Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Danny Koschinski. Datering: 12 June 2009.

Foto: Danny Koschinski

Altenberg, Deutschland (Nordrhein-Westfalen) - Altenberger Dom
Gemeente: Odenthal
Adres: Eugen-Heinen-Platz 2, 51519, Altenberg
Website: http://www.altenberg-dom.de/

Beschrijving nr.: 2000438.

Gebouwd door: Klais Orgelbau (1980) - opus 1577

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1980 Klais Orgelbau1577 nieuwbouw
2007 Klais Orgelbau  restauratie en uitbreiding

Op 20 april 1980 is in de Domkirche te Altenberg een nieuw groot orgel in gebruik genomen. Het oude instrument van Seifert werd afgebroken. Het nieuwe orgel is gebouwd door Klais Orgelbau in een kas die is ontworpen door Joseph Schäfer. Het is geplaatst tegen de wand van het zuidelijk transept van de kerk. De dispositie is geïnspireerd door de de franse romantiek. De Domkirche is eigendom van de Duitse overheid, en wordt gebruikt voor kerkdiensten van de Rooms-Katholieke Kerk en de Evangelisch Lutherse Kerk. Daarnaast worden er veel concerten gehouden. De domkerk is in de jaren 1995-2005 gerestaureerd. Het orgel moest hierna worden gereinigd. Er is van de gelegenheid gebruik gemaakt om het orgel te reviseren en uit te breiden. De werkzaamheden waren eind 2007 afgerond. Het werk is uitgevoerd door de firma Klais. Er is een aparte Tuba-divisie, die op 500 mm winddruk werkt. Deze kan aan alle klavieren en het pedaal gekoppeld worden.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk17
- Rückpositiv14
- Schwellwerk16
- Brustwerk13
- Trompeteria5
- Tuba2
- Pedal22
Totaal aantal stemmen89
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurElectrisch
Windlade(n)Sleepladen
Winddruk65 mm (Rückpositiv), 75 mm (Brustwerk), 80 mm (Trompetaria), 90 mm (Schwellwerk) 95 mm (Hauptwerk), 95-105 mm (Pedal)

