Spring naar content
Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: Jaap Huttenga. Datering: 26 May 2012.

Bild: Jaap Huttenga

Deventer, Nederland (Overijssel) - Grote- of Sint Lebuinuskerk
Gemeinde: Deventer
Adresse: Kleine Poot 7, 7411 PE, Deventer
Website: https://lebuinuskerk.nl/

Beschreibung nr.: 1003785.

Gebaut von: Johann Heinrich Holtgräve (1839)
Die Orgel enthält älteren Material: Pipes aus 1722 von Franz Casper Schnitger

JahrOrgelbauerOpusAktivität
1839 Johann Heinrich Holtgräve  Neubau
1892 firma Van Oeckelen & Zn.  Umbau
1911 Maarschalkerweerd & Zoon  Verschiedene Tätigkeiten
1942 Gerrit van Leeuwen  Verschiedene Tätigkeiten
1956 Willem van Leeuwen  Restaurierung
1975 firma D.A. Flentrop  Restaurierung
2018 Orgelmakerij Reil  Restaurierung

  • Nadat het oude orgel in zeer slechte staat was geraakt, werd besloten een nieuw instrument te bouwen. J.H. Holtgräve kreeg de opdracht. Hij werkte eraan vanaf 1836, en op 13 augustus 1839 werd het orgel opgeleverd. De keuring werd uitgevoerd door de heren S.A. Hempenius uit Zwolle en W.G. Hauff uit Groningen. Het is op zondag 18 augustus 1839 officieel in gebruik genomen. Tijdens de dienst werd het orgel bespeeld door de eigen organist, dhr. J. van Tright Jr., en door W.G. Hauff, organist van de Martinikerk in Groningen. Beide organisten verzorgden op maandag 19 augustus een concert waarvan de opbrengst werd geschonken aan de armen.
  • In 1891 volgde een ingrijpende verbouwing door P. van Oeckelen. Hij wijzigde de toonhoogte, en verving een aantal registers. In 1911 reviseerde de firma Maarschalkerweerd het instrument. Zij plaatsten het Bovenwerk in een zwelkast. In 1942 voerde Gerrit van Leeuwen een revisie uit.
  • In 1956 werd een restauratie uitgevoerd door Van Leeuwen. Zij vervingen de Violoncel uit 1891 op het bovenwerk door een Terts. In het orgel is nog pijpwerk aanwezig uit het vorige Deventer orgel. Flentrop restaureerde het instrument in 1972-1975. De door Van Oeckelen gemaakte tongwerken uit 1891 werden vervangen nieuwe, gemaakt aan de hand van de Schnitger-tongwerken uit Alkmaar. Adviseur bij de restauratie was dr. Maarten Vente. Met een presentatieconcert door Jan Kleinbussink werd het orgel op 3 september 1975 weer in gebruik genomen.
  • In 2017-2018 is het orgel gerestaureerd door de firma Reil. Adviseur bij de werkzaamheden was Wim Diepenhorst. Alle tongwerken zijn herzien en de Trompet 8' van het rugpositief is geheel vernieuwd. Op 14 september 2018 is het orgel weer in gebruik genomen met een concert door Kirstin Gramlich, organiste van de kerk, en Wim Diepenhorst.

Technische Daten
Anzahl Register pro Manual
- Hoofdwerk13
- Rugwerk11
- Bovenwerk (Zwelwerk)11
- Pedaal10
Gesamtzahl der Stimmen45
TastentrakturMechanical
RegistertrakturMechanical
Windlade(n)Slider chests
TemperaturEqual temperament

Disposition
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Bourdon 16', Octaaf 8' - voor 1722, Roerfluit 8', Octaaf 4' - 16e eeuw/1839, Gemshoorn 4' - 1722/1839, Quint 3', Octaaf 2' - voor 1722/1839, Sexquialter IV sterk (discant) - 1722/1839, Cornet V sterk - 1839, Mixtuur IV-V-VI-VIII sterk - 1722/1839, Fagot 16' - 1975/2018, Trompet 8' - 1975/2018.
Rugwerk (C-f'''): Prestant 8', Quintadeen 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3' - 1722/1839, Octaaf 2', Fluit 2', Mixtuur III-IV-VI sterk - 1722/1839, Trompet 8' - 2018, Dulciaan 8' - 1975/2018, Tremulant.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8', Baarpijp 8' - 1722/1839, Viola di Gamba 8', Octaaf 4' - voor 1722/1839, Open Fluit 4' - 1839, Quintfluit 3' - 1722, Woudfluit 2' - 1722, Tertsfluit 1 3/5' - 1975, Sifflet 1' - 1975, Vox Humana 8' - 1975/2018, Trompet 8' - 1975/2018, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8' - voor 1722/1839, Fluitbas 8', Quint 5 1/3' - voor 1722, Octaaf 4' - voor 1722/1839, Fluit 4' - 1839, Bazuin 16' - 1839/1975/2018, Trompet 8' - 1892/1975/2018, Trompet 4' - 1975/2018.
Koppeln: Pedaal - Hoofdwerk, Hoofdwerk - Rugwerk (B/D), Hoofdwerk - Bovenwerk (B/D), Rugwerk - Bovenwerk (B/D).

