Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 3 February 2007.

Foto: Piet Bron

Veenendaal, Nederland (Utrecht) - Julianakerk
Gemeente: Veenendaal
Adres: Prins Bernhardlaan 26, 3901 CC, Veenendaal
Website: https://www.julianakerkveenendaal.nl/

Beschrijving nr.: 1004907.

Gebouwd door: Wilhelm Sauer Orgelbau (1928)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1928 Wilhelm Sauer Orgelbau  nieuwbouw
1980 Gert van de Hoef  ombouw
2023 fa. S. de Wit  restauratie

  • Het orgel in de Julianakerk te Veenendaal werd in 1928 gebouwd door de firma Sauer uit Frankfort an der Oder. Het instrument had twee manualen en vrij pedaal, en was gebouwd met pneumatische kegelladen. Het orgel werd geleverd via de Nederlandse agent van Sauer, de firma R. van den Burg te Amersfoort.
  • Begin jaren 1980 is het instrument geëlectrificeerd. Er werd ook een nieuwe speeltafel geplaatst met drie manualen, afkomstig van een orgel van Emile Verschueren uit 1954, gebouwd voor de Minderbroederskerk in Sint Truiden. De dispositie is aanzienlijk uitgebreid, en er is een Positief als derde manuaal toegevoegd. De werkzaamheden werden uitgevoerd door Gert van de Hoef, organist van de kerk. Het toegevoegde pijpwerk is vrijwel allemaal tweedehands gekocht. De Vox Humana 8' komt uit het Steinmeyer-orgel van de Prinsessekerk in Amsterdam. De Fagot 16' komt uit de Gereformeerde Kerk te Nijverdal. Een deel van het pijpwerk van het nieuwe Positief komt uit het orgel van de Bachzaal van het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam. Verder nog veel pijpwerk uit verschillende afgebroken orgels van Verschueren en uit het oude binnenwerk (o.a. van Nohlting) van de Nieuwe Kerk in Katwijk. Van Sauer zijn nog de windladen van het hoofd- en het zwelwerk over, evenals delen van het pijpwerk van de zestien-voets registers. Nog helemaal van Sauer zijn alleen de Contrabas 16' en de Openfluit 8' van het pedaal.
  • In later tijd is het orgel weer aangepast. Een deel van de toegevoegde registers is verwijderd. Er is een generaal-crescendo geplaatst, en de speeltafel is gerenoveerd. De firma De Wit uit Nieuw-Vennep voerde in 2021-2022 een renovatie uit. Er is bij het liturgisch centrum een nieuwe speeltafel geplaatst. De dispositie is wat uitgedund en er heeft een herintonatie plaatsgevonden. Het orgel is op 22 januari 2023 weer in gebruik genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk12
- Positief12
- Zwelwerk15
- Pedaal9
Totaal aantal stemmen48
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicionaal 8', Octaaf 4', Gedekte Fluit 4', Octaaf 2', Sesquialter II sterk (vanaf g°), Cornet V sterk (vanaf g°), Mixtuur III sterk, Trompet 8', Clarion 4'.
Positief (C-g'''): Prestant 8' - C-B uit Contrabas 16' (Pedaal), Roerfluit 8', Tolkaan 8', Prestant 4', Wijdgedekt 4', Quint 2 2/3', Nachthoorn 2', Terts 1 3/5', Larigot 1 1/3', Scherp III sterk, Vox Humana 8', Schalmey 8', Tremulant.
Zwelwerk (C-g'''): Bourdon 16', Viool Prestant 8', Bourdon 8', Fluit Traverse 8', Viola di Gamba 8', Vox Celeste 8', Koppelfluit 4', Salicet 4', Nasard 2 2/3', Woudfluit 2', Cornet III sterk, Basson 16', Echo Trompet 8', Hobo 8', Schalmey 4', Tremulant.
Pedaal (C-f'): Bromstem 32' - akoestisch, Contrabas 16', Subbas 16', Quintbas 10 2/3' - uit Subbas en Gedekt, Open Fluit 8', Gedekt 8' - C-f° uit Subbas, Octaaf 4', Bazuin 16', Trombone 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Positief, Hoofdwerk - Zwelwerk, Positief - Hoofdwerk, Positief - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief, Pedaal - Zwelwerk, Hoofdwerk - Zwelwerk 16', Hoofdwerk - Zwelwerk 4', Pedaal - Zwelwerk 4'.
Speelhulpen: Generaal Crescendo.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde:
    Manuaal I (C-g'''): Bourdon 16', Prestant 8', Flûte Harmonique 8', Dolce 8', Gamba 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Ruischquint 2 2/3' + 2', Mixtuur III-V sterk (2 2/3'), Trompet 8'.
    Manuaal II, in zwelkast (C-g'''): Lieflijk Gedekt 16', Viool-Prestant 8', Fugara 8', Concertfluit 8', Aeoline 8', Voix Céleste 8' (vanaf c), Gemshoorn 4', Flûte Octaviante 4', Piccolo 2', Sexquialter II sterk (2 2/3'), Basson-Hobo 8', Tremulant.
    Pedaal (C-f'): Contrabas 16', Subbas 16', Zachtbas 16' (transmissie), Octaafbas 8' (transmissie), Cello 8' (transmissie), Fluitbas 8', Bazuin 16'.
    Koppelingen: Manuaal I - Manual II, Manuaal I - Manual II Super, Manuaal I - Manual II Sub, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.
    Speelhulpen: 1 vrije combinatie, 4 vaste combinaties (p - mf - f - tutti), Rolzweller, Automatisch piano-pedaal.

  • In 1986 was de dispositie:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur IV-V sterk, Cornet V sterk, Fagot 16', Trompet 8', Clarinet 8', Clarion 4'.
    Positief: Roerfluit 8', Prestant 4', Wijd Gedekt 4', Quint 2 2/3', Prestant 2', Nachthoorn 2', Terts 1 3/5', Larigot 1 1/3', Septime 1 1/7', Sifflet 1', Cornet III sterk, Kromhoorn 8', Vox Humana 8', Tremulant.
    Zwelwerk: Quintadeen 16', Viool Prestant 8', Viola di Gamba 8', Vox Celeste 8', Flute Travers 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Nasard 2 2/3', Woudfluit 2', Terts None II sterk, Scherp III sterk, Dulciaan 16', Hobo 8', Tremulant.
    Pedaal: Contrabas 16', Subbas 16', Gedekt Quint 10 2/3', Open Fluit 8', Gedekt 8', Roerquint 5 1/3', Octaaf 4', Ruispijp III sterk, Bazuin 16', Trombone 8', Schalmey 4', Zink 2'.

  • Voor de laatste wijzigingen luidde de dispositie:
    Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Tolkaan 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Kegelfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur IV-V sterk, Cornet I-V sterk, Sexquialter II sterk, Fagot 16', Trompet 8', Klarinet 8', Clarion 4', Tremulant.
    Positief: Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Wijd Gedekt 4', Quint 2 2/3', Prestant 2', Nachthoorn 2', Terts 1 3/5', Larigot 1 1/3', Septime 1 1/7', Sifflet 1', Cornet III sterk, Cimbel III sterk, Schalmey 8', Vox Humana 8', Tremulant, Klokkenspel 20 tonen.
    Zwelwerk: Quintadeen 16', Viool Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Vox Celeste 8', Koppelfluit 4', Salicet 4', Roerquint 2 2/3', Woudfluit 2', Flageolet 1', Terts None II sterk, Cimbel III sterk, Basson 16', Echo Trompet 8', Hobo 8', Schalmey 4', Tremulant.
    Pedaal: Bromstem 32', Contrabas 16', Subbas 16', Open Fluit 8', Gedekt 8', Roerquint 5 1/3', Octaaf 4', Ruispijp III sterk, Bombarde 32', Bazuin 16', Trombone 8', Klaroen 4', Zink 2'.
    Koppelingen: Hoofdwerk - Positief, Hoofdwerk - Zwelwerk, Positief - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief, Pedaal - Zwelwerk, Hoofdwerk - Zwelwerk 16', Hoofdwerk - Zwelwerk 4', Pedaal - Zwelwerk 4'.

  • De dispositie was voor de restauratie van 2021-2022:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Tolkaan 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Cornet I-V sterk, Mixtuur IV-V sterk, Fagot 16', Trompet 8', Clarinet 8', Clarion 4', Tremulant.
    Positief: Prestant 8', Roerfluit 8', Prestant 4', Wijd Gedekt 4', Quint 2 2/3', Prestant 2', Nachthoorn 2', Terts 1 3/5', Larigot 1 1/3', Septime 1 1/7', Sifflet 1', Cornet III sterk, Scherp III sterk, Schalmey 8', Vox Humana 8', Tremulant, Klokkenspel 20 tonen.
    Zwelwerk: Bourdon 16', Viool Prestant 8', Flute Travers 8', Viola di Gamba 8', Vox Celeste 8', Koppelfluit 4', Salicet 4', Roerquint 2 2/3', Woudfluit 2', Terts None II sterk, Cimbel III sterk, Basson 16', Echo Trompet 8', Hobo 8', Schalmey 4', Tremulant.
    Pedaal: Bromstem 32' - akoestisch, Contrabas 16', Subbas 16', Open Fluit 8', Gedekt 8', Roerquint 5 1/3', Octaaf 4', Bombarde 32', Bazuin 16', Trombone 8'.
    Couplers: Hoofdwerk - Positief, Hoofdwerk - Zwelwerk, Positief - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief, Pedaal - Zwelwerk, Hoofdwerk - Zwelwerk 16', Hoofdwerk - Zwelwerk 4', Pedaal - Zwelwerk 4'.
    Accessories: Generaal Crescendo.

Literatuur
  • Zaterdag 18 oktober Orgelexcursie!!! / Chr. Haalboom. - In: De Orgelvriend, jrg. 28 nr. 10, oktober 1986.
  • Orgelconcerten Veenendaal 2001/2002. - Veenendaal : Orgelcommissie Herv. Gemeente Veenendaal, 2001. - Folder met informatie over de concerten en de orgels.
  • Die Sauer-Orgel in der "Julianakerk" zu Veenendaal / Bert Wisgerhof. - In: Acta Organologica, Band 29. - Kassel : Merseburger Verlag, 2007. - (Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde ; 220).
Links https://www.julianakerkveenendaal.nl/julianakerk/orgel
https://www.orgelnieuws.nl/orgel-julianakerk-veenendaal-na-uitgebreide-renovatie-weer-in-gebruik/
Overige bronnen
  • Wilfred Folmer
  • Niels van Beelen
  • Bert Wisgerhof
  • Bert Wisgerhof

Foto: Piet Bron. Datering: 3 February 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 3 February 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 3 February 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 3 February 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 3 February 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 3 February 2007.
Foto: Piet Bron
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Postcard.
Bron: Postcard