Dispositie
Hauptwerk (C-a'''): Praestant 16', Bordun 16', Prinzipal 8', Doppelflöte 8', Gemshorn 8', Quinte 5 1/3', Oktave 4', Offenflöte 4', Terz 3 1/5', Quinte 2 2/3', Superoktave 2', Cornet 5 fach (8'), Mixtura Major 4 fach (2'), Mixtura Minor 4 fach (2/3'), Fagott 16', Trompete 8', Trompete 4'.
Rückpositiv (C-a'''): Praestant 8', Voce Umana 8', Holzgedackt 8', Quintadena 8', Prinzipal 4', Rohrgedackt 4', Oktave 2', Spillflöte 2', Quinte 1 1/3', Sesquialter 2 fach (2 2/3'), Scharff 5 fach (1 1/3'), Cymbel 3 fach (1/3'), Dulcian 16', Cromorne 8', Tremulant, Glockenspiel - mechanisch.
Schwellwerk (C-a'''): Viola 16', Geigenprinzipal 8', Flute Harmonique 8', Gamba 8', Vox Coelestis 8', Weitoktave 4', Flute Octaviante 4', Salicet 4', Octavin 2', Dolkan 2', Harmonia Aetheria 4 fach (2 2/3'), Fourniture 6 fach (2 2/3'), Bombarde 16', Trompette Harmonique 8', Hautbois 8', Clairon Harmonique 4', Tremulant.
Brustwerk (schwellbar) (C-a'''): Spitzgamba 8', Rohrflöte 8', Traversflöte 8', Holzprinzipal 4', Blockflöte 4', Nasard 2 2/3', Prinzipal 2', Terz 1 3/5', Larigot 1 1/3', Sifflet 1', Septime 4/7', Acuta 4 fach (1'), Vox Humana 8', Tremulant.
Trompeteria (Horizontal) (C-a'''): Trompeta Magna 16' (discant), Trompeta de Batalla 8' (B/D), Orlos 8' (B/D), Bajoncillo 4' (B/D), Clarin Brillante 2' (bas).
Tuba (C-a'''): Tuba 16', Tuba 8'.
Pedal (C-g'): Untersatz 32', Prinzipal 16', Subbaß 16' - 2005, Zartbaß 16', Violon 16', Quinque Decimus 10 2/3' - 2005, Oktave 8', Spitzgedackt 8', Cello 8', Superoktave 4', Gedacktflöte 4', Jubalflöte 2', Baßzink 3 fach (5 1/3'), Hintersatz 5 fach (4'), Donner 64', Contraposaune 32', Contrafagott 32', Posaune 16', Basson 16', Trompete 8' - 2005, Holztrompete 8', Klarine 4', Tremulant.
Koppelingen: Hauptwerk - Rückpositiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Hauptwerk - Brustwerk, Rückpositiv - Schwellwerk, Rückpositiv - Brustwerk, Schwellwerk - Brustwerk, Hauptwerk - Trompeteria, Brustwerk - Trompeteria, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Rückpositiv, Pedal - Schwellwerk, Pedal - Brustwerk, Pedal - Trompeteria, Superkoppel Pedal - Schwellwerk, Tuba an I. Manual, Tuba an II. Manual, Tuba an III. Manual, Tuba an IV. Manual, Tuba an Pedal, Tuba 8' an Pedal Sub.
Speelhulpen: Setzer mit 1.000.000 Kombinationen.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De oorspronkelijke dispositie luidde:
Hauptwerk: Praestant 16', Bordun 16', Prinzipal 8', Doppelflöte 8', Gemshorn 8', Quinte 5 1/3', Oktave 4', Offenflöte 4', Terz 3 1/5', Quinte 2 2/3', Superoktave 2', Cornet 5 fach (8'), Mixtura Major 4 fach (2'), Mixtura Minor 4 fach (2/3'), Fagott 16', Trompete 8', Trompete 4'.
Rückpositiv: Praestant 8', Holzgedackt 8', Quintadena 8', Bifaria 8', Prinzipal 4', Rohrgedackt 4', Oktave 2', Spillflöte 2', Quinte 1 1/3', Sesquialter 2 fach (2 2/3'), Scharff 5 fach (1 1/3'), Cymbel 3 fach (1/3'), Dulcian 16', Cromorne 8', Tremulant, Glockenspiel - mechanisch.
Schwellwerk: Viola 16', Geigenprinzipal 8', Flute Harmonique 8', Gamba 8', Vox Coelestis 8', Weitoktave 4', Flute Octaviante 4', Salicet 4', Octavin 2', Dolkan 2', Harmonia Aetheria 4 fach (2 2/3'), Fourniture 6 fach (2 2/3'), Bombarde 16', Trompette Harmonique 8', Hautbois 8', Clairon Harmonique 4', Tremulant.
Brustwerk (schwellbar): Spitzgamba 8', Rohrflöte 8', Traversflöte 8', Holzprinzipal 4', Blockflöte 4', Nasard 2 2/3', Prinzipal 2', Terz 1 3/5', Larigot 1 1/3', Sifflet 1', Septime 4/7', Acuta 4 fach (1'), Vox Humana 8', Tremulant.
Trompeteria (Horizontal): Trompeta Magna 16' (discant), Trompeta de Batalla 8' (gedeeld), Orlos 8' (gedeeld), Bajoncillo 4' (gedeeld), Clarin Brillante 2' (bas).
Pedal: Praestant 32', Prinzipal 16', Subbaß 16', Violon 16', Oktave 8', Spitzgedackt 8', Cello 8', Superoktave 4', Gedacktflöte 4', Jubalflöte 2', Baßzink 3 fach (5 1/3'), Hintersatz 5 fach (4'), Contraposaune 32', Posaune 16', Basson 16', Holztrompete 8', Klarine 4', Tremulant.
Kopplungen: Hauptwerk - Rückpositiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Hauptwerk - Brustwerk, Rückpositiv - Schwellwerk, Rückpositiv - Brustwerk, Schwellwerk - Brustwerk, Hauptwerk - Trompeteria, Brustwerk - Trompeteria, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Rückpositiv, Pedal - Schwellwerk, Pedal - Brustwerk, Pedal - Trompeteria, Superkoppel Pedal - Schwellwerk.
Spielhilfen: 256 electronische kombinationen.
Literatuur
