Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: G. Meyster
Haarlem, Nederland (Noord-Holland) - Evangelisch Lutherse Kerk
Weitergeleitet von: Rotterdam - Bergsingelkerk (1915 - 1926)
Gemeinde: Haarlem
Adresse: Witte Herenstraat 22, 2011 NV, Haarlem
Beschreibung nr.: 1004530.
Gebaut von: Gideon Thomas Bätz (1780)
Verhuisd naar Rotterdam (1882)
Kurze Übersicht der Orte, an denen die Orgel gestanden hat
Technische Daten
Disposition
Manuaal (C-d'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV-V-VI sterk (B/D), Trompet 8' (B/D).
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Bild: G. Meyster
Haarlem, Nederland (Noord-Holland) - Evangelisch Lutherse Kerk
Weitergeleitet von: Rotterdam - Bergsingelkerk (1915 - 1926)
Gemeinde: Haarlem
Adresse: Witte Herenstraat 22, 2011 NV, Haarlem
Beschreibung nr.: 1004530.
Gebaut von: Gideon Thomas Bätz (1780)
Verhuisd naar Rotterdam (1882)
| Jahr | Orgelbauer | Opus | Aktivität | 1780 | Gideon Thomas Bätz | Neubau | 1836 | Gabry & Zoon | Verschiedene Tätigkeiten | 1915 | Gerrit van der Kley | Übersetzung | 1926 | firma A. Standaart | Übersetzung |
- In de Lutherse Kerk van Haarlem bevond zich sinds 26 juni 1685 een orgel van de hand van Barent Hendrick van Loon uit Haarlem. Het instrument was in onderhoud bij J.H.H. Bätz van 1748-1765. Hierna voerde Pieter Müller onderhoudswerkzaamheden uit. Het orgel bleek echter in steeds slechtere conditie. Een restauratie was nodig, maar Gideon Thomas Bätz adviseerde om een nieuw orgel aan te schaffen. In 1779 werd het oude orgel afgebroken. Bätz begon met het werk in januari 1780. Wegens ziekte van Gideon Thomas voltooide Christophel Bätz het instrument, waarna het op 29 oktober 1780 in gebruik werd genomen met een feestelijke bespeling door J. Radeker. In de balustrade was een uurwerk opgenomen, en het orgel was versierd met beelden van de hand van Jan Woortman uit Haarlem.
- In 1836 vernieuwde de firma Gabry & Zoon de frontpijpen. Het orgel raakte hierna steeds meer in verval. De toestand was in 1881 dusdanig slecht dat besloten werd een nieuw en groter orgel te laten bouwen in de oude kas. Deze kas moest hiervoor wel worden vergroot. De Duitse firma J.A. Ströbel maakte echter een ontwerp voor een volledig nieuw instrument met een front dat prima paste bij het interieur en de balustrade. Het Bätz-orgel werd nu afgebroken en te koop aangeboden in de Kerkelijke Courant van 17 september 1881. Het is in 1882 verkocht aan de Gereformeerde Kerk aan de Goudse Singel in Rotterdam. Het wordt vermeld in de dispositieverzameling van M.H. van 't Kruijs als orgel met tien registers.
- In Rotterdam deed het dienst tot 1913. In dat jaar werd het door Van der Kley gedemonteerd en opgeslagen. In 1915 plaatste hij het weer in de Gereformeerde Kerk aan de Bergsingel in Rotterdam, uitgebreid met 13 pedaalpijpen. In 1926 verhuisde de firma Standaart het naar het gebouw van de Hervormde Evangelisatie in Numansdorp. Wat er met het binnenwerk is gebeurd is niet duidelijk. In 1971 bleek echter dat er zich achter de resten van het oude front een electronisch orgel bevond. De restanten van het Bätz-orgel zijn in dat jaar opgeruimd door de gemeentereinigingsdienst van Numansdorp.
Kurze Übersicht der Orte, an denen die Orgel gestanden hat
| 1780 | Haarlem | Evangelisch Lutherse Kerk |
| 1882 | Rotterdam | Goudsesingelkerk |
| 1915 | Rotterdam | Bergsingelkerk |
| 1926 | Numansdorp | Hervormde Evangelisatie |
Technische Daten
| Anzahl Register pro Manual | |
| - Manuaal | 9 |
| - Pedaal | aangehangen |
| Gesamtzahl der Stimmen | 9 |
| Tastentraktur | Mechanical |
| Registertraktur | Mechanical |
| Windlade(n) | Slider chests |
Disposition
Manuaal (C-d'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV-V-VI sterk (B/D), Trompet 8' (B/D).
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
| Übrige dispositiondaten | |
|---|---|
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Christelijk Gereformeerde Kerk te Rotterdam (Goudsche Singel), heeft 10 sprekende stemmen, één klavier, aangehangen pedaal. Maker en ouderdom niet bekend. Organist de Heer Schaap. Manuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet, Mixtuur 3, 4 st., Trompet 8'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: Ventiel, Tremulant. |
| Mehrere dispositionen |
Volgens opgave van J.C. Friederichs luidde de dispositie in 1807: Manuaal (C-d'''): Prestant 8', Roer Fluijt 8', Octaav 4', Quint 3', Fluijt Gedekt 4', Gemshoorn 4', Woutfluijt 2', Cornet 4 sterk, Mixtuur 3-4-5-6 sterk, Trompet 8'. |
| Literatur |
|