Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout
Rijssen, Nederland (Overijssel) - Zuiderkerk
Gemeente: Rijssen-Holten
Streek:Twente
Adres: Hendrik Jan van Opstallstraat 2, 7462 DM, Rijssen
Beschrijving nr.: 1004644.
Gebouwd door: Christian Gottlieb Friedrich Witte (1863)
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - front 2009, Roerfluit 8', Fluit Travers 8' - C-H uit Roerfluit, Octaaf 4' - front 2009, Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant) - 1863/1985, Mixtuur III sterk - 1863/1985, Scherp - 2009, Trompet 16' (B/D) - 2009, Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8', Holfluit 8', Viola 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Nasard 3' - 2009, Gemshoorn 2', Dulciaan 8' - 1985.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Basson 16' - 2009, Trombone 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Ventiel, Calcant, Tremulant - 1969.
Overige bronnen
Foto: Janco Schout
Rijssen, Nederland (Overijssel) - Zuiderkerk
Gemeente: Rijssen-Holten
Streek:Twente
Adres: Hendrik Jan van Opstallstraat 2, 7462 DM, Rijssen
Beschrijving nr.: 1004644.
Gebouwd door: Christian Gottlieb Friedrich Witte (1863)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1863 | Christian Gottlieb Friedrich Witte | nieuwbouw | 1923 | J.C. Sanders & Zoon | diverse werkzaamheden | 1969 | Slooff Orgelbouw B.V. | overplaatsing | 1985 | B.A.G. Orgelmakers | restauratie | 2009 | Ide Boogaard | reconstructie |
- In Amersfoort werd in 1820 een nieuwe kerk aan de Langegracht in gebruik genomen, gewijd aan Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart. Het gebouw werd gebouwd in neoclassicistische stijl. In de kerk werd het orgel van Nolting uit de oude kerk geplaatst. Dit orgel werd in 1862 verkocht aan de Rooms-Katholieke Sint Catharinakerk te Nijkerk. Het nieuwe orgel werd gebouwd door C.G.F. Witte, en kon in september/oktober 1863 in gebruik worden genomen. In 1923 verving Sanders de Vox Angelica 8' van het Bovenwerk door een Voix Céleste 8' (vanaf c). Hierna bleef het orgel ongewijzigd. In 1964 moest de kerk, die in de volksmond de Elleboogkerk werd genoemd, gesloten worden. Op 3 juli 1964 berichtte de Amersfoortse krant dat er interesse was van de kant van de Sint Henricuskerk. Deze koop is echter niet doorgegaan. Hoewel het in de zomer van 1964 wel is gekocht door de Hervormde Gemeente van Soesterberg is het hier nooit geplaatst, omdat de Hervormde Orgelcommissie een negatief advies gaf. Hierna werd het instrument opgeslagen bij een verhuisbedrijf in Leiden. De kas is verloren gegaan. De Elleboogkerk is niet afgebroken, maar werd omgebouwd. Tegenwoordig is er het Armandomuseum in gevestigd.
- Het orgel is in 1969 gekocht voor de Zuiderkerk te Rijssen. De firma Slooff restaureerde het en plaatste het in dezekerk in een nieuwe moderne kas, ontworpen door G. Scheppink. Er is bij deze plaatsing veel gewijzigd: nieuwe frontpijpen, deling van de windlade van het Hoofdwerk, andere indeling van het binnenwerk, vrijwel geheel nieuwe mechaniek, uitbreiding van het pedaal met twee toetsen, andere windvoorziening en uitbreiding met een pneumatische tremulant. Op 29 juni 1969 werd het in gebruik genomen in een kerkdienst met J. Opschoor achter de klavieren. In 1985 voerde B.A.G. Orgelmakers een restauratie uit. De Mixtuur van Witte werd gewijzigd. De discant werd op een verhoogde bank geplaatst en uitgebreid tot een Cornet V sterk. De discant van de Mixtuur is nieuw gemaakt. De Voix Céleste uit 1923 plaatste men op een kantsleep, terwijl er een nieuwe Dulciaan 8' werd gemaakt, gekopieerd van de Dulciaan van de Lutherse Kerk in Den Haag. Op 24 december 1985 kon het orgel weer in gebruik worden genomen met een bespeling door Dick Sanderman.
- In 2008/2009 voerde Ide Boogaard een nieuwe revisie uit. Daarbij is een nieuwe orgelkas gemaakt in de stijl van het werk van Witte. Ook werd het hoofdwerk uitgebreid met een Trompet 16', gedeeld in bas- en discant, een Scherp, werden nieuwe frontpijpen gemaakt, werd de Trompet 8' van het hoofdwerk gedeeld in bas- en discant, de windlade van het hoofdwerk vernieuwd, de Vox Celeste 8’ van het nevenwerk vervangen door een Nasard 3' naar voorbeeld van het Witte-orgel in de Sint Maartenskerk in Tiel en de Basson 16' van het pedaal vervangen. Ook de mechanieken, pedaalklavier en orgelbank werden vervangen, naar voorbeeld van het Witte-orgel in de Hervormde Kerk te Winschoten. In december 2009 is het orgel weer in gebruik genomen.
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
| 1863 | Amersfoort | Kerk van Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart (Elleboogkerk) |
| 1969 | Rijssen | Zuiderkerk |
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 13 |
| - Bovenwerk | 8 |
| - Pedaal | 5 |
| Totaal aantal stemmen | 26 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - front 2009, Roerfluit 8', Fluit Travers 8' - C-H uit Roerfluit, Octaaf 4' - front 2009, Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant) - 1863/1985, Mixtuur III sterk - 1863/1985, Scherp - 2009, Trompet 16' (B/D) - 2009, Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8', Holfluit 8', Viola 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Nasard 3' - 2009, Gemshoorn 2', Dulciaan 8' - 1985.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Basson 16' - 2009, Trombone 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Ventiel, Calcant, Tremulant - 1969.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur III sterk (Hoofdwerk) | C: 1 1/3' - 1'. G: 2' - 1 1/3' - 1'. e°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2'. |
| Cornet V sterk discant (Hoofdwerk) | c': 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'. |
| Literatuur |
|
| Opnamen |
Dick Sanderman speelt eigen koraalbewerkingen op het Bätz/Witte-orgel (1863) van de Zuiderkerk der Gereformeerde Gemeente te Rijssen / Dick Sanderman. - STH Records MC 8087 (Muziek-cassette). - 1987. |
| Links |
http://bert.webbink.eu/?page_id=206 |
- Jan van der Male
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |