radulescu.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk12 (11)
- Positiv10 (8)
- Schwellwerk14 (13)
- Begleitwerk2
- Pedal10 (8)
Totaal aantal stemmen48 (42)
ToetstractuurElectrisch
RegistertractuurElectrisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Hauptwerk (C-g'''): Bourdon 16', Prinzipal 8', Tibia 8', Viola di Gamba 8' - 2013, Gedackt 8', Quintfloete 5 1/3' - 2013, Octave 4', Gemshorn 4', Quinte 2 2/3' - 2013; Vorabzug aus Mixtur, Octave 2', Mixtur 5 fach (2 2/3') - 1979/2013, Trompete 8' - 1947.
Positiv (C-g'''): Salicional 16' - 2013; Transmission von Schwellwerk, Principalflöte 8' - 2013, Lieblich Gedackt 8', Aeoline 8' - 2013, Fugara 4' - 2013, Flöte 4', Nazard 2 2/3' - 2013; Vorabzug aus Cornett, Flageolett 2', Cornett 3-5 fach (2 2/3') - 2013, Fagott-Clarinette 8' - 2013.
Schwellwerk (C-g'''): Salicional 16' - 2013, Geigenprincipal 8', Wienerflöte 8', Dolce 8', Salicional 8' - 2013, Vox Coelestis 8' (from c°) - 2013, Geigenoctave 4' - 2013; Vorabzug aus Progressio, Viola 4' - 2013, Floete Travers 4' - 2013, Flautino 2' - 2013, Progressio 3-4 fach (4'), Trompette Harmonique 8' - 2013, Oboe 8' - 2013, Physharmonika 8' - 2013, Tremulant.
Begleitwerk (C-g'''): Rohrflöte 8' - 2013, Canora 4' - 2013.
Pedal (C-f'): Principalbass 16', Violon 16', Subbass 16', Salicetbass 16' - 2013; Transmission, Quintbass 10 2/3' - 2013, Octavbass 8', Violoncello 8', Dolcebass 8' - 2013; Transmission, Flötbass 4', Posaune 16'.
Koppelingen: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Positiv - Schwellwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv, Pedal - Schwellwerk.
Speelhulpen: 4 feste Kollektive (p - mf - f - ff), Walze, Setzer-Anlage.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde (volgens ontwerp Rheinberger):
    I. Manual: Bourdon 16', Principal 8', Tibia 8', Gamba 8', Gedakt 8', Quintflöte 5 1/3', Octav 4', Gemshorn 4', Octav 2', Mixtur 5 fach (2 2/3'), Trompete 8'.
    II. Manual: Salicional 16', Principalflöte 8', Aeoline 8', Lieblich Gedackt 8', Fugara 4', Flöte Traverse 4', Flageolett 2', Cornett 5 fach, Fagot-Clarinet 8'.
    III. Manual: Geigenprincipal 8', Wienerflöte 8', Dolce 8', Viola 4', Flautino 2'.
    Pedal: Principalbass 16', Violon 16', Subbass 16', Quintbass 10 2/3', Octavbass 8', Violoncello 8', Flötenbass 4', Posaune 16'.

