Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Frans Sellies. Datering: 1 May 2008.

Foto: Frans Sellies

Amersfoort, Nederland (Utrecht) - Heilig Kruiskerk
Gemeente: Amersfoort
Adres: Liendertseweg 48, 3814 PL, Amersfoort
Website: http://www.katholiekamersfoort.nl/pagina/38/heilig_kruis

Beschrijving nr.: 1004088.

Gebouwd door: J. Tromp (1924)
Afgebroken (2013)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1924 J. Tromp  nieuwbouw
1958 Adema-Schreurs Kerkorgelbouw  overplaatsing
1976 J.J. Elbertse & Zn.  restauratie

  • De Heilig-Kruiskerk in Amersfoort is gebouwd naar een ontwerp van architect Van Wissen en ingewijd in 1958. Geld om een nieuw pijporgel te kopen was er niet. Via Adema is een tweedehands orgel aangeschaft. Het kwam uit een Hervormde Kerk in Huizen, Noord-Holland. Deze oude Hervormde kerk aan de Kerkstraat in Huizen is gebouwd in 1920. J. Tromp leverde het orgel in 1924. Het kerkgebouw werd in 1958 gesloopt en vervangen door een nieuwe kerk aan de Naarderstraat, de huidige Kruiskerk. Vroeger dacht men dat het orgel uit Huissen in Gelderland kwam, maar dat bleek niet te kloppen.
  • De firma Adema reviseerde het orgel in 1958, wijzigde de dispositie en herbouwde het in Amersfoort. In september 1958 was het werk gereed. De Aeoline 8' werd ingekort tot een Quint 2 2/3', de Gamba 8' tot een Octave 2'. Verder installeerde Adema een vrij pedaal, waar de Bourdon 16' van het eerste manuaal was geplaatst, evenals een Open bas. Tot slot werden er enkele nieuwe registers aan het orgel toegevoegd.
  • In de jaren 1975/1976 vond een restauratie plaats door de firma Elbertse. Op 7 mei 1976 kon het instrument weer in gebruik worden genomen. Het orgel verkeerde in 2008 in zeer slechte staat en werd niet meer onderhouden. In plaats daarvan is een elektronisch Van der Poel-orgel aangeschaft. Uiteindelijk is het orgel eind september 2013 gesloopt. Het pijpwerk is in 2014 verkocht als inzamelingsactie voor de renovatie van de ontmoetingsruimte van de kerk.
  • De kerk zelf zal in 2021 vrijwel zeker gesloten worden.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1924HuizenGereformeerde Kerk
1958AmersfoortHeilig Kruiskerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal I6
- Manuaal II4
- Pedaal2
Totaal aantal stemmen12
ToetstractuurPneumatisch
RegistertractuurPneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Manuaal I (C-a'''): Prestant 8', Holpijp 8' - 1924/1958, Octaaf 4', Quint 2 2/3' - 1924/1958, Mixtuur III sterk - 1958, Trompet 8'.
Manuaal II (C-a'''): Roerfluit 8', Open Fluit 4' - 1958, Octaaf 2' - 1924/1958, Sesquialter II sterk - 1958.
Pedaal (C-f'): Subbas 16', Openbas 8'.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie luidde in Huizen:
    Manuaal I: Bourdon 16', Prestant 8', Viola 8', Octaaffluit 4', Trompet Harmonique 8'.
    Manuaal II (in zwelkast): Roerfluit 8', Aeoline 8', Flûte Dolce 4'.
    Pedaal: Subbas 16' (transmissie), Cello 8' (transmissie).
    Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal I Super, Manuaal I - Manuaal II Super, Manuaal I - Manuaal II Sub, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.
    Speelhulpen: 4 vaste combinaties (p - mf - f - tutti), Rolzweller.

  • Het Van der Poel-orgel heeft als dispositie:
    Manuaal I (Hoofdwerk): Quintadeen 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur V sterk, Trompet 8', Tremulant.
    Manuaal II (Bovenwerk): Roerfluit 8', Viola 8', Voix Céleste 8', Blokfluit 4', Woudfluit 2', Sesquialtera II sterk, Hobo 8'.
    Pedaal: Subbas 16', Prestant 8', Gedekt 8', Fagot 16'.
    Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.

Literatuur
  • De Harp, juni 1924.
  • Reizend door het Nederlandse Orgellandschap : 12: Orgels te Amersfoort (2) / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 19 nr. 2, februari 1977.
  • Overzichtscatalogus Amersfoort Orgelstad / Jan Schuring. - In: Amersfoort Magazine Special Open Monumentendag, Jrg. 5, Nr. 4, September 2002.
  • Orgel oude Gereformeerde kerk duikt na halve eeuw op in Amersfoort : Oude orgel blaast laatste toon na jubileum Kruiskerk. - In: Huizer Courant, 31 juli 2008.
Overige bronnen
  • Dispositieverzameling Cor Kroonenberg
  • Jan Schuring

Foto: Frans Sellies. Datering: 1 May 2008.
Foto: Frans Sellies
Foto: Frans Sellies. Datering: 1 May 2008.
Foto: Frans Sellies
Foto: Frans Sellies. Datering: 1 May 2008.
Foto: Frans Sellies
Foto: Janco Schout. Datering: 10 July 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 10 July 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 10 July 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 10 July 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 10 July 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 10 July 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 10 July 2008.
Foto: Janco Schout
Bron: Gereformeerde Kerk Huizen.
Bron: Gereformeerde Kerk Huizen
Bron: Gereformeerde Kerk Huizen.
Bron: Gereformeerde Kerk Huizen
Bron: Gereformeerde Kerk Huizen.
Bron: Gereformeerde Kerk Huizen
Uit
Bron: Collectie Bert Lustig