Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 13 February 2010.

Foto: Michiel van 't Einde

Balkbrug, Nederland (Overijssel) - De Lichtbron
Gemeente: Hardenberg
Adres: Meppelerweg 43, 7707 CM, Balkbrug
Website: https://balkbrug.gkv.nl/

Beschrijving nr.: 1004312.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: FL0035 (Zaandam), D0003 (Oude nummering. Zaandam.).

Gebouwd door: firma D.A. Flentrop (1952)
Sold to Rumania (2019)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1952	firma D.A. Flentrop		nieuwbouw
1997	B.A.G. Orgelmakers		overplaatsing

De Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt) van Avereest-Dedemsvaart hield haar diensten in een pand aan de Coevorderweg. Hier werd een harmonium gebruikt. Na de uitbreiding van het kerkgebouw werd een tweeklaviers pedaalharmonium aangekocht. Dit instrument is verhuisd naar het nieuwe (huidige) kerkgebouw aan de Meppelerweg. In 1979 werd besloten een pijporgel aan te schaffen. Jan Hoogenes kreeg de opdracht, maar zijn bedrijf ging failliet. In 1982 werd een positief gekocht, gebouwd door Flentrop in 1957 voor de Christelijke Lerarenopleiding te Zwolle. Hij is door BAG Orgelmakers overgeplaatst en uitgebreid met een Bourdon 16' op het pedaal. Nadat het kerkgebouw in 1988 opnieuw was vergroot, ging men op zoek naar een groter orgel. In 1996 kreeg men de kans om het orgel te kopen van de Zuiderkerk in Zaandam, die werd gesloten.
In 1952 bouwde Flentrop een vrijwel identiek instrument voor de Noorderkerk en de Zuiderkerk in Zaandam. Op het pedaal waren vier registers gereserveerd: Octaaf 4', Mixtuur IV sterk, Fagot 16' en Schalmei 4'. Ook was er ruimte gereserveerd voor een Borstwerk. In september 1996 werd de Zuiderkerk gesloten en werd het orgel te koop aangeboden.
Het bedrijf B.A.G. Orgelmakers uit Enschede kreeg de opdracht om het orgel te verplaatsen. Door de aankoop van het Flentrop koororgel van de Grote Kerk in Enschede uit 1956 kon het gereserveerde Borstwerk worden geplaatst. De orgelkas is aangepast: de pedaaltorens zijn vijftig centimeter verlaagd. Ook de dispositie is gewijzigd. De Fluit 4' kreeg een discant, waardoor de Tertian moest worden verwijderd. De Octaaf 2' van het Borstwerk werd van plaatst gewisseld met de Vlakfluit 2' van het Hoofdwerk. De Scherp van het Borstwerk werd gewijzigd in een Sesquialter II sterk (discant). De deling in bas en discant van het Hoofdwerk is gehandhaafd. Het instrument werd op 13 september 1997 ingehuldigd met een concert door Jan Harryvan. Er waren plannen om in de toekomst enkele ornamenten voor het orgel te maken.
In 2018-2019 is het kerkgebouw gedeeltelijk verbouwd en vergroot. Het orgel is verkocht aan een kerk in Roemenië.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan

1952	Zaandam	Zuiderkerk
1956	Enschede	Grote- of Sint Jacobskerk, koororgel
1997	Balkbrug	Gereformeerde Kerk

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Manuaal	8
- Borstwerk	4
- Pedaal	2
Totaal aantal stemmen	14
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8', Roerfluit 8' (B/D), Octaaf 4', Fluit 4' (B/D) - discant uit 1996, Quint 3' (B/D), Octaaf 2' (B/D) - 1956, Mixtuur IV-VI sterk (1 1/3'), Trompet 8' (B/D).
Borstwerk (C-f'''): Holpijp 8', Fluit 4', Vlakfluit 2', Sesquialter II sterk (discant) - 1956/1996.
Pedaal (C-f'): Subbas 16', Prestant 8'.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De oorspronkelijke dispositie (1952) luidde: Manuaal (C-g'''): Prestant 8', Roerfluit 8' (gedeeld), Octaaf 4', Fluit 4' (bas), Quint 3' (gedeeld), Octaaf 2' (gedeeld), Tertiaan II sterk (discant), Mixtuur IV-VI sterk, Trompet 8'. Pedaal (C-f'): Subbas 16', Octaaf 8'. Pedaalkoppel. De dispositie van het koororgel uit Enschede (1956) luidde: Manuaal (C-f'''): Holpijp 8', Fluit 4', Octaaf 2', Scherp I-II sterk. Pedaal (C-d'): Aangehangen.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De oorspronkelijke dispositie (1952) luidde:
Manuaal (C-g'''): Prestant 8', Roerfluit 8' (gedeeld), Octaaf 4', Fluit 4' (bas), Quint 3' (gedeeld), Octaaf 2' (gedeeld), Tertiaan II sterk (discant), Mixtuur IV-VI sterk, Trompet 8'.
Pedaal (C-f'): Subbas 16', Octaaf 8'.
Pedaalkoppel.

De dispositie van het koororgel uit Enschede (1956) luidde:
Manuaal (C-f'''): Holpijp 8', Fluit 4', Octaaf 2', Scherp I-II sterk.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.

Literatuur

Koororgels in ons land (IV) : Het koororgel in de Grote of St.-Vituskerk te Naarden / Maarten Seybel. - In: Het Orgelblad, jrg. 8 nr. 12, december 1965.
Korte schets van de orgelhistorie, de instrumenten en hun bespelers en een beknopte beschrijving van het Van Dam-orgel in de Grote Kerk te Enschede / Herman Dalenoort. - Enschede : Stichting Kerkconcerten Grote Kerk, 1983.
Ingebruikname van het orgel in de Gereformeerde Kerk van Avereest-Dedemsvaart (kerkgebouw: Meppelerweg 43 te Balkbrug) op zaterdag 13 september 1997.
Het Flentrop-orgel in de Gereformeerde kerk van Avereest-Dedemsvaart / Gerco A. Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 40 nr. 10, oktober 1998.

Foto: Michiel van 't Einde

Bron: Fotokaart FL35 (Stichting Orgel Centrum)