  • De dispositie luidde na de ombouw van 1947:
    I. Manual: Bourdon 16', Principal 8', Gedeckt 8', Gemshorn 8' (1947), Octav 4', Gemshorn 4', Octav 2', Mixtur 5-6 fach (2') (1947), Trompete 8' (1947).
    II. Manual: Suavial 8', Gedeckt 8', Principal 4' (1947), Flöte 4' (1947), Flageolett 2', Larigot 1 1/3' (1947?), Sesquialtera 2 fach (2 2/3'), Cymbel 3 fach (1') (1947), Krummhorn 8' (1947).
    III. Manual (Schwellwerk): Bourdon 16', Principal 8', Rohrflöte 8' (1947), Dolce 8', Unda Maris 8', Principal 4' (1947), Flöte 4', Quint 2 2/3' (1947), Nachthorn 2' (1947), Mixtur 4-5 fach (1 1/3') (1947), Trompete 8' (1947), Clairon 4' (1947).
    Pedal: Principalbass 16', Violon 16', Subbass 16', Echobass 16' (transmissie), Octavbass 8', Cello 8', Gedeckt 8' (transmissie), Flötbass 4', Gedeckt 4' (transmissie), Mixtur 3 fach (4') (1947), Posaune 16'.
    Koppeln: I. Manual - II. Manual, I. Manual - III. Manual, II. Manual - III. Manual, Pedal - I. Manual, Pedal - II. Manual, Pedal - III. Manual.
    Spielhilfe: 2 freie Kombinationen, Forte, Tutti, Zungen Ab, Mixturen Ab, Manual 16' Ab, Register-Crescendo, Automatisches Pianopedal, Zungeleinzelausschalter.

  • Van 1979 tot 2011 luidde de dispositie:
    Hauptwerk: Bourdon 16', Prinzipal 8', Gedackt 8', Tibia 8', Oktave 4', Gemshorn 4', Oktave 2', Mixtur 3-4 fach (2') - 1979, Trompete 8' - 1947.
    Positiv: Suavial 8' - 1874/1947, Gedackt 8', Prinzipal 4' - 1874/1947, Flöte 4', Flageolett 2', Larigot 1 1/3' - 1947, Sesquialtera 2 fach (2 2/3') - 1874/1947, Cymbel 3 fach (1 1/3') - 1979, Krummhorn 8' - 1947.
    Schwellwerk: Bourdon 16', Prinzipal 8', Flöte 8', Dolce 8', Unda Maris 8', Prinzipal 4' - 1947, Flöte 4' - 1874/1947, Quinte 2 2/3' - 1947, Nachthorn 2' - 1947, Mixtur 4-5 fach (1 1/3') - 1947, Trompete 8' - 1947, Clairon 4' - 1947.
    Pedal: Prinzipalbass 16', Violonbass 16', Subbass 16', Echobass 16' - transmissie, Oktavbass 8', Cello 8', Gedackt 8' - transmissie, Flötenbass 4', Gedackt 4' - transmissie, Mixtur 3 fach (4') - 1947, Posaune 16'.
    Koppelingen: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Positiv - Schwellwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv, Pedal - Schwellwerk.
    Speelhulpen: 2 freie Kombinationen, Forte, Tutti, Register-Crescendo, Zungen Ab, Mixturen Ab, Manual 16' Ab, Automatisches Pianopedal, Zungeneinzelabsteller, Registratur A B C.

Literatuur
  • Ars Organi 3/1989.
  • Gabriel Joseph Rheinberger (1839-1901) (2) : Een opmerkelijk componist en kerkmusicus / Ton van Eck. - In: De Orgelvriend, jrg. 43 nr. 5, mei 2001.
  • Organ 2/2003.
  • Zur Orgelfahrt 2008 : Vier Orgeln im Fürstentum Liechtenstein / Franz Lüthi. - In: Bulletin St. Galler Orgelfreunde OFSG 26, nr. 2, 2008.
  • 1997-2013 : Fortführung der Chronik zum 125Jährigen Jubiläum 1997 : Stand: Dezember 2013. - Bautzen : Hermann Eule Orgelbau Bautzen GmbH, 2013.
  • Ein Vierteljahrhundert voller Orgeln : Hermann Eule Orgelbau Bautzen 1997-2022 : Zum 150jährigen Werkstattjubiläum. - Bautzen : Hermann Eule Orgelbau, 2022.
Opnamen
  • Josef Rheinberger (1839-1901) : Organ Music from Liechtenstein / Martin Weyer. - Oryx 1815 (LP). - ca. 1974.
  • Josef Rheinberger - Orgelwerke / Martin Weyer. - Pelca PSR 40548 (LP). - ca. 1974.