Base de Donnée des Orgues | Carte d'orgue selectée

Description complète d'orgue sélectionné

Photo: Piet Bron

Tiel, Nederland (Gelderland) - Grote- of Sint Maartenskerk
Commune: Tiel
Région:Betuwe
Adresse: Kerkplein 3, 4001 AH, Tiel
Site Web: http://www.protestantsegemeentetiel.nl/
https://www.grotekerktiel.nl/

Description no.: 1002755.
Fondation "Centre d'orgue" carte de photo numéro: A0101 (Vermeldt 'St. Maartenskerk', datering 1960). "De Mixtuur" carte de photo numéro: E15.

Bâti par: Christian Gottlieb Friedrich Witte (1854)

Année	Facteur	Opus	Activité
1854	Christian Gottlieb Friedrich Witte		orgue neuf
1966	Willem van Leeuwen		transfer
2008	Jacob van der Veer		restauration

Op 29 oktober 1854 werd in de hervormde Nieuwe Kerk (ook wel Nieuwkerk of St. Nicolaaskerk genoemd) aan het Nieuwkerksplein te Dordrecht een nieuw orgel in gebruik genomen, gemaakt door de firma Bätz & Co. Het orgel was aan de kerk geschonken door jonkheer mr. Van de Wall van Puttershoek en vrouwe Repelaer, echtgenote van de jonkheer. De toen 5-jarige dochter van het echtpaar plaatste op 5 september 1854 de eerste pijp in het orgel. Aan de achterzijde van de grootste pijp van de middentoren is een gedenkplaatje aangebracht. Het orgel is gekeurd door dhr. D.H. Dijkhuysen, organist te Nijmegen.
In 1960 werd de zestiende eeuwse Nieuwe Kerk gesloten voor de eredienst. Het orgel is in 1962 gekocht door de Hervormde Gemeente in Tiel, waar de Grote of Sint Maartenskerk na de verwoestingen van de oorlog, weer geheel herbouwd was. Het leek er even op dat de koop niet door zou gaan, omdat de Oude Kerk in Ede ook belangstelling had. Maar uiteindelijk is het orgel toch in Tiel terecht gekomen. De firma Van Leeuwen restaureerde het instrument in de 1965 onder advies van Lambert Erné. Op 5 januari 1966 is het instrument feestelijk in gebruik genomen.
De firma Van der Veer voerde in 2008 groot onderhoud uit. Dit hield onder andere in een totaalreiniging van het orgel, de reparatie van een aantal houten pijpen, het opkrikken van een verzakte windlade en het herstel van de mechaniek van de pedaalkoppel. Daarnaast hebben alle tongwerken nieuwe messing ringen om de stevels gekregen.
Vanwege teruglopend kerkbezoek is in 2015 besloten het kerkgebouw over te dragen aan een stichting.

Court sommaire des endroits où l'orgue s'est trouvé

1854	Dordrecht	Nieuwe Kerk
1966	Tiel	Grote- of Sint Maartenskerk

Données techniques

Nombre de registres par manuel
- Hoofdwerk	11
- Bovenwerk	9
- Pedaal	5
Nombre de jeux total	25
Transmission des clés	Mechanical
Transmission des jeux	Mechanical
Sommier(s)