  • Orgelwijding en ingebruikneming van het nieuwe Klais-orgel in de Altenberger Dom / S.J. van Lingen. - In: De Orgelvriend, jrg. 23 nr. 1, januari 1981.
  • Die Klais-Orgel im Altenberger Dom (1980) : Ein Kurzportrait in Stichworten / Hans Steinhaus. - 1982.
  • Internationale Orgeltagung der G.d.O. 1-7 augustus 1982 (vervolg) / Jan W. van Spronsen. - In: De Orgelvriend, jrg. 25 nr. 2, februari 1983.
  • Faszination einer Domorgel : Die Klais-Orgel von 1980 im Dom zu Altenberg / Wolfgang Guhswald. - Wien : 1987.
  • Orgelführer Deutschland / Karl-Heinz Göttert, Eckhard Isenberg. - Kassel [et al...] : Bärenreiter, 1998.
  • Orgeldokumente 1 : Bewegung zwischen Zeit und Raum - Interplay between Time and Space. - Bonn : Orgelbau Klais, 2010.
Opnamen
  • Festliche Orgelmusik: Im Zentrum Bach / Rolf Müller. - CD. - 2012
  • Impressionen : Christian Domke improvisiert an der Klais-Orgel im Dom zu Altenberg / Christian Domke. - Motette MOT 13831 (CD). - 2011.
  • 30 Jahre Klais-Orgel im Dom zu Altenberg / Rolf Müller. - Motette-Ursina MOT CD 13771 (CD). - 2010.
  • Andreas Meisner spielt berühmte Orgelwerke an der Altenberger Domorgel : Erste Aufnahme nach der Orgelerweiterung / Andreas Meister. - MPM (CD). - 2009.
  • Orgelmusik aus dem Altenberger Dom / Rolf Müller. - Organum Classics OGM 271042 (CD). - 2008.
  • Camille Saint-Saëns : Orgelwerke / Joachim Dorfmüller. - Capriccio 71 046 (super audio CD). - 2005.
  • Camille Saint-Saëns Berühmte Orgelwerke / Joachim Dorfmüller. - Capriccio 10 118 (CD). - 2005.
  • Percy Whitlock : The Great Organ Works : Sonata in C Minor - Two Fantasie Chorals / Christoph Keller. - Sicus Klassik SIC 005-2 (CD). - 2003.
  • Dancing pipes / Hans Martin Limberg. - Piper Records (CD). - 2002.
  • Orgelimprovisationen : Erde singe, daß es klinge / Paul Damjakob. - Conventus Music CM 510 (CD). - 1997. - Opgenomen in Würzburg, Haarlem en Altenberg.
  • Max Reger / Jean-Luc Salique. - Corolian COR 324 601 (CD). - 1996.
  • Piet Wiersma speelt Folgert Zwaving. - Eurosound ES 47.248 (CD). - 1996.
  • Orgelimprovisationen 8. Internationale Altenberger Orgelakademie 20.-30.8.1995 / Gerd Wachowski, Hans Haselböck, Patrick Delabre, Wolfgang Seifen. - Kultusministerium des Landes Nordrhein-Westfalen (CD). - 1995.
  • Graham Barber plays the organ of Altenberg Cathedral, Germany. - Priory Records PRCD 315 (CD). - (Great European Organs ; 30).
  • Die Faszination der Altenberger Domorgel (vol. III) / Andreas Meisner. - Mitra CD.
  • Flor Peeters : Konzert für Orgel und Orchester op. 52 - Orgelwerke an der Flor-Peeters-Orgel in de Kathedrale Mechelen / Paul Wisskirchen, orgel m.m.v. Junges Sinfonieorchester Köln o.l.v. Volker Hempfling (Konzert) en Andreas Meisner, orgel (Orgelwerke). - Motette 40161 (CD). - 1991. - Konzert opgenomen in Altenberg, Orgelwerke in Mechelen.
  • Bert Kruis bespeelt het Klais-orgel van de Altenberger Dom (D). - Jubal CD ZV 90111-2 (CD). - 1991.
  • Faszination der Altenberger Domorgel / Andreas Meisner. - Mitra Digital CD 16209 (CD). - 1989.
  • Julius Reubke : Die Sonaten / Martin Sander. - Dabringhaus & Grimm MDG 312 0344-2 (CD). - 1989.
  • Charles-Marie Widor - Symphonien für Orgel und Orchester / Paul Wisskirchen m.m.v. Philharmonia Hungarica en het Gürzenichorchestrer o.l.v. Volker Hempfling. - Motette M 40070 (LP/CD). - 1987.
  • Die Orgel im Altenberger Dom / Paul Wißkirchen. - Motette 11161 (CD). - 1986.
Links http://www.altenberg-dom.de/musik/restaurierung-der-domorgel/index.php
https://orgelbau-klais.com/m.php?tx=77

Vaste speeltafel boven. Foto: Danny Koschinski. Datering: 12 June 2009.
Foto: Danny Koschinski
Foto: Lothar D. Zickermann. Datering: 3 June 2008.
Foto: Lothar D. Zickermann
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 12 June 2009.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 12 June 2009.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Pijpwerk in open opstelling achter het orgel. Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 12 June 2009.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Pijpwerk rugwerk. Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 12 June 2009.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Verrijdbare speeltafel op de kerkvloer. Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 12 June 2009.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Bron: Calendar.
Bron: Calendar
Foto: René Troost.
Foto: René Troost