Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Hans Bommeljé
Boven-Hardinxveld, Nederland (Zuid-Holland) - Hervormde Kerk
Gemeente: Hardinxveld-Giessendam
Adres: Kerkplein 1, 3372 DE, Boven-Hardinxveld
Beschrijving nr.: 1003482.
Gebouwd door: Willem van Leeuwen (1948)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas en frontpijpen uit 1846 van Maarschalkerweerd & Stulting
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Quintadeen 16', Prestant 8' - frontpijpen uit 1846, Roerfluit 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Openfluit 4', Quint 2 2/3' - C-H 1 1/3', Octaaf 2', Cornet IV sterk - 2015, Mixtuur III-V sterk (2') (B/D), Trompet 8', Tremulant.
Bovenwerk (in zwelkast) (C-g'''): Baarpijp 8', Viola di Gamba 8', Celeste 8' - 1998, Prestant 4', Roerfluit 4', Nasard 2 2/3', Nachthoorn 2', Quint 1 1/3', Scherp III sterk (2/3'), Cromorne 8', Tremulant.
Pedaal (C-f'): Subbas 16', Octaaf 8', Gedekt 8' - unit, Octaaf 4' - unit, Bazuin 16'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
Overige bronnen
Foto: Hans Bommeljé
Boven-Hardinxveld, Nederland (Zuid-Holland) - Hervormde Kerk
Gemeente: Hardinxveld-Giessendam
Adres: Kerkplein 1, 3372 DE, Boven-Hardinxveld
Beschrijving nr.: 1003482.
Gebouwd door: Willem van Leeuwen (1948)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas en frontpijpen uit 1846 van Maarschalkerweerd & Stulting
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1779 | Jan Baars | nieuwbouw | 1821 | Johann Caspar Friederichs | ombouw | 1846 | Maarschalkerweerd & Stulting | overplaatsing | 1904 | L. van Dam & Zonen | overplaatsing | 1925 | firma N.V. Van Dam | ombouw | 1962 | Pels & Van Leeuwen | restauratie | 1948 | Willem van Leeuwen | nieuwbouw | 1998 | Pels & Van Leeuwen | overplaatsing | 2015 | Van den Heuvel Orgelbouw | wijzigen dispositie |
- Het orgel in Boven-Hardinxveld heeft een lange geschiedenis. Oorspronkelijk is het gebouwd voor de Waalse Kerk in Naarden door Johannes Baars in 1779. Na de opheffing van de Waalse gemeente in Naarden is het orgel gekocht door Johann Caspar Friederichs, die het verwerkte als borstwerk in zijn orgel uit 1821 voor de Hervormde kerk te Zeist. In 1841 werd de oude kerk in Zeist afgebroken, en het orgel is gedemonteerd en verkocht aan de organist H. Blanken in 1844. Deze verkocht het in 1846 door aan de Hervormde gemeente in Wolphaartsdijk. De firma Maarschalkerweerd & Stulting verzorgde de plaatsing. Onder advies van de Middelburgse organisten C.J. van Uye en J.J. de Kanter werd het orgel geheel herzien. De kas van het huidige orgel heeft veel aanwijzingen dat deze een werkstuk is van Maarschalkerweerd & Stulting. Zij verwerkten in 1845 bij de bouw van het orgel in de Rooms-Katholieke Kerk te Haastrecht 18e-eeuws pijpwerk, waarvan de maker niet bekend is. Mogelijk betreft het hier pijpwerk dat over is gebleven van het orgel in Wolphaartsdijk. Na de bouw van een nieuwe kerk in 1862 werd het orgel overgeplaatst en gewijzigd: de Mixtuur is verruild voor een Bourdon 16', en op het Bovenklavier is een Roerfluit 8' geplaatst in plaats van de Holpijp.
- In 1904 is door de kerk in Wolphaartsdijk een nieuw orgel gekocht bij de firma L. van Dam & Zonen in Leeuwarden. Deze bouwers demonteerden het oude instrument en plaatsten het in Boven-Hardinxveld. Hierbij is de frontopzet enigszins gewijzigd. Op 11 september 1904 nam men het instrument in gebruik, waarbij orgelmaker Pieter van Dam zelf het orgel bespeelde. In 1925 werd het weer gewijzigd door de NV Van Dam. Deze ingreep betekende de ombouw van het gehele instrument: pneumatische windladen, een zwelkast, drie registers van het Bovenwerk vervangen en een zelfstandige Subbas 16' op het pedaal. Het orgel bleef in deze opstelling functioneren tot 1962. In dat jaar restaureerde Willem van Leeuwen het, verving de oude Cornet door een nieuwe Mixtuur, wijzigde de Salicionaal 4' (Zwelwerk) in een Prestant 4' en verving de Vox Celeste (Zwelwerk) door een Woudfluit 2'. Het orgel verkeerde echter al snel weer in slechte staat. Er volgden adviezen om het oude instrument te reconstrueren naar de situatie van 1846. Maar in 1998 koos men voor plaatsing van een geheel ander orgel achter het historische front.
- In 1947/1948 bouwde Willem van Leeuwen een orgel met mechanische sleepladen voor de Gereformeerde Kerk aan de Zijllaan in Wassenaar. Na sluiting en afbraak van de kerk is het orgel gekocht door de Hervormde gemeente in Boven-Hardinxveld. Pels & Van Leeuwen plaatsten het achter in de oude orgelkas, die tevens werd gewijzigd. Het front werd verbreed. Op het bovenwerk verving men de Quint 1 1/3' door een Celeste 8'. De Scherp werd gewijzigd van III-IV sterk in III sterk. Op 7 maart 1998 is het in gebruik genomen met een bespeling door Klaas Jan Mulder. De oude frontpijpen zijn wel behouden gebleven en opnieuw aangesloten. Het oude binnenwerk is opgeslagen bij Pels & Van Leeuwen.
- In 2015 is de Terts van het Hoofdwerk vervangen door een Cornet IV sterk. Er zijn plannen om de Cromhorne 8' te vervangen door een Dulciaan 8'. De werkzaamheden zijn uitgevoerd door de firma Van den Heuvel.
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
| 1779 | Naarden | Waalse Kerk |
| 1821 | Zeist | Hervormde Kerk |
| 1846 | Wolphaartsdijk | Hervormde Kerk |
| 1904 | Boven-Hardinxveld | Hervormde Kerk |
| 1948 | Wassenaar | Gereformeerde Kerk aan de Zijllaan |
| 1998 | Boven-Hardinxveld | Hervormde Kerk |
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 11 |
| - Bovenwerk | 9 |
| - Pedaal | 5 |
| Totaal aantal stemmen | 25 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Quintadeen 16', Prestant 8' - frontpijpen uit 1846, Roerfluit 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Openfluit 4', Quint 2 2/3' - C-H 1 1/3', Octaaf 2', Cornet IV sterk - 2015, Mixtuur III-V sterk (2') (B/D), Trompet 8', Tremulant.
Bovenwerk (in zwelkast) (C-g'''): Baarpijp 8', Viola di Gamba 8', Celeste 8' - 1998, Prestant 4', Roerfluit 4', Nasard 2 2/3', Nachthoorn 2', Quint 1 1/3', Scherp III sterk (2/3'), Cromorne 8', Tremulant.
Pedaal (C-f'): Subbas 16', Octaaf 8', Gedekt 8' - unit, Octaaf 4' - unit, Bazuin 16'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur III-V sterk (Hoofdwerk) | C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. |
| Scherp III sterk (Bovenwerk) | C: 2/3' - 1/2' - 1/3'. A: 1' - 2/3' - 1/2'. fìs°: 1 1/3' - 1' - 2/3'. dis': 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. a'': 4' - 2 2/3' - 2'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Broekhuijzen (1855) |
De dispositie in 1846 (Wolfaartsdijk): Manuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk, Mixtuur III-IV sterk en Dulciaan 8'. Bovenclavier: Holpijp 8', Viol di Gamba 8', Salicionaal 4', Fluit 4' en Woudfluit 2'. Aangehangen pedaal. Afsluiting, tremulant, ventiel, drie blaasbalgen en gehalveerde manuaalkoppel. |
| Verschillende disposities |
|
| Literatuur |
|
- Hans Bommeljé
- Aart de Kort
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |