Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Willem IJdo. Datering: 3 November 2017.

Foto: Willem IJdo

Groningen, Nederland (Groningen) - Evangelisch Lutherse Kerk
Gemeente: Groningen
Adres: Haddingestraat 23, 9711 KC, Groningen
Website: http://www.svlk.nl/

Beschrijving nr.: 1004332.

Gebouwd door: firma Van Oeckelen & Zn. (1896)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1896 firma Van Oeckelen & Zn.  nieuwbouw
1925 Harmannus Thijs  diverse werkzaamheden
1937 firma M. Spiering  diverse werkzaamheden
1975 Verschueren Orgelbouw  restauratie
2004 Mense Ruiter Orgelmakers  reconstructie

  • Het Van Oeckelen-orgel in de Lutherse Kerk van Groningen werd in 1896 in gebruik genomen. Het instrument kreeg een fors klassiek front, twee manualen en vrij pedaal, met 22 stemmen. In 1925 wijzigde H. Thijs het orgel tijdens onderhoudswerkzaamheden. De samenstelling van de Mixtuur pastte hij aan, de Violon 16' van het Hoofdwerk werd opgeschoven naar een Violon 8' en de Prestant 4' van het Bovenwerk naar een Prestant 8'. In 1926 plaatste hij een electrische windmachine. In 1937 is door Spiering de Fluit Harmonique 4' vervangen door een Gedekte Fluit 4'.
  • In 1953 restaureerde Mense Ruiter het orgel. Hij verving de Mixtuur door een nieuwe, de Violon 8' door een Sexquialter en hij schoof de Prestant 8' van het Bovenwerk weer terug tot een 4'. Door het verschuiven van de bekers van de Trompet kreeg deze een engere mensuur. Tenslotte wisselden de Octaaf 2' en de Sexquialter van plaats op de lade. Na deze tijd volgde weer een restauratie in 1966, toen Verschueren de windlade van het pedaal reviseerde. In 1975 reviseerden zij de windlade van het Bovenwerk. De Viola di Gamba 8' werd hiervan verwijderd en vervangen door de Quintfluit 3' van het Hoofdwerk. De Viola sneden zij af tot een Quint 1 1/3' die op de vrijgekomen plaats van het Hoofdwerk kwam te staan. Ook werd de originele Clarinet vervangen door een Dulciaan en kwam er een nieuwe orgelbank en een nieuw pedaalklavier.
  • In november 1994 is het orgel gedemonteerd in verband met restauratie van het kerkgebouw. Het is na restauratie door Mense Ruiter weer opgebouwd en in de oorspronkelijke staat teruggebracht. Adviseur bij de restauratie was Jan Jongepier. De Clarinet op het Bovenwerk is afkomstig uit het orgel van Warffum, waar deze in 1895 door Van Oeckelen werd geplaatst. Er werd een nieuwe Mixtuur gemaakt, waarbij het nog aanwezige originele pijpwerk uit de Sexquialter van 1953 is gebruikt. Op 3 september 2004 werd het orgel opnieuw in gebruik genomen, met een bespeling door Jan Jongepier.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk7
- Pedaal5
Totaal aantal stemmen22
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 435 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk83 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Violon 16' (from c°) - deels 2004, Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Nachthoorn 4', Quintfluit 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk (2') - 2004, Trompet 8' - 1896/1953.
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8' - C-Fis uit Holpijp, Violoncel 8', Viola di Gamba 8' - 2004, Holpijp 8', Fluit Harmonique 4' - 2004, Piccolo 2', Clarinet 8' - 1895.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaaf 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Trombone 8'.
Koppelingen: Hoodwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: 3 afsluiters, Windlosser, Calcant.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III-IV sterk C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 2'. c'': 8' - 5 1/3' - 4' - 2 2/3'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde:
    Hoofdwerk: Violon 16' (vanaf c), Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Nachthoorn 4', Quintfluit 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk: Holpijp 8', Viola da Gamba 8', Violoncel 8', Prestant 4', Fluit Harmonique 4', Piccolo 2', Clarinet 8'.
    Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Trombone 8'.

  • Voor de laatste restauratie luidde de dispositie:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Nachthoorn 4', Octaaf 2', Quint 1 1/3', Mixtuur III-IV-V sterk, Sexquialter II sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk: Holpijp 8', Violoncel 8', Prestant 4', Gedekte Fluit 4', Quintfluit 3', Piccolo 2', Dulciaan 8'.
    Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Trombone 8'.
    Koppelingen: Hoodwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.

Literatuur
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel IV Stad Groningen/Gorecht / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1997. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 20).
  • Kort : 'Orgelpijpadoptieproject' Van Oeckelen-orgel Groningen. - In: De Orgelkrant, jrg. 8 nr. 6, juni 2003.
  • Orgel Anders 2004/2005. - Groningen : Stichting Vrienden Lutherse Kerk Groningen, 2004.
  • Het kan verkeren... : Veranderende visies op de 19e-eeuwse orgelbouw, in het bijzonder het werk van Petrus van Oeckelen & Zonen / Peter van Dijk. - In: Het Orgel, jrg. 100 nr. 4, juli/augustus 2004.
  • Actueel : Orgel Lutherse Kerk Groningen gerestaureerd. - In: De Orgelvriend, jrg. 46 nr. 9, september 2004.
  • Orgelbouwnieuws : Evangelisch-Lutherse Kerk Groningen / Rogér van Dijk [red.]. - In: De Orgelkrant, jrg. 9, nr. 9, september 2004.
  • Het Van Oeckelen-orgel van de Lutherse kerk te Groningen / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 47 nr. 11, november 2005.
  • Het historische orgel in Nederland 1894 - 1901 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2008. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 13).
  • Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel VI Aanvullingen 1994-2009 / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Victor Timmer. - [S.l.] : Stichting Groningen Orgelland, 2009. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 29).
Links http://www.svlk.nl/orgel/index.htm

Foto: Willem IJdo. Datering: 3 November 2017.
Foto: Willem IJdo
Foto: Piet Bron. Datering: 8 February 2011.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 February 2011.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 February 2011.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 February 2011.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 February 2011.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 February 2011.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 February 2011.
Foto: Piet Bron