Übrige dispositiondaten
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Groote Kerk te Deventer heeft 45 sprekende stemmen, drie klavieren, vrij pedaal en is in 1839 door Holzgreben uit Deventer, geleverd.
Hoofdmanuaal: Prestant 16', Bourdon 16', Octaaf 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet 5 st., Mixtuur 4-8 st., Sexquialter 4 st., Fagot 16', Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Baarpijp 8', Holpijp 8', Salicionaal 8', Viola di Gamba 8', Fluit Trav. (disc.) 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Quintfluit 3', Woudfluit 2', Trompet 8', Vox Humana 8'.
Rugwerk: Prestant 8' (disc. dubbel), Quintadeen 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Fluit 2', Mixtuur 3-6 st., Trompet 8', Dulciaan 8'.
Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Fluit 8', Quint 6', Octaaf 4', Fluit 4', Bazuin 16', Trompet 8', Trompet 4'.
Stomme registers: Afsluitingen, Koppelingen, Tremulanten, Calcant.
Literatur
  • Nederlanden : Deventer, 20 aug.. - In: Arnhemsche Courant, Zaturdag 24 Augustus 1839.
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Het Orgel in de Groote Kerk te Deventer : "Een Honderdjarige" / A. van Opstal. - In: Nederlandsche Orgelmuziek, Mededeelingen van het Bureau van Uitgave Zaandam, november 1939.
  • Iets over Deventer orgels, in het bijzonder over die van de Grote Kerk en de Bergkerk / dr. M.A. Vente. - In: VORG [Vereniging Overijssels Regt en Geschiedenis], Verslagen en mededeelingen 65 (1950).
  • Bijdrage tot de geschiedenis van het muziekleven te Deventer tot eind 18e eeuw / B. Dubbe. - In: Verslagen en mededelingen Overijssels recht en geschiedenis, 1961.
  • Arie van Opstal jubileert / A.R. Chivaris. - In: Het Orgelblad, jrg. 6 nr. 6, juni 1963.
  • Bij de foto's. - In: Het Orgel, jrg. 59 nr. 9, september 1963.
  • Orgels in Overijssel / Maarten Seybel. - Sneek: Boeijenga, 1965.
  • Zaterdag 15 mei grote orgel-excursie-dag / mej. D.J. Hulshof, A. Mulder. - In: De Orgelvriend, jrg. 13 nr. 5, mei 1971.
  • Berichten : Het orgel in de Grote of Lebuïnuskerk te Deventer gerestaureerd. - In: Het Orgel, jrg. 71 nr. 7/8, juli/augustus 1975.
  • Tekst van de toespraak van de heer D.A. Flentrop bij de ingebruikneming van het gerestaureerde hoofdorgel in de Grote of Lebuïnuskerk te Deventer op 3 september 1975. - Typoscript.
  • Tekst van de toespraak van Dr. M.A. Vente bij de ingebruikneming van het gerestaureerde hoofdorgel in de Grote of Lebuïnuskerk te Deventer op 3 september 1975. - Typoscript.
  • Reizend door het Nederlandse Orgellandschap: 9: De orgels in de Grote- of Lebuïnuskerk te Deventer / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 11, november 1976.
  • Gerestaureerde 19e eeuwse orgels. - In: Het Orgel, jrg. 73 nr. 12, december 1977.
  • In een gastvrij land dient men een compositie te spelen van een landsman : Albert Schweitzer orgelfestival - Deventer juni 1980 / Jan W. van Spronsen. - In: De Orgelvriend, jrg. 22 nr. 11, november 1980.
  • Orgelconcours zonder Hollandse bonbons : Internationale Orgeltagung der G.d.O. in Nederland 26 juli - 1 augustus 1981 / Jan W. van Spronsen. - In: De Orgelvriend, jrg. 23 nr. 12, december 1981.
  • Deventer als orgelstad / Maarten Seijbel. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 1998. - (Publicatie van de Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel ; 49).
  • Luisterrijk : Nederlandse kerkorgels in beeld / Carel van Gestel. - Alphen aan den Rijn: Atrium, 1998.
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).
  • Bekende en onbekende orgels langs de IJssel (Provincie Overijssel) / Maarten Seijbel. - Elburg : Stichting Nat. Historisch Orgelmuseum, 2009.
  • Deventer Holtgräve-orgel weer vol in de wind / Lex Gunnink. - In: De Orgelvriend, jrg. 60, nr. 10, december 2018.
  • Overijsselse orgels uit de periode 1450 tot 1825 / Auke H. Vlagsma. - Elburg : Nationaal Orgelmuseum, 2022.
Aufnahmen
  • Jos Moeke 25 jaar organist / Jos Moeke. - Excellent Recordings ER164922 (CD). - 2022.
  • Phantasie, frei : Duitse orgelmuziek tussen 1837 en 1937 / Kirstin Gramlich. - Excellent Records 142020 (CD). - 2020.
  • Het Holtgräve-orgel van de Lebuïnuskerk te Deventer : De restauratie van 2017/2018 door Orgelmakerij Reil. - DVD (2018).
  • Deventer NL - Lebuinuskerk / Jan Kleinbussink. - Tulip Records TURE 185004 (CD). - 2009.
  • Bert Kruis 25 jaar organist / Bert Kruis. - STH Records CD 1406132 (CD). - 2008.
  • Simeon ten Holt : Canto ostinato / Aart Bergwerff. - Contrapuntus Musicus VC 2529 (CD). - 2007.
  • Theo speelt Griekspoor / Theo Griekspoor. - STH CD 1407212 (CD). - 2007.
  • Piet J. Groenendijk : Symphony for organ for two to play - Four meditations - Ligaduras - Passingala / Christoph Mehner & Gottfried Sembdner (Deventer) en Jos van der Kooy (Haarlem). - DMP-Records DVH140066 (CD). - 2005. - Opgenomen in Deventer en in Haarlem.
  • Cor van Dijk speelt eigen koraalbewerkingen in de Lebuïnuskerk te Deventer / Cor van Dijk. - Eurosound ER 2345 (CD). - 2004.
  • Martin Mans 25 jaar organist / Martin Mans m.m.v. Urker Mannen Ensemble & Holland Boys Choir. - Amsterdam Classics AC 2001 (CD). - 2001. - Recorded in Elburg, Deventer en Riga.
  • Het historische orgel in Nederland / Diverse organisten. - Hilversum : Evangelische Omroep, 1999. - Box met 12 CD's.
  • Beroemde Nederlandse orgels / Everhard Zwart. - Te Deum 11 58622 (CD). - 1997. - Opgenomen in Hasselt, Den Haaag en Deventer.
  • Psalmen voor orgel / Everhard Zwart. - QCD 3128-2 (CD). - 1996. - Opgenomen in Maassluis, Kampen, Arnhem, Deventer en Hasselt.
  • J. van der Perk bespeelt het orgel van de Lebuïnuskerk te Deventer / J. van der Perk. - Eurosound ES 47117 (CD). - 1995.
  • Passie en Pasen / Frans van Tilburg. - CD. - 1995.
  • André van Vliet bespeelt het Holtgräve-orgel in de Grote of St. Lebuïnuskerk te Deventer. - Larigot LAR 9528 (CD). - 1995.
  • Tussen Bach en Mendelssohn : Orgelwerken in de schaduw van de barok / Jan Kleinbussink. - JQZ QCD 3075-2 (CD). - 1993.
  • Orgelbespeling vanuit Deventer / Peter Eilander. - Te Deum 115 7472 (CD). - 1992.
  • Beroemde Nederlandse orgels : Hasselt - Den Haag - Deventer / Everhard Zwart. - Te Deum 1158622 (CD). - 1992.
  • Aad van der Hoeven speelt ter herinnering aan Albert Schweitzer op de orgels van de Dorpskerk van Gunsbach en van de St. Lebuinuskerk te Deventer. - CD STB 440.279. - 1989.
  • Everhard Zwart in concert : Grote- of Lebuinuskerk Deventer / Everhard Zwart. - JQZLP 1020 (LP). - 1987.
  • Orgelbespeling vanuit Deventer / Peter Eilander. - Te Deum TD 149.120 (LP). - 1983.
  • Orgelwerken van Sweelinck, Pachelbel, Bach, Mendelssohn en Anonymus : Het Holtgräve-orgel bespeeld door Jan Kleinbussink. - Eigen beheer-uitgave van de Hervormde Kerkvoogdij Deventer (LP). - 1982.
  • Drie eeuwen kerkmuziek uit de Grote of Lebuinuskerk te Deventer / Jan Kleinbussink (orgel) en het Deventer Kerkmuziekensemble. - Deogram 337636 (LP). - 1980.
  • Het Holtgräve-orgel in de Grote- of Lebuïnuskerk te Deventer bespeeld door Jan Kleinbussink. - Deogram (LP). - 1975.
Weblinks https://lebuinuskerk.nl/gebouw/orgels/holtgrave-orgel/

Bild: Jaap Huttenga. Datering: 26 May 2012.
Bild: Jaap Huttenga
Bild: Jaap Huttenga. Datering: 26 May 2012.
Bild: Jaap Huttenga
Bild: Piet Bron. Datering: Voorjaar 1999.
Bild: Piet Bron
Deventer - Grote- of Sint Lebuinuskerk

Bild: Willem den Boer.
Bild: Willem den Boer
Bild: Willem den Boer.
Bild: Willem den Boer
Bild: Willem den Boer.
Bild: Willem den Boer
Bild: Willem den Boer.
Bild: Willem den Boer
Bild: Willem den Boer.
Bild: Willem den Boer
Bild: Willem den Boer.
Bild: Willem den Boer
Bild: Willem den Boer.
Bild: Willem den Boer
Bild: Jaap Huttenga. Datering: 26 May 2012.
Bild: Jaap Huttenga