Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Otto Roelofsen. Datering: 30 December 2020.

Foto: Otto Roelofsen

Arum, Nederland (Fryslân) - Lambertuskerk
Gemeente: Súdwest-Fryslân
Adres: Kerksingel, 8822 VL, Arum
Website: https://www.tsjerkearumkimswert.nl/

Beschrijving nr.: 1003838.

Gebouwd door: Friedrich Wilhelm Leichel & Zn. (1885)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1885 Friedrich Wilhelm Leichel & Zn.  nieuwbouw
1940 fa. Hendrik Spanjaard  restauratie
1966 Albert Hendrik de Graaf  restauratie
2021 Bakker & Timmenga  restauratie

  • Het orgel van Leichel in de Lambertuskerk te Arum werd in 1885 gebouwd in plaats van het door Dirk Ypma geleverde instrument uit 1840. Het orgel werd gekeurd door Johannes Worp, organist in Groningen. Op 29 november 1885 is het in gebruik genomen. In 1939 was een restauratie noodzakelijk, omdat het regeerwerk deels vermolmd was.
  • De firma Spanjaard voerde deze restauratie uit. Bij deze restauratie is de dispositie gewijzigd. Spanjaard verving de Viool di Gamba van het bovenwerk door een Nazard 3' en de Prestant 4' door een Octaaf 2'. Op het pedaal is de Violoncelle vervangen door een Koraalbas 4'. Er werd ook een nieuw pedaalklavier geplaatst met een omvang van 30 toetsen in plaats van 27. Hiertoe is ook het pijpwerk aangevuld. Op 20 juni 1940 nam men het orgel weer in gebruik. Het werd hierbij bespeeld door Lucie Bruinsma en Willem Zonderland.
  • A.H. de Graaf voerde in 1966 een nieuwe restauratie uit.
  • Tijdens een restauratie van de kerk is het orgel ernstig beschadigd geraakt. In 2020 is het gerestaureerd door Bakker & Timmenga. De registers Nazard en Octaaf 2' van het bovenklavier zijn vervangen door de oorspronkelijke registers Viola di Gamba 8' en Prestant 4'. De Koraalbas op het pedaal is niet vervangen. Sinds mei 2021 is het orgel weer in gebruik na vele jaren gezwegen te hebben. Op 19 juni 2022 is het orgel officieel in gebruik genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Benedenmanuaal11
- Bovenmanuaal6
- Pedaal5
Totaal aantal stemmen22
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur IV sterk, Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (B/D).
Bovenmanuaal (C-g'''): Lieflijk Gedackt 8', Flauto Travers 8', Viola di Gamba 8' - 2021, Prestant 4' - 2021, Roerfluit 4', Clarinet 8'.
Pedaal (C-f'): Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Koraalbas 4' - 1940, Bazuin 16'.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Tremulant, Ventiel.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • Volgens een advertentie in de Kerkelijke Courant van 12 januari 1889 luidde de dispositie:
    Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IVsterk (8'), Mixtuur IV sterk (2'), Trompet 8' (B/D).
    Positief: Lieflijk Gedakt 8', Salicionaal 8', Flauto Travers 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Clarinet 8'.
    Pedaal: Prestantbas 16', Subbas 16', Octaafbas 8', Violoncel 8', Bazuin 16'.

  • De dispositie was van 1940 tot 2020:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur IV sterk, Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (B/D).
    Bovenmanuaal: Lieflijk Gedekt 8', Fluit Travers 8', Roerfluit 4', Nazard 2 2/3' - 1940, Octaaf 2' - 1940, Clarinet 8'.
    Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Koraalbas 4' - 1940, Bazuin 16'.
    Couplers: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk.
    Accessories: Tremulant, Ventiel.

Literatuur
  • Berichten over Orgelbouw. - In: Maandblad Het Orgel, 37e Jaargang No. 1, October 1939.
  • Het Orgel in de Ned. Herv. Kerk te Arum. - In: De Harp, jrg. 35 nr. 9, september 1940.
  • Het orgel der Ned. Herv. Kerk te Arum / A.P. Oosterhof, E.J. Penning. - In: Leeuwarder Nieuwsblad, 21 juni 1940.
  • Orgels in Friesland - deel 1 / Maarten Seybel. - Baarn: De Praestantspers, 1970.
  • Repertorium van advertenties in de 'Kerkelijke Courant' / W.D. van der Kleij. - In: De Mixtuur, nr. 66, september 1990.
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
  • Het historische orgel in Nederland 1878 - 1886 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2006. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 11).
  • Een loflied op de orgelmakers Leichel / Victor Timmer. - In: Friese orgerkrant, 2012.
  • Het Friedrich Leichel-orgel in de Lambertuskerk te Arum (I) : Geschiedenis, context en restauratie / Theo Jellema. - In: Het Orgel, jrg. 118, nr. 2, maart 2022.
  • Het Friedrich Leichel-orgel in de Lambertuskerk te Arum (II - slot) : Geschiedenis, context en restauratie / Theo Jellema. - In: Het Orgel, jrg. 118, nr. 4, mei 2022.
  • Leichel-orgel in Arum wordt zondag weer officieel overgedragen: 'Deze restauratie had eigenlijk veel eerder gemoeten' / Lodewijk Born. - In: Friesch Dagblad, woensdag 15 juni 2022.
Links https://www.orgelnieuws.nl/leichel-orgel-lambertuskerk-arum-gerestaureerd/
Overige bronnen
  • Otto Roelofsen

Foto: Otto Roelofsen. Datering: 30 May 2021.
Foto: Otto Roelofsen
Foto: Otto Roelofsen. Datering: 30 May 2021.
Foto: Otto Roelofsen
Foto: Otto Roelofsen. Datering: 30 May 2021.
Foto: Otto Roelofsen