Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Bert Wisgerhof. Datering: 16 May 2009.

Foto: Bert Wisgerhof

Rotterdam, Nederland (Zuid-Holland) - Grote Kerk Overschie
Gemeente: Rotterdam
Adres: Overschiese Dorpsstraat 95, 3043 CP, Rotterdam (Overschie)

Beschrijving nr.: 1005281.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR0077.

Gebouwd door: Jan van der Kley en Gerrit van der Kley (1910)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1910 Jan van der Kley  nieuwbouw
1949 fa. H. Vermeulen  restauratie
1982 M.C. Tiggelman  restauratie
2009 Kaat & Tijhuis  restauratie

  • Op 9 maart 1899 brandde de Grote Kerk te Overschie geheel af. Ook het fraaie orgel van Kam & Van der Meulen uit 1862 ging hierbij verloren. Architect B. Hooykaas Bzn. ontwierp een nieuw kerkgebouw in moderne stijl, met een toren die was afgeleid van de oude. Toen de kerk vrijwel gereed was kregen de Rotterdamse orgelmakers J. en G. van der Kleij de opdracht voor de bouw van een orgel, waarvan het front ook door Hooykaas werd ontworpen. Het was in 1910 klaar, en werd op 12 mei 1910 in gebruik genomen met een concert door Johan Gredt, organist van de kerk. Boven het oorspronkelijke bestek werden een Prestant 16' en een Octaaf 4' geplaatst. De onderdelen zijn gekocht bij de Duitse firma Laukhuff.
  • In 1931 werd het orgel voorzien van een windmotor. Een eerste revisie had plaats in 1947-1949 door de firma H. Vermeulen uit Overschie, hierbij geadviseerd door André Verwoerd, organist van de kerk. Vermeulen voegde enkele vulstemmen toe aan het tweede klavier en ook werd de Violon van het Pedaal vervangen door een Fluit 2'.
  • In de jaren zeventig bleek het instrument steeds minder goed te functioneren. Een grote restauratie was dan ook noodzakelijk. De firma Tiggelman kreeg de opdracht, en in 1982 kon het geheel hernieuwde orgel weer in gebruik worden genomen.
  • In 2007-2009 is het orgel grondig gerestaureerd door Kaat & Tijhuis. Adviseur bij de werkzaamheden was Peter van Dijk. De oorspronkelijke dispositie is hierbij vrijwel hersteld. Het ontbrekende pijpwerk werd overgenomen uit het afgebroken Pels-orgel uit 1931 van de basiliek in Raalte, eveneens vervaardigd door Laukhuff. Op 21 maart 2009 is het weer in gebruik genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk8
- Pedaal7
Totaal aantal stemmen25
ToetstractuurPneumatisch
RegistertractuurPneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk95 mm (manualen) / 110 mm (pedaal, front en discant Prestant 16')

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16' - 1910/1949/2008; C-h transmissie van pedaal, Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4' - 1931; vanaf c' overblazend, Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (4') (discant), Mixtuur III-IV sterk (2') - 1910/2008, Trompet 8'.
Zwelwerk (C-f'''): Holpijp 8', Viola 8' - 1910/1931, Céleste 8' (from c°) - 1931, Roerfluit 4', Nasard 2 2/3' - 1931, Gemshoorn 2' - 1910/1931, Carillon III sterk (8') (discant) - 1910/1931, Dulciaan 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Violon 8' - 1931, Octaaf 4', Bazuin 16' - 2008, Trombone 8'.
Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.
Speelhulpen: Vaste combinaties (p - mf - f - tutti), Handregisters af.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III-V sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c''': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet IV sterk (Hoofdwerk) C: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Carillon III sterk (Zwelwerk) C: 8' - 4' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde (1910):
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk, Mixtuur IV-V sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk (in zwelkast): Holpijp 8', Viola 8', Vox Célèste 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Gemshoorn 2', Carillon III sterk, Dulciaan 8', Tremulant .
    Pedaal: Prestant 16', Bourdon 16', Octaaf 8', Violon 8', Octaaf 4', Fagot 16', Trombone 8'.
    Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II..

  • Na de revisie door Vermeulen uit 1949 was de dispositie:
    Hoofdwerk: Prestant 16' (discant), Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk, Mixtuur IV-V sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk (in zwelkast): Holpijp 8', Viola 8', Vox Célèste 8', Prestantfluit 4', Holquint 2 2/3', Woudfluit 2', Terts 1 3/5', Dulciaan 8', Tremulant .
    Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Fluit 2', Fagot 16', Trombone 8'.
    Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.

  • De dispositie luidde van 1981 tot 2008:
    Hoofdwerk: Prestant 16' (discant), Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk, Mixtuur II-V sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk (in zwelkast): Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Quintfluit 3', Woudfluit 2', Terts 1 3/5', Quint 1 1/3' (discant), Dulciaan 8', Tremulant.
    Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Fluit 2', Fagot 16', Dulciaan 8'.
    Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.
    Speelhulpen: Vaste combinaties (p - mf - f - tutti).

Literatuur
  • Het nieuwe kerkorgel te Overschie!. - In: Rotterdamsch Nieuwsblad, Woensdag 25 mei 1910.
  • Verdwenen en bestaande orgels te Rotterdam (IX) : Het orgel in de Grote Kerk te Overschie / Jan van Bommel Jzn. - In: Het Orgelblad, jrg. 4 nr. 7/8, juli/augustus 1961.
  • Het orgel in de Grote Kerk van Overschie / A. Duifhuize. - In: De Orgelvriend, jrg. 24 nr. 11, november 1982.
  • Orgelbouw in kort bestek : Rotterdam-Overschie, Grote Kerk / Peter van Dijk. - In: De Orgelvriend, jrg. 51 nr. 5, mei 2009.
  • Orgelbouwnieuws : Rotterdam-Overschie, Grote Kerk / Peter van Dijk. - In: NoteBene, jaargang 2, nummer 5, mei 2009.
  • Het historische orgel in Nederland 1902 - 1910 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2010. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 14).
Links http://www.kaatentijhuisorgelmakers.nl/restauratie_rotterdam_overschie_grotekerk.html
https://rotterdamorgelstad.nl/project/grote-kerk-overschie/

Foto: Bert Wisgerhof. Datering: 16 May 2009.
Foto: Bert Wisgerhof
Foto: Bert Wisgerhof. Datering: 16 May 2009.
Foto: Bert Wisgerhof
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: J.A. van Es. Datering: before 1940.
Foto: J.A. van Es
Foto: Bert Wisgerhof. Datering: 16 May 2009.
Foto: Bert Wisgerhof
Foto: Piet Bron. Datering: 3 March 2020.
Foto: Piet Bron