Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.

Foto: Janco Schout

Gorssel, Nederland (Gelderland) - Protestantse Kerk
Gemeente: Lochem
Streek:Achterhoek
Adres: Hoofdstraat 27, 7213 CO, Gorssel

Beschrijving nr.: 1004580.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR1366.

Gebouwd door: Frederik Samuel Naber (1862)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1861 Carl Friedrich August Naber  nieuwbouw
1862 Frederik Samuel Naber  nieuwbouw
1929 J. de Koff & Zoon  restauratie
1955 Ernst Leeflang  reconstructie
1981 K.B. Blank & Zoon  restauratie
2021 Van Rossum Orgelbouw  restauratie

  • In 1861-1862 werd een nieuw orgel gebouwd voor de Hervormde Kerk te Gorssel. Het werk werd aangenomen door zijn vader Carl Friedrich August, maar is na diens overlijden in 1861 gebouwd door zijn zoon Frederik Samuel. Het was een tweeklaviers orgel met dertien registers en aangehangen pedaal. Waarschijnlijk is de Trompet tijdens een restauratie door J.J. de Koff in 1929 vernieuwd.
  • Het orgel raakte ernstig beschadigd door oorlogsgeweld in 1945. Delen van de kas, de frontpijpen en het pijpwerk van het Bovenwerk gingen verloren. Na herstel van het kerkgebouw is het instrument door Ernst Leeflang gerestaureerd onder advies van Maarten Vente. Daarbij werden enkele wijzigingen uitgevoerd ten opzichte van het originele ontwerp. De Octaaf 2' van het Hoofdwerk werd vervangen door een Woudfluit 2'. Het nieuwe Bovenwerk kreeg zes registers, waaronder de Octaaf 2' van het Hoofdwerk. Het pedaal werd zelfstandig gemaakt met een Subbas op een pneumatische lade. Op 19 augustus 1955 werd het orgel weer in gebruik genomen. Bij deze gelegenheid is het bespeeld door Maarten Vente en door de eigen organist. dhr. J.J. van Velde, in samenwerking met de sopraan Joca van Willigen-Swijghuisen Reigersberg en de Christelijke Zangvereniging 'Halleluja' onder leiding van dhr. P. Westerhoud.
  • Het instrument is in 1981 gerestaureerd door de firma Blank & Zn. Het pedaal werd opnieuw gebouwd met een mechanische lade, en een nieuwe Subbas. De frontpijpen uit 1955 zijn vernieuwd. De oude windlade van het Bovenwerk werd gerestaureerd en voorzien van een kantsleep voor een vijfde register. De Octaaf 2' en de Woudfluit 2'wisselden van plaats, de Trompet van het Hoofdwerk werd vernieuwd en de dispositie van het Bovenwerk werd aangepast. Viola 8' en Nasard 2 2/3' vervielen, en er werd een nieuwe Praestant 4' geplaatst. Het orgel is gestemd in een Werckmeister III-temperatuur. Op 27 september 1981 nam men het orgel weer in gebruik. Het inauguratieconcert werd gegeven door de organisten Gert Oldenbeuving en Arend Klein Hulze in samenwerking met de cantorij en een kopergroep.
  • De firma Van Rossum Orgelbouw voerde in 2021 een restauratie uit. Daarbij is de oorspronkelijke balgenstoel gereconstrueerd. Het orgel werd nu weer in een evenredig zwevende temperatuur gestemd.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Bovenwerk5
- Pedaal1
Totaal aantal stemmen15
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 437 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk72 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - front 1981, Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III sterk (bas), Mixtuur IV sterk (discant), Trompet 8' (B/D) - 1981.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8' - 1955, Praestant 4' - 1981, Gemshoorn 4' - 1955, Woudfluit 2' - 1955, Dulciaan 8' - 1955, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1981.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk (B/D), Pedaal - Hoofdwerk.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III-IV sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3'. c''': 8' - 5 1/3' - 4' - 2 2/3'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie was:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit d'Amour 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk (B/D), Trompet 8' (B/D).
    Bovenwerk: Gedact Fluit 8', Viola di Gamba 8', Fluit 4', Woudfluit 2'.
    Pedaal: Aangehangen.

  • De dispositie luidde van 1955 tot 1981:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8' (front 1955), Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Woudfluit 2' (1955), Mixtuur III-IV sterk (B/D), Trompet 8' (B/D) (1929).
    Bovenwerk: Holpijp 8' (1955), Viola 8' (1955), Gemshoorn 4' (1955), Nasard 2 2/3' (1955), Octaaf 2', Dulciaan 8' (1955), Tremulant.
    Pedaal: Subbas 16' (1955).

Literatuur
  • Orde van dienst waarin het gerestaureerde kerkorgel in gebruik wordt genomen in de Ned. Herv. Kerk te Gorssel op vrijdag 19 augustus (1955) namiddags 8 uur.
  • Programma bij het ingebruik nemen van het gerestaureerde Naber-orgel : In de Hervormde Kerk te Gorssel op 27 september 1981.
  • Kroniek : 27 september 1981. - In: De Mixtuur, nr. 38, maart 1982.
  • Het Naber-orgel in de Herv. kerk te Gorssel : Achterhoekse orgel (IV) / M. Seybel. - In: Reformatorisch Dagblad, zaterdag 26 februari 1983.
  • Naber-orgel, juweel van protestantse kerk Gorssel / Martin Vink. - In: De Stentor, 4 maart 2004.
  • Het historische orgel in Nederland 1858 - 1865 / Teus den Toom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2003. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 8).
Overige bronnen
  • Jan Koelewijn

Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.
Foto: Janco Schout
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 20 February 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 12 April 2011.
Foto: Michiel van 't Einde