Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 April 2012.

Foto: Michiel van 't Einde

Rijswijk (Zuid-Holland), Nederland (Zuid-Holland) - Hofrustkapel

Doorverwezen vanaf: Den Haag - Westerkerk (1891 - 1975)

Gemeente: Rijswijk
Adres: Laan Hofrust 21, 2282 AL, Rijswijk

Beschrijving nr.: 1003454.

Gebouwd door: Jan van Gelder (1891)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1891 Jan van Gelder  nieuwbouw
1936 Gerrit van Leeuwen  ombouw
1975 Pels & Van Leeuwen  overplaatsing

  • In 1888-1891 bouwde de Leidse bouwer J. van Gelder in de Gereformeerde Westerkerk aan de Lange Beestenmarkt in Den Haag een nieuw orgel. Het werd gewijzigd door Gerrit van Leeuwen in 1936, door toevoeging van een vrij pedaal op een pneumatische lade. De Bourdon 8' werd als een soort transmissie geplaatst vanuit de Bourdon 16' van het Hoofdwerk. De discant Cornet van het Hoofdwerk werd aangevuld met een Mixtuur III sterk in de bas. De discant Quint 2 2/3' werd ook doorlopend gemaakt.
  • In de jaren vijftig is de dispositie omgebogen naar een meer barokke samenstelling door Van Leeuwen. Van het Zwelwerk verdwenen alle stemmen uitgezonderd de Bourdon 8'. Op een kantsleep kwam een Dulciaan 8' te staan. Enkele jaren hierna besloot men de Octaaf 2' van het Hoofdwerk als Fluit op het Zwelwerk te plaatsen, en op het Hoofdwerk kwam een nieuwe sterkere Octaaf. De Bourdon 16' werd vervangen door een Sexquialter.
  • De Westerkerk werd in 1975 gesloten en kort daarna gesloopt. Het orgel vond een nieuwe plaats in de Gereformeerde Hofrustkerk te Rijswijk, waar het door Pels & Van Leeuwen werd geplaatst. Aan het pedaal is een Schalmei 4' toegevoegd. De Holpijp van het pedaal is samengesteld uit de oude Bourdon 16' van het Hoofdwerk. Op 11 april 1975 is het in Rijswijk in gebruik genomen. Het oude orgel van deze kerk vertoonde veel gebreken, en het is dan ook gesloopt.
  • In 2013 is het orgel gerestaureerd. Op 24 mei 2013 werd het weer in gebruik genomen.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1891Den HaagWesterkerk
1975Rijswijk (Zuid-Holland)Hofrustkerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Zwelwerk6
- Pedaal3
Totaal aantal stemmen19
ToetstractuurMechanisch, Electropneumatisch (pedaal gedeeltelijk)
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2' - ca. 1960, Mixtuur III-V sterk, Sesquialter II sterk - ca. 1960, Trompet 8'.
Zwelwerk (C-f'''): Bourdon 8', Prestant 4' - ca. 1955, Fluit 2' - ca. 1955, Nasard 1 1/3' - ca. 1955, Scherp II-III sterk - ca. 1955, Dulciaan 8' - ca. 1955.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1936, Holpijp 8', Schalmei 4' - 1975.
Koppelingen: Hoofdwerk - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Zwelwerk.
Speelhulpen: Tremulant, Vulstemtrede.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De oorspronkelijke dispositie luidde:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3' (D), Octaaf 2', Cornet V sterk (D), Trompet 8'.
Zwelwerk: Vioolprestant 8', Gamba 8', Celeste 8', Bourdon 8', Fluit Harmonique 4'.
Pedaal: aangehangen.
Koppeling Hoofdwerk - Zwelwerk, koppeling Pedaal - Hoofdwerk, tremulant.
Literatuur
  • Nieuwe en Herstelde Orgels : Den Haag (Gereformeerde Westerkerk). - In: Maandblad Het Orgel, 34e Jaargang No. 10, Juli 1937.
  • Orgel geref. kerk Rijswijk / J. Spee. - In: De Orgelvriend, jrg. 17 nr. 9, september 1975.
  • Het historische orgel in Nederland 1886 - 1894 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2007. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 12).
Overige bronnen
  • Aart de Kort

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 April 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 April 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 April 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 April 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 April 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 April 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Situatie in de Westerkerk in Den Haag. Bron: Newspaper. Datering: before 1936.
Bron: Newspaper
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 28 April 2012.
Foto: Michiel van 't Einde