Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Ad Agterberg. Datering: 12 May 2013.

Foto: Ad Agterberg

Nieuwegein, Nederland (Utrecht) - Dorpskerk (Jutphaas)
Gemeente: Nieuwegein
Adres: Nedereindeseweg 3, 3438 AA, Nieuwegein
Website: http://www.pgnn.nl/

Beschrijving nr.: 1008594.

Gebouwd door: Hermannus Gerhardus Holtgräve (1868)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1868 Hermannus Gerhardus Holtgräve  nieuwbouw
1935 firma M. Spiering  overplaatsing
1951 L. Eversdijk  diverse werkzaamheden
1960 Willem van Leeuwen  ombouw
1967 Van den Berg & Wendt  overplaatsing
1972 Van den Berg & Wendt  overplaatsing
2001 Gebroeders Van Vulpen  restauratie

  • In 1868 plaatste H.G. Holtgräve een nieuw orgel met één klavier en aangehangen pedaal in de Afgescheiden Gereformeerde Kerk aan de Smedenstraat te Deventer. Deze kerk werd in 1851 gebouwd. Na de landelijke fusie tussen de afgescheidenen en de dolerenden in 1892, bleven de kerkgenootschappen in Deventer nog tot 1929 zelfstandig. Het gebouw aan de Smedenstraat kreeg de naam Gereformeerde Kerk A. In 1929 zijn beide kerken ook in Deventer gefuseerd, waarna de naam werd gewijzigd in Westerkerk.
  • De kerk aan de Smedenstraat in Deventer werd na een laatste kerkdienst op 29 oktober 1935 afgebroken, en vervangen door een nieuw kerkgebouw. Het Holtgräve-orgel werd door de firma Spiering overgeplaatst naar de Christelijke Gereformeerde Kerk te Kampen. Hierbij is de middentoren verlaagd en ontdaan van de bekroning wegens de geringere hoogte van de kerk in Kampen. In 1951 reviseerde L. Eversdijk het instrument. Hij sneed de Viola di Gamba af tot een Quint. Ingrijpender was de ombouw door Willem van Leeuwen in 1960. Hierbij werd het orgel gewijzigd in een tweeklaviers orgel met vrij pedaal. Hiertoe werd de oude windlade omgebouwd.
  • In 1966 demonteerde Van den Berg & Wendt het orgel en werd het opgeslagen. Een jaar later plaatsten dezelfde bouwers het in de Hervormde Johanneskerk te Nijmegen, waar het echter slechts vijf jaar dienst deed. In 1972 is het door Van den Berg & Wendt in de oude dorpskerk van Jutphaas geplaatst.
  • In 2000/2001 voerde Van Vulpen een restauratie uit. Zij herstelden het oorspronkelijke werk geheel volgens specificaties van Holtgräve, evenals de orgelkas, maar breidden het orgel in de bestaande kas uit met een bovenwerk. Het pedaal heeft geen eigen registers. Het orgel is op 21 september 2001 weer in gebruik genomen.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1868DeventerAfgescheiden Gereformeerde Kerk
1892DeventerGereformeerde Kerk A
1929DeventerGereformeerde Westerkerk
1935KampenChristelijke Gereformeerde Kerk
1967NijmegenJohanneskerk
1972NieuwegeinDorpskerk Jutphaas

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk8
- Bovenwerk5
- Pedaal0
Totaal aantal stemmen13
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk66 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' (B/D), Prestant 8', Holpijp 8' (B/D), Viola di Gamba 8' (from c°), Octaaf 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Roerfluit 8', Fluit Travers 8' (discant), Fluit 4', Salicionaal 4', Woudfluit 2'.
Pedaal (C-d'): No stops present.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie luidde in 1868:
    Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8' (B/D), Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Trompet 8' (B/D).
    Pedaal: Aangehangen.

  • Na de ombouw door Van Leeuwen in 1960 was de dispositie:
    Hoofdwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 2', Mixtuur IV-VI sterk.
    Nevenwerk: Holpijp 8', Roerfluit 4', Prestant 2', Quint 1 1/3', Schalmeij 8'.
    Pedaal: Subbas 16'.
    Koppelingen: Hoofdwerk - Nevenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Nevenwerk.
    Speelhulpen: Tremulant.

Literatuur
  • Deventer als orgelstad / Maarten Seijbel. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 1998. - (Publicatie van de Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel ; 49).
  • Het orgel in de Dorpskerk te Nieuwegein-Noord (Jutphaas) / A. Agterberg. - Uitgave in eigen beheer, 1986, vierde herziene druk 2001.
  • Orgelbouwnieuws : Nieuwegein, Dorpskerk / Rogér van Dijk. - In: De Orgelkrant, jrg. 6 nr. 12, december 2001.
  • Het historische orgel in Nederland 1865 - 1872 / Teus den Toom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2004. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 9).
Overige bronnen
  • Ad Agterberg

Foto: Frans Sellies. Datering: 26 August 2008.
Foto: Frans Sellies
Foto: Frans Sellies. Datering: 26 August 2008.
Foto: Frans Sellies
Foto: Frans Sellies. Datering: 26 August 2008.
Foto: Frans Sellies
Foto: Frans Sellies. Datering: 26 August 2008.
Foto: Frans Sellies
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 27 March 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 27 March 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 27 March 2010.
Foto: Michiel van 't Einde