Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.

Foto: Piet Bron

Noordwijk-Binnen, Nederland (Zuid-Holland) - Oude Jeroenskerk
Gemeente: Noordwijk
Adres: Voorstraat 44, 2201 HW, Noordwijk
Website: http://www.pkn-noordwijk.nl/

Beschrijving nr.: 1002822.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR4114.

Gebouwd door: Hermanus Knipscheer (II) (1840)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1840 Hermanus Knipscheer (II)  nieuwbouw
1904 Gerrit van Leeuwen  diverse werkzaamheden
1950 Willem van Leeuwen  restauratie
2000 Flentrop Orgelbouw  restauratie

In de Grote Kerk van Noordwijk bouwde Knipscheer II een orgel in 1840, dat op 8 november in van dat jaar in gebruik is genomen. Het orgel was een geschenk van dominee Gerrit Kuiper, die als emiritus in Noordwijk woonde, en diens vrouw, Anna Cornelia Pennewart. Zij stichtten ook een fonds voor het jaarlijks onderhoud van het orgel. Het werd in 1903/1904 door Gerrit van Leeuwen gerestaureerd. Tevens maakte hij een zelfstandig pedaal en vernieuwde hij de trompet van het manuaal. Op het orgel in deze staat gaf Jan Zwart op 9 juli 1937 zijn laatste orgelconcert. In de jaren 1949/1950 is het instrument gerestaureerd door de firma Van Leeuwen & Zn. De originele windladen werden voorzien van het VEKA-systeem. Ook verving men de Gemshoorn 4' door een Scherp. Alle blaasbalgen zijn gemoderniseerd. Op 24 maart 1950 verzorgde Adriaan Engels de bespeling van het orgel bij de ingebruikname. Toen de kerk in 1971 in restauratie ging, moest het orgel worden gedemonteerd. Klaas Bolt werd als adviseur aangesteld. De firma Pels & Van Leeuwen plaatsten het orgel in 1974 terug in de kerk, echter zonder wijzigingen. Toch bleef het nodig om het orgel een keer grondig te restaureren. Onder advies van Aart Bergwerff is het orgel in 1999/2000 gerestaureerd door Flentrop. De dispositie van het pedaal is uitgebreid met een Fagot 16', en het orgel werd enigszins naar voren geplaatst. De ingebruikname was op 7 juni 2000 met een bespeling door Jaco van Leeuwen en de adviseur. Bij de restauratie is het pedaal in een nieuwe kas geplaatst, en enkele verdwenen Knipscheer-registers zijn gereconstrueerd.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk11
- Bovenwerk8
- Pedaal3
Totaal aantal stemmen22
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 442 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk78 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f''', deling tussen c'/cis'): Bourdon 16' (gedeeld tussen d' en dis'), Prestant 8' - discant dubbelkorig, Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit Does 4', Quint 3', Octaaf 2', Terts 1 3/5', Mixtuur III-IV sterk, Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (B/D) - 2000.
Bovenwerk (C-f''', deling tussen c'/cis'): Prestant 8' (B/D) - 2000, Holpijp 8', Viool di Gamba 8' - 2000, Prestant 4' (B/D), Dwarsfluit 4', Gemshoorn 4' - 2000, Woudfluit 2', Dulciaan 8'.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1903/2000, Octaaf 8' - 1903, Fagot 16' - 2000.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
Speelhulpen: Tremulant (gehele werk).

VulstemSamenstelling
Mixtuur III-IV sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 4' - 2 2/3' - 2'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 8' - 5 1/3' - 4' - 2 2/3'. c''': 8' - 5 1/3' - 4' - 4'.
Cornet IV sterk discant (Hoofdwerk) c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te Noordwijk (binnen) heeft twee klavieren met aangehangen pedaal en 18 sprekende stemmen. Het werk is in 1840 door Knipscheer, uit Amsterdam, geleverd.
Organist de Heer Mens.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit Dolce 4', Quint 3', Octaaf 2', Terts, Mixtuur, Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Prestant (disc.) 8', Holpijp 8', Viol. di Gam. (disc.) 8', Prestant 4', Dwarsfluit 4', Gemshoorn 4', Woudfluit 2', Dulciaan 8'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Afsluitingen, Tremulant, Ventiel.
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Het orgel in de Grote Kerk te Noordwijk-Binnen / C. Leeflang. - In: De Orgelvriend, jrg. 17 nr. 10, oktober 1975.
  • Gegevens betreffende de orgelmakersfamilie Van Leeuwen te Leiden en Leiderdorp / W.D. van der Kleij. - In: De Mixtuur, nr. 80, september 1995.
  • Orgels in Noord-Holland : Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse kerkorgels / Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot. - Schoorl : Uitgeverij Pirola, 1996.
  • Orgelbouwnieuws : Noordwijk, Grote of St.-Jeroenskerk. - In: De Orgelkrant, jrg. 5, nr. 5, mei 2000.
  • Feestweek Knipscheer-orgel Noordwijk : 7-14 juni 2000 : Concertprogramma en Expositiecatalogus t.g.v heringebruikneming gerestaureerde Knipscheer-orgel in Grote of St. Jeroenskerk te Noordwijk-Binnen.
  • Het Knipscheer-orgel in de Grote of St. Jeroenskerk te Noordwijk / Nico Binnendijk ... [et al.]. - Noordwijk : Stichting Restauratiefonds Knipscheer-Orgel Grote of St.Jeroenskerk Noordwijk-Binnen, 2000.
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).
  • Hermanus Knipscheer-orgel te Noordwijk (1840) gerestaureerd / Bart van Buitenen. - In: De Orgelvriend, jrg. 43 nr. 2, februari 2001.
  • Orgelconcerten 2002 in Leiden en Duin- en Bollenstreek. - [S.l.] : Stichting Orgelpromotie Zuid-Holland-West, 2002.
  • Orgelconcerten 2005 in Leiden en Duin- en Bollenstreek. - [S.l.] : Stichting Orgelpromotie Zuid-Holland-West, 2005.
  • Orgelconcerten in Zuid-Holland West 2007. - Oegstgeest : Stichting Orgelpromotie ZH West, 2007.
Opnamen Knipscheer-orgel Grote of St. Jeroenskerk te Noordwijk / Jaco van Leeuwen. - Digital Audio 88393-2 (CD). - 2002.
Links http://www.knipscheerorgel-noordwijk.nl
http://www.orgelzhwest.nl/oude_jeroenskerk.html

Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Jan van der Male.
Foto: Jan van der Male
Foto: Henk Brussee. Datering: 14 May 2012.
Foto: Henk Brussee
Foto: Henk Brussee. Datering: 14 May 2012.
Foto: Henk Brussee
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 22 June 2019.
Foto: Piet Bron