Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 13 May 2006.

Foto: Piet Bron

Kornhorn, Nederland (Groningen) - Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt)
Gemeente: Westerkwartier
Streek:Westerkwartier
Adres: Provincialeweg 58, 9864 PE, Kornhorn
Website: http://www.gkv-kornhorn.nl

Beschrijving nr.: 1005152.
Groningen Orgelland nummer: 890. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3407 (Front in Heemstede).

Gebouwd door: Fama & Raadgever (1974)
Het orgel bevat ouder materiaal: Front uit 1818 van Leonard van den Brink

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1974 Fama & Raadgever  nieuwbouw
2008 Sicco Steendam  restauratie

  • De orgelgeschiedenis van de Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt) te Kornhorn begint in Oldebroek. In de Hervormde kerk te Oldebroek is rond 1750 voor het eerst een orgel geplaatst. Het is waarschijnlijk in 1753 of 1754 in gebruik genomen. In 1753 leverde Andries van Bolder uit Arnhem drie beelden voor het orgel. In 1801 is een uitgebreide revisie door Rudolf Knol is uitgevoerd. In de loop van de negentiende eeuw is het instrument behoorlijk gewijzigd. De oude Vox Humana is thans aanwezig in het orgel van de Hervormde Kerk te Barneveld.
  • In 1929 besloot men het orgel af te danken en een nieuw instrument te laten maken. De firma Dekker uit Goes leverde dit orgel (dat zelf in 1969 alweer is afgebroken). Het oude orgel werd verkocht aan de Gereformeerde Kerk in Kornhorn. De drie beelden die Bolder leverde zijn door Dekker op het nieuwe orgel in Oldebroek geplaatst. Nadat dit in 1969 is gesloopt, werden de beelden in de kerk van Oldebroek geplaatst op een balustrade onder de toren. De kas met frontpijpen waren daar nog aanwezig, maar het binnenwerk was ingrijpend gewijzigd.
  • In Kornhorn kocht men in 1982 het front van Leonard van den Brink, afkomstig uit de Hervormde Kerk te Heemstede. Het orgel uit Kornhorn werd naar Heemstede verkocht. In 1983 plaatste de firma Blank het front van Van den Brink in Kornhorn. Mense Ruiter plaatste in 1986 een positief van Fama & Raadgever uit 1974 achter het front, afkomstig uit de Gereformeerde Kerk te Grootegast. In 2008 voerde Sicco Steendam een grondige revisie van het orgel uit. Naast groot onderhoud is ook het pijpwerk opnieuw geïntoneerd. Sinds de plaatsing van het orgel waren de akoestische omstandigheden in het kerkgebouw namelijk gewijzigd door het leggen van plavuizen, maar het orgel was hier niet op aangepast.
  • Het orgel van Van den Brink heeft ook een bijzondere geschiedenis. Het werd in 1818 gebouwd voor de Hervormde Kerk te Heemstede. De firma Gabry leverde in 1905 een geheel nieuw binnenwerk, maar om dat te kunnen plaatsen maakten zij het front breder. In 1934 verbouwde Verweys dit geheel tot een electrisch orgel. Het oude front werd onderdeel van een veel groter front. In 1960 plaatste Verweys een geheel nieuw orgel, dat in twee gedeelten werd opgesteld op twee galerijen. Het oude front kreeg nu het 'koorwerk' achter zich. Het orgel van Verweys is in 1982 afgebroken, alleen het oude front bleef derhalve bewaard en is thans in Kornhorn te bewonderen.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1818HeemstedeOude Kerk
1974GrootegastGereformeerde Kerk (Vrijgemaakt)
1983KornhornGereformeerde Kerk (Vrijgemaakt)

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal6
- Pedaal1
Totaal aantal stemmen7
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk67,5 mm

Dispositie
Manuaal (C-f'''): Holpijp 8' (B/D), Prestant 4', Roerfluit 4' (B/D), Octaaf 2', Mixtuur II sterk (B/D), Sesquialter II sterk (discant).
Pedaal (C-d'): Octaafbas 8'.
Koppelingen: Pedaalkoppel.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie in 1818 (Heemstede) luidde:
    Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur II sterk.
    Pedaal aangehangen, tremulant, ventiel.

  • Het door Gabry geleverde orgel uit 1905 (Heemstede) had als dispositie:
    Manuaal I: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Salicionaal 8', Octaaf 4', Fluit Travers 4', Doublet 2', Cornet.
    Manuaal II: Gedekt 8', Quintadeen 8', Viola di Gamba 8' (vanaf c), Fluit Dolce 4'.
    Pedaal: Subbas 16', Octaafbas 8'.

Literatuur
  • Kroniek : 23 april 1989. - In: De Mixtuur, nr. 65, maart 1990.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel II Westerkwartier / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1995. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 17).
  • Het historische orgel in Nederland 1790 - 1818 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 4).

Foto: Piet Bron. Datering: 13 May 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 13 May 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 13 May 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 13 May 2006.
Foto: Piet Bron
Foto: Marcel Pelt. Datering: 13 May 2006.
Foto: Marcel Pelt
Situatie in Heemstede, na 1960. Bron: Fotokaart GR3407 (Stichting Orgel Centrum). Datering: ca. 1960.
Bron: Fotokaart GR3407 (Stichting Orgel Centrum)
Situatie in Heemstede, 1934-1960. Bron: Collectie Dirco Oskam.
Bron: Collectie Dirco Oskam