Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 12 August 2009.

Foto: Michiel van 't Einde

Marum, Nederland (Groningen) - Hervormde Kerk
Gemeente: Westerkwartier
Streek:Westerkwartier
Adres: Noorderringweg 15, 9363 HA, Marum
Website: https://marum-noordwijk.protestantsekerk.net/

Beschrijving nr.: 1004189.

Gebouwd door: Jan van Gelder (1890)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1658 van Jan Rijmsmit

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1658	Jan Rijmsmit		nieuwbouw
1708	Jacobus Zeemans		ombouw
1890	Jan van Gelder		nieuwbouw in bestaande kas
1939	Valckx & Van Kouteren		overplaatsing

Het orgel in de Hervormde Kerk te Marum werd oorspronkelijk gebouwd voor de Hervormde Kerk in Ginneken. De kas is al erg oud: uit 1658. In de negentiende eeuw zijn de twee pedaaltorens er bij gemaakt. Het oorspronkelijke instrument was gebouwd door Jan Rijmsmit. In 1708 voerde Jacobus Zeemans een verbouwing uit. Het orgel is waarschijnlijk ongewijzigd gebleven tot 1890. In dat jaar maakte Jan van Gelder een nieuw binnenwerk in de bestaande kas.
In 1938 is het instrument naar Groningen verhuisd door Valckx & Van Kouteren. Deze bouwers schoven de Quint 3' op naar 1 1/2'. Op 1 juni 1939 werd het orgel in Marum in gebruik genomen. Inmiddels is de kerk in Marum niet meer in gebruik voor kerkdiensten.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan

1658	Ginneken	Hervormde Kerk
1939	Marum	Hervormde Kerk

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Manuaal	10
- Pedaal	aangehangen
Totaal aantal stemmen	10
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	a' = 440 Hz
Temperatuur	Equal temperament
Winddruk	60 mm

Dispositie
Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Praestant 8', Salicionaal 8', Holpijp 8', Unda Maris 8', Octaaf 4', Gedekte Fluit 4', Vlakfluit 2', Quint 1 1/3', Cornet III sterk (discant).
Pedaal (C-c'): Aangehangen.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De dispositie van het Rijmsmit-orgel luidde: Manuaal: Praestant 8' (discant), Holpijp 8', Praestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Quintpraestant 1 1/2', Octaaf 1' (bas), Mixtuur II sterk (discant), Sesquialtera II sterk (discant). Pedaal: Holpijp 12'. Het pedaal was in het groot octaaf aangehangen tot A. Manuaal met kort octaaf. Pedaal met Contra G, A, Bes, B, daarna groot octaaf. De dispositie was volgens opgave van Anneessens rond 1880: Manuaal: Prestant 8' (discant), Gedekt 8, Prestant 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Sexquialter II sterk. Pedaal: aangehangen. De dispositie in Ginneken van 1890 tot 1938 luidde: Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicionaal 8', Unda Maris 8', Octaaf 4', Gedekte Fluit 4', Quint 3', Vlakfluit 2', Cornet III sterk (discant). Pedaal: Aangehangen .

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De dispositie van het Rijmsmit-orgel luidde:
Manuaal: Praestant 8' (discant), Holpijp 8', Praestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Quintpraestant 1 1/2', Octaaf 1' (bas), Mixtuur II sterk (discant), Sesquialtera II sterk (discant).
Pedaal: Holpijp 12'.
Het pedaal was in het groot octaaf aangehangen tot A.
Manuaal met kort octaaf. Pedaal met Contra G, A, Bes, B, daarna groot octaaf.

De dispositie was volgens opgave van Anneessens rond 1880:
Manuaal: Prestant 8' (discant), Gedekt 8, Prestant 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Sexquialter II sterk.
Pedaal: aangehangen.

De dispositie in Ginneken van 1890 tot 1938 luidde:
Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicionaal 8', Unda Maris 8', Octaaf 4', Gedekte Fluit 4', Quint 3', Vlakfluit 2', Cornet III sterk (discant).
Pedaal: Aangehangen .

Literatuur

Berichten over Orgelbouw. - In: Maandblad Het Orgel, 36e Jaargang No. 9, Juni 1939.
Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek II : Oude kerkorgels in de provincie Groningen, geplaatst na 1840 / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 27, april 1982.
Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
Een exemplaar van 'Hess' met aantekeningen / Victor Timmer. - In: De Mixtuur, nr. 59, maart 1988.
Sieur Jacobus Zeemans / Frans Jespers. - Etten-Leur: Stichting Heemkundekring "Jan uten Houte", 1992. - (d'Hûskes nummer 23, jrg. 13, 1992).
Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel II Westerkwartier / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1995. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 17).
Een interessant orgel te Marum / Victor Timmer. - In: Groninger Kerken, jrg. 13 nr. 3, september 1996.
De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
Sieur Jacobus Zeemans en de Bredase orgelbouw in de barok / Frans Jespers. - Etten-Leur : Orgelkring Jacobus Zeemans, 2017. - Uitgave gecombineerd met CD (Brabantse Orgelfederatie BOF 201703).

Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Jehudi Esenkbrink	Foto: Jehudi Esenkbrink
Foto: Jehudi Esenkbrink	Foto: Jehudi Esenkbrink	Foto: Jehudi Esenkbrink	Foto: Michiel van 't Einde	Bron: Postcard