Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Henrik West. Datering: 22 August 2013.

Foto: Henrik West

Waltershausen, Deutschland (Thüringen) - Evangelische Stadtkirche 'Zur Gotteshilfe'
Gemeente: Waltershausen
Adres: Lutherstraße, 99980, Waltershausen
Website: http://www.suptur.de/index.php?s=reinhardsbrunn

Beschrijving nr.: 2000037.

Gebouwd door: Heinrich Gottfried Trost (1730)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1730 Heinrich Gottfried Trost  nieuwbouw
1854 Johann Michael Hesse der Jüngere  restauratie
1998 Waltershausen Orgelbau  restauratie

Eén van de belangrijkste barokorgels in Thüringen is het door Heinrich Gottfried Trost in de jaren 1724-1730 gebouwde orgel in de Evangelisch-Lutherische Stadtkirche "Zur Gottershilfe" in Waltershausen. In 1854 voerde Michael Hesse een restauratie uit, waarbij de dispositie enigszins is gewijzigd. De firma Waltershausen voerde in 1994-1998 een restauratie uit. Het orgel is geheel teruggebracht in de oorspronkelijke staat.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk17
- Brustwerk12
- Oberwerk10
- Pedal14 (8)
Totaal aantal stemmen53 (47)
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 466,8 Hz
Temperatuur1/5 komma Meantone ('Wohltemperierte Ausnahmestimmung')
Winddruk69 mm

Dispositie
Hauptwerk (C-c'''): Groß Quintadena 16', Portun-Untersatz 16', Principal 8', Viol di Gambe 8', Gemshorn 8', Portun 8', Unda Maris 8', Quintadena 8', Salicional 4', Octava 4', Röhr-Flöte 4', Celinder-Quinta 3', Super-Octava 2', Sesquialtera 2 fach, Mixtura 6-8 fach - 1730/1998, Fagott 16' - 1998, Trompetta 8'.
Brustwerk (C-c'''): Nachthorn 8', Gedackt 8', Principal 4', Flöte Douce 4' (2 fach), Gemshorn 4', Nachthorn 4' - 1998, Spitz-Quinta 3', Nassad-Quinta 3', Octava 2', Sesquialtera 2 fach, Mixtura 4 fach, Hautbois 8'.
Oberwerk (C-c'''): Flöta Dupla 8' - 1998, Vagarr 8', Flöte Travers 8' - 1998, Hohl-Flöte 8', Lieblich Principal 4', Spitz-Flöte 4', Geigen-Principal 4', Gedackt-Quinta 3' - 1998, Wald-Flöte 2', Vox Humana 8' - 1730/1998.
Pedal (C-d'): Groß Principal 16', Sub-Bass 16', Violon-Bass 16', Quintadenen-Bass 16' - transmissie, Octaven-Bass 8', Viol d'Gamben-Bass 8' - transmissie, Portun-Bass 8' - transmissie, Celinder-Quinta 6', Super-Octava 4' - transmissie, Röhr-Flöten-Bass 4' - transmissie, Mixtur-Bass 6 fach - transmissie, Posaunen-Bass 32' - 1998, Posaunen-Bass 16', Trompetten-Bass 8'.
Overige registers: Cymbelsterne C, Cymbelstern G.
Koppelingen: Hauptwerk - Brustwerk (Schiebekoppel), Hauptwerk - Oberwerk (Hakenkoppel), Pedal - Hauptwerk (Windkoppel), Pedal - Brustwerk (Brustkoppel).
Speelhulpen: Tremulant zur Vox Humana, Tremulant zum ganzen Werk, Calcant, Sperrventil.

