Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout. Datering: 12 August 2008.

Foto: Janco Schout

Middelburg, Nederland (Zeeland) - Doopsgezinde Kerk
Gemeente: Middelburg
Streek:Walcheren
Adres: Lange Noordstraat 62, 4331 CE, Middelburg

Beschrijving nr.: 1003893.

Gebouwd door: Bakker & Timmenga (1890)
Het orgel bevat ouder materiaal: Pijpwerk en onderdelen uit ca. 1740 van Jean François Moreau

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
ca. 1740 Jean François Moreau  nieuwbouw
1833 Frederik van der Weele  overplaatsing
1841 J.A. Mennes & G.L. Preuniger  diverse werkzaamheden
1850 Kam & Van der Meulen  diverse werkzaamheden
1854 Kam & Van der Meulen  diverse werkzaamheden
1857 Willem Hendrik Kam  diverse werkzaamheden
1889 Bakker & Timmenga  ombouw
2002 A. Nijsse & Zonen  restauratie

  • In 1833 kocht men een huisorgel voor de Doopsgezinde Kerk te Middelburg. De orgelkenner Joh. de Kanter Phil.zn. identificeerde het als een werkstuk van Jean François Moreau. Het werd geplaatst en gewijzigd door Frederik van der Weele. Van der Weele maakte een pedaalklavier, en breidde het instrument uit met een Quint en een Mixtuur. Vervolgens werd het orgel verscheidene malen verbouwd, o.a. door Mennes & Preuniger, Willem Hendrik Kam en Bakker & Timmenga.
  • Op dinsdag 9 juli 1889 werd een nieuw kerkgebouw in gebruik genomen. Het orgel is door Bakker & Timmenga overgeplaatst. Het instrument is toen in feite herbouwd met gebruik van delen van het bestaande orgel. Er werd een nieuwe kas met een nieuw front gemaakt, waarschijnlijk ontworpen door architect K. Stoffels uit Den Haag, de architect die ook het kerkgebouw had ontworpen. Alle mechanieken, de klavieren en de balgen zijn gemaakt in 1889-1890. Het orgel werd in september 1889 in de kerk geplaatst.
  • In 2002 voerde de firma Nijsse een restauratie uit onder advies van Dick Bakker uit Piershil. In 2007 werd het orgel voorzien van een pedaalkoppel naar het Bovenwerk. De orgelkas is in 2008 geheel opnieuw geschilderd. De firma Nijsse plaatste in 2010 een tremulant op het bovenwerk.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk8
- Bovenwerk7
- Pedaal1 (0)
Totaal aantal stemmen16 (15)
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' - 1890, Prestant 8' - 1850, Holpijp 8' - ca. 1740, Octaaf 4' - 1850, Roerfluit 4' - ca. 1740, Quint 3' - 1833, Octaaf 2' - ca. 1740, Trompet 8' (B/D) - 1890.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8' - ca. 1740, Gemshoorn 8' - 1854, Viola di Gamba 8' - 1850, Salicet 4' - 1850, Fluit 4' - ca. 1740, Woudfluit 2' - 1841, Eoline 8' - 1857, Tremulant - 2010.
Pedaal (C-c'): Bourdon 16' - transmissie.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk - 2007.

Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Doopsgezinde Kerk te Middelburg heeft twee klavieren, aangehangen pedaal, 12 sprekende stemmen. Maker en ouderdom onbekend.
Organist de Heer Varel.
Hoofddmanuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Dulciaan 8'.
Bovenmanuaal: Prestant 4', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Gemshoorn 8', Quint 3', Octaaf 2'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Regsters: Koppeling, Ventiel.
Verschillende disposities De dispositie in 1833 luidde:
Bovenklavier (C-d'''): Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur II-III sterk (bas), Kromhoorn 8'.
Benedenklavier (C-d'''): Holpijp 8', Holfluit 4', Roerquint 3'.
Pedaal (C-c): aangehangen.
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Het nieuwe kerkgebouw der Doopsgezinde gemeente te Middelburg. - In: Middelburgsche Courant, maandag 8 juli 1889.
  • Historische orgels in Zeeland II (Walcheren) / J.H. Kluiver, W.H. van Dort. - In: Archief 1974 : Mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, p. 23-135.
  • De geschiedenis van de Waalse Kerk en haar orgels / Jan de Bloeme. - Alphen aan den Rijn: Canaletto / Repro-Holland, 1997.
  • Het historische orgel in Nederland 1886 - 1894 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2007. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 12).
  • Het orgel in de doopsgezinde kerk lange noordstraat middelburg. - Folder.
Opnamen De historische orgels van Middelburg / Sietze de Vries. - JSB Records JSBM230617 (2CD). - 2017.

Foto: Janco Schout. Datering: 12 August 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 12 August 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 12 August 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 12 August 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 12 August 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 12 August 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 13 September 2003.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 13 September 2003.
Foto: Janco Schout