Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 11 October 2011.

Foto: Michiel van 't Einde

Heeten, Nederland (Overijssel) - Kerk van H. Maria Onbevlekt Ontvangen
Gemeente: Raalte
Streek:Salland
Adres: Dorpsstraat 16, 8111 AD, Heeten
Website: http://parochieheiligkruis.nl/

Beschrijving nr.: 1005428.

Gebouwd door: Gerardus Elberink (1870)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1870 Gerardus Elberink  nieuwbouw
1892 Builder unknown  overplaatsing
1947 J.J. Elbertse & Zn.  ombouw
2000 J.J. Elbertse & Zn.  restauratie

  • Op 15 december 1870 werd in de oude parochiekerk van Heeten een nieuw orgel in gebruik genomen, gebouwd door de orgelmaker Elberink. Het instrument verving een orgel van Naber uit 1829. Elberink gebruikte de windlade van dit orgel als hoofdwerklade. Ook nam hij de Holpijp en de Fluit 4' over. De windlade is in elk geval niet van Naber, maar waarschijnlijk van Nolting, gemaakt rond 1810. In 1892 werd een nieuw kerkgebouw voltooid naar ontwerp van Albert Tepe. Het orgel is hier zonder wijzigingen naar overgeplaatst. Het is niet bekend wie dit werk heeft uitgevoerd.
  • In 1939 werd een electrische ventilator geplaatst. Door een granaatinslag in de toren raakten kerk en orgel beschadigd, mede als gevolg van het binnenstromende regenwater. De firma Elbertse herstelde het orgel in 1946 en 1947. Verschillende registers moesten worden vervangen. De dispositie werd ook gewijzigd door op het Bovenwerk de Viola di Gamba, de Fluit Travers en de Vox Angelica te vervangen door een Prestant 8', Prestant 4' en een Sesquialter. De orgelkas werd niet gereviseerd maar ging grotendeels verloren. De werkzaamheden waren op tijd afgerond voor het priesterjubileum van pastoor De Graaf op 1 juli 1947.
  • Na deze tijd ging het instrument al snel achteruit. In 1969 was het nauwelijks meer bespeelbaar. Een restauratieplan werd echter niet uitgevoerd, en pas in 1997 werd met een nieuw plan begonnen. Adviseur Ton van Eck werkte samen met Elbertse aan het herstel van het instrument. De restauratie startte op 15 maart 1999 en werd officieel afgerond op 19 december 2000 met een concert op het gerestaureerde orgel. De kerkelijke ingebruikname was al veel eerder, namelijk op 22 april 2000. Met het Elberink-orgel in Vierakker als voorbeeld zijn een nieuwe orgelbank, pedaalklavier en orgelkas gemaakt.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Bovenwerk7
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen16
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 436 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk79 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Praestant 8', Holpijp 8' - vóór 1829, Octaaf 4' - 1947/2000, Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III sterk (B/D) - 1947, Trompet 8' (B/D) - 1947.
Bovenwerk (C-f'''): Roerfluit 8' (B/D), Salicionaal 8' (from c°) - 1947, Viool Praestant 8' (from c°) - 1947/2000, Praestant 4' - 1947, Fluit Amabilis 4' - 1829, Piramidefluit 2' - 1947, Sesquialter II sterk - 1947.
Pedaal (C-d'): Aangehangen aan Hoofdwerk.
Koppelingen: Clavier koppeling.
Speelhulpen: Calkant.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2'.
Sesquialter II sterk (Bovenwerk) C: 2 2/3' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De oorspronkelijke dispositie luidde:
Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III sterk (gedeeld), Trompet 8'.
Positief (C-f'''): Roerfluit 8' (gedeeld), Viola di Gamba 8', Fluit Travers 8', Salicionaal 4', Fluit Amabilis 4', Pyramidefluit 2', Vox Angelica 8' (gedeeld).
Pedaal (C-f): aangehangen.
Literatuur
  • Repertorium van advertenties in de 'Kerkelijke Courant' / W.D. van der Kleij. - In: De Mixtuur, nr. 66, september 1990.
  • De orgels in de kerk van de parochie H. Maria Onbevlekt Ontvangen in Heeten / A.A.M. van Eck. - Heeten : Parochiebestuur parochie H. Maria Onbevlekt Ontvangen, 2000.
  • Orgelbouwnieuws : Heeten, H. Maria ten Hemelopneming / Rogér van Dijk. - In: De Orgelkrant, jrg. 6, nr. 5, mei 2001.
  • 'De goddelijke voorzienigheid zorgde' : Bouwstenen voor de orgelgeschiedenis van de r.-k. kerk in Overijssel in de 19de eeuw / Victor Timmer. - In: Het Orgel, jrg. 99 nr. 5, september 2003.

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 11 October 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 11 October 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 11 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 11 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 11 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 11 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 11 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde