Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 13 September 2008.

Foto: Piet Bron

Helmond, Nederland (Noord-Brabant) - Theater 't Speelhuis
Gemeente: Helmond
Adres: Wilhelminalaan 18, 5707 BW, Helmond
Website: http://www.theaterspeelhuis.nl/

Beschrijving nr.: 1003262.

Gebouwd door: Bernard Pels & Zn. (1949) - opus 215


  • In 1949 werd in de in 1915-1928 gebouwde Onze Lieve Vrouwekerk te Helmond een nieuw orgel van de firma Pels & Zn. (opus 215) geplaatst. In de kerk was tot 1949 een harmonium in gebruik geweest. Op advies dr. W.G. Kerssemakers namens de KKOR en op initiatief van Jan Vermulst, organist van de kerk, werd het nieuwe grote orgel ontworpen. Op 11 september 1949 is het gedeelte dat inmiddels gereed was gewijd. Jan Vermulst bespeelde het orgel tijdens de mis, waarbij de dorische Toccata van Bach werd uitgevoerd. Na het Lof gaf Hub. Houët een orgelconcert. Er waren vijftien registers geplaatst, maar het was de bedoeling het orgel binnen niet al te lange tijd te voltooien. Het zou dan een drieklaviers orgel zijn, terwijl voorlopig het Zwelwerk nog geheel ontbrak.
  • In 1959 is de Trompet 8' geplaatst. In 1960 volgden de Oktaaf 2' en de Kwint 2 2/3'. Pas in 1978 konden weer enkele registers worden geplaatst. Het ging nu om vijf stemmen (Koppelfluit 4', Quint 2 2/3' op manuaal II, Dulciaan 8', Gedekt 8' op het pedaal en Bazuin 16'). De Quint van manuaal II is later aangevuld tot een Sesquialter. Tijdens een revisie in 1989 is tenslotte de Bourdon 16' van het hoofdwerk geplaatst. Hiermee is na veertig jaar tweederde van het orgel voltooid. Men hoopte in de toekomst het derde manuaal nog eens te kunnen plaatsen, maar de kans dat dit ooit nog gebeurt is erg klein.
  • Het kerkgebouw is in 2012 gesloten voor kerkdiensten na een laatste viering op zondag 26 augustus 2012. Theater 't Speelhuis, waarvan het gebouw op 29 december 2011 was afgebrand, nam de kerk over en opende in februari 2013 na een ingrijpende verbouwing de deuren. Verrassend is dat de diverse aanpassingen zo zijn opgesteld dat het kerkinterieur, met beelden, schilderingen en het orgel, nog zichtbaar zijn. Het orgel kan nog worden gebruikt, maar er is nauwelijks belangstelling voor.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1949HelmondKerk van Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming
2013HelmondTheater 't Speelhuis

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Positief8
- Zwelwerk (niet geplaatst)11
- Pedaal6
Totaal aantal stemmen35 (24)
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Sleeplade, Kegellade (pedaal)

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Bourdon 16' - 1989, Prestant 8', Spitsgamba 8', Bourdon 8', Oktaaf 4', Koppelfluit 4' - 1978, Kwint 2 2/3' - 1960, Oktaaf 2' - 1960, Mixtuur IV-VI sterk, Trompet 8' - 1959.
Positief (C-g'''): Prestant 8', Holpijp 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Nachthoorn 2', Sesquialter II sterk - 1978, Mixtuur III-IV sterk, Dulciaan 8'.
Zwelwerk (gereserveerd) (C-g'''): Prestant 8', Salicionaal 8', Voix Celeste 8', Tolkaan 4', Fluit 4', Nasard 2 2/3', Blokfluit 2', Terts 1 3/5', Scherp III-IV sterk, Trompet Harmonique 8', Schalmeij 4', Tremulant.
Pedaal (C-f'): Prestantbas 16', Subbas 16', Oktaafbas 8', Gedektbas 8' - 1978, Koraalbas 4', Bazuin 16' - 1978.
Koppelingen: Hoofdwerk - Positief, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief.
Speelhulpen: Register crescendo (trede), Vaste combinaties (pp - p - mf - f - ff - tutti), Vrije combinaties.

Literatuur Mixturen. - In: De Schalmei, 4e Jaargang Nr. 5, September 1949.

Foto: Piet Bron. Datering: 13 September 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 13 September 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 13 September 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 13 September 2008.
Foto: Piet Bron