VulstemSamenstelling
Sesquialtera 2 fach (Hauptwerk) C: 1 3/5'. c°: 2 2/3' - 1 3/5'.
Mixtura 6-8 fach (Hauptwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1' - 4/5' - 2/3' - 1/2'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1' - 4/5' - 2/3'. c'': 8' - 5 13' - 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5' - 2 23'.
Sesquialtera 2 fach (Brustwerk) C: 1 3/5'. c°: 2 2/3' - 1 3/5'.
Mixtura 4 fach (Brustwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1' - 4/5'. c': 2' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Literatuur
  • Die Trost-Orgel und Stadtkirche "Zur Gotteshilfe" Waltershausen : Festschrift zur Orgelweihe und 275-jährigen Jubiläum der Stadtkirche / Theophil Heinke. - Waltershausen : Evang.-Luth. Stadtkirchgemeinde, 1998.
  • Orgeln in Nord- und Westthüringen / Hartmut Haupt. - [Erfurt] : Thüringische Landesamt für Denkmalpflege, 1998. - (Arbeitshefte des Thüringischen Landesamtes für Denkmalpflege ; 13).
  • Waltershausen : Begegnung mit einer Bach-Orgel / Harald Vogel. - In: Orgel International, 1998 no. 6.
  • 'Bach-orgels' in Thüringen: trefpunten en raakvlakken (II) / Bart van Buitenen. - In: De Orgelvriend, jrg. 42 nr. 11, november 2000.
  • Die Orgeln von Tobias Heinrich Gottfried Trost : Ein Orgelführer / Felix Friedrich. - Altenburg : Kamprad Verlag, 2001.
  • Zwischen Hörsel und Wilder Gera : Die Kirchen der Superintendur Waltershausen-Ohrdruf / Hartmut Ellrich, Theophil Heinke, Karsten Hoerenz. - Weimar : Wartburg Verlag, 2005.
  • Stadtkirche Waltershausen : Größte Orgel der Barockzeit in Thüringen : Konzert/Kirchenmusik 2010. - Faltblatt.
  • Orgeln in Thüringen - ein Reiseführer / Felix Friedrich, Eberhard Kneipel. - 2. verbesserte Ausgabe. - Altenburg : Verlag Klaus-Jürgen Kamprad, 2010. - (242. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde).
  • Zur Disposition der Kellner-Weise-Orgel von 1736 in Gräfenroda / Peter Harder. - In: Ars Organi, 69. Jhg., Heft 3, September 2021.
Opnamen
  • Holy Spirit / Ann-Helena Schlüter. - Audite CD. - 2022.
  • Bach 50°53’53.9”N 10°33’22.6”E : Organ Landscapes 1730 : Waltershausen - Trost - Dritter Theil der Clavierübung / Jörg Halubek. - Berlin Classics (2CD). - 2020.
  • J.S. Bach - Complete Organ Music volume 1 / Stefano Molardi. - Brilliant Classics 94850 (4CD). - 2013.
  • 20 Jahre Orgelbau Waltershausen GmbH / Diverse organisten. - Jubal Music 110513 (2CD). - 2011. - Zeven organisten bespelen acht orgels.
  • Orgeln im Gothaer Land : Altenbergen - Finsterbergen - Friedrichroda - Wahlwinkel - Waltershausen / Ellen Schwarz-Schertler, Theophil Heinke. - Jubal Music 110915 (CD). - 2011. - (Orgelland Thüringen ; Vol. 1).
  • Die Trost-Orgel (1730) der Stadtkirche Waltershausen / Theophil Heinke. - Fagott Verlag F-3907-6 (CD). - 2009.
  • Die "romantische" Trostorgel / Theophil Heinke. - Artifex (CD). - (Klangfaszination Trostorgel ; 2).
  • Die Orgeln von Tobias Heinrich Gottfried Trost / Felix Friedrich. - Klaus-Jürgen Kamprad VKJK 0813 (CD). - 2009. - Opgenomen in Großengottern, Waltershausen, Altenburg en Eisenberg.
  • J.S. Bach : Organ Works volume III / Margaret Phillips. - Regent REGCD 276 (CD). - 2007.
  • Trost-Orgel zu Waltershausen / Felix Friedrich m.m.v. Matthias Schmutzler, trompet. - Querstand VKJK 9809 (CD). - 1999.
Links https://pipeorgantaxonomy.wordpress.com/2014/09/12/tobias-heinrich-gottfried-trost-ev-luth-stadtkirche-waltershausen-germany/
https://www.ann-helena.de/orgelinfo/trost-orgel-waltershausen/
Overige bronnen
  • Frank Müller, Chemnitz
YouTube
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 24 August 2008.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 24 August 2008.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 24 August 2008.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 24 August 2008.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 24 August 2008.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 24 August 2008.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 24 August 2008.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Giel Daems. Datering: 4 October 2013.
Foto: Giel Daems
Foto: Giel Daems. Datering: 4 October 2013.
Foto: Giel Daems
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 24 August 2008.
Foto: Evert-Jan van der Leij