Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Tjalling Roosjen
Den Haag, Nederland (Zuid-Holland) - Gotische Zaal
Doorverwezen vanaf: Den Haag - Koninklijk Conservatorium (1855 - 1950)
Gemeente: Den Haag
Adres: Paleisstraat 1, 2514 JA, Den Haag
Website: http://www.raadvanstate.nl/
Beschrijving nr.: 1003030.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3374 (Haarlem - Sionskerk (1966)).
Gebouwd door: firma Bätz & Co. (1842)
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Prestant 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Fluit 4', Nasat 3', Woudfluit 2', Trompet 8'.
Nevenwerk (in zwelkast) (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8' - 1989; Groot Octaaf uit Holpijp, Salicionaal 4', Roerfluit 4', Gemshoorn 2' - 1989, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1855, Octaaf 8' - 1855, Bourdon 8' - 1855, Octaaf 4' - 1855, Fagot 16' - 1855.
Koppelingen: Hoofdwerk - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Foto: Tjalling Roosjen
Den Haag, Nederland (Zuid-Holland) - Gotische Zaal
Doorverwezen vanaf: Den Haag - Koninklijk Conservatorium (1855 - 1950)
Gemeente: Den Haag
Adres: Paleisstraat 1, 2514 JA, Den Haag
Website: http://www.raadvanstate.nl/
Beschrijving nr.: 1003030.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3374 (Haarlem - Sionskerk (1966)).
Gebouwd door: firma Bätz & Co. (1842)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1842 | firma Bätz & Co. | nieuwbouw | 1855 | Christian Gottlieb Friedrich Witte | overplaatsing | 1883 | Johan Frederik Witte | restauratie en uitbreiding | 1950 | Willem van Leeuwen | overplaatsing | 1965 | Willem van Leeuwen | overplaatsing | 1990 | Gebroeders Van Vulpen | restauratie | 1990 | Gebroeders Van Vulpen | overplaatsing |
- Het orgel in de Gotische Zaal werd hier gebouwd rond het roosvenster in de oostzijde van het gebouw. Het gebouw is gebouwd in opdracht van koning Willem II, als onderdeel van zijn Gotische Paleis in de stijl van de Engelse Neogotiek. De zaal is het enige restant van het bouwwerk, en is in gebruik bij de Raad van State. Op 3 december 1841 kreeg Bätz de opdracht een orgel te bouwen voor de zaal. Het werd in 1842 geplaatst en op 1 november in gebruik genomen.
- In 1855 werd het geschonken aan het koninklijk Conservatorium te Den Haag. Witte plaatste het in de benedenzaal van het conservatoriumgebouw (het Palais des Arts) aan de Prinsegracht en breidde het orgel uit met een vrij pedaal met vijf stemmen. In 1883 plaatste Witte het over naar het nieuwe gebouw van het Conservatorium aan de Korte Beestenmarkt. Hij plaatste het Nevenwerk in een zwelkast. Het werd op 1 november 1883 weer in gebruik genomen.
- Na de tweede wereldoorlog is het in 1950 door de firma Van Leeuwen overgeplaatst naar de Willemskerk als koororgel, ter ondersteuning van het zangkoor Excelsior. Al snel hierna plaatste de firma Pels het in de Haarlemse Sionskerk, waar het op 1 april 1965 in gebruik werd genomen met een bespeling door Teke Bijlsma. Het orgel paste niet in de moderne kerk, en de kas was inmiddels behoorlijk gehavend. Pels wijzigde de dispositie ook in de geest van de tijd: de Nasat 3' en de Woudfluit 2' van het Hoofdwerk werden vervangen door een Octaaf 2' en een Mixtuur III-IV sterk. Op het Nevenwerk vervielen de Viola di Gamba 8' en de Gemshoorn 2', en werden de beide oude Hoofdwerkregisters geplaatst. Van het front verdwenen de pinakels. Adviseur bij de opbouw in Haarlem was Teke Bijlsma.
- Na sluiting van deze kerk is het in 1984 gedemonteerd en gekocht door het orgelcomité Muziekcentrum Utrecht, met als doel het te plaatsen in muziekcentrum Vredeburg. Dit kon niet doorgaan, waarna het minsterie van WVC het kocht om het weer te plaatsen in de Gotische Zaal. Het werd gerestaureerd door Van Vulpen, en op 20 november 1990 weer in gebruik genomen. Van Vulpen herstelde de dispositie van Bätz. Een belangrijk verschil is dat het tegenwoordig aan de westzijde van de zaal is opgesteld.
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
| 1842 | Den Haag | Gotische Zaal |
| 1855 | Den Haag | Koninklijk Conservatorium (Prinsegracht) |
| 1882 | Den Haag | Koninklijk Conservatorium (Korte Beestenmarkt) |
| 1950 | Den Haag | Willemskerk, koororgel |
| 1965 | Haarlem | Sionskerk |
| 1990 | Den Haag | Gotische Zaal |
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 8 |
| - Nevenwerk | 5 |
| - Pedaal | 5 |
| Totaal aantal stemmen | 18 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Temperatuur | Equal temperament |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Prestant 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Fluit 4', Nasat 3', Woudfluit 2', Trompet 8'.
Nevenwerk (in zwelkast) (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8' - 1989; Groot Octaaf uit Holpijp, Salicionaal 4', Roerfluit 4', Gemshoorn 2' - 1989, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1855, Octaaf 8' - 1855, Bourdon 8' - 1855, Octaaf 4' - 1855, Fagot 16' - 1855.
Koppelingen: Hoofdwerk - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel van de Koninklijke Muziekschool te 's Gravenhage heeft 13 sprekende stemmen, twee klavieren en aangehangen pedaal. In 1813 is dit werk door de firma Bätz & Co., uit Utrecht, geleverd. Hoofdmanuaal: Prestant 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Nazard 3', Octaaf 2', Trompet 8'. Bovenmanuaal: Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Gemshoorn 2'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: Koppeling, Ventiel. |
| Verschillende disposities |
De dispositie van het orgel luidde na de plaatsing in de Haarlemse Sionskerk: Hoofdwerk: Prestant 16', Prestant 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2' (1965), Mixtuur III-IV sterk (1965), Trompet 8'. Nevenwerk (in zwelkast): Holpijp 8', Salicionaal 4', Roerfluit 4', Nasard 3', Woudfluit 2', Tremulant . Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Fagot 16'. Koppelingen: Hoofdwerk - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk. |
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
| Links |
https://www.haagsorgelkontakt.nl/locatie/id/5/gotische-zaal-rvs-paleisstraatnoordeinde-hok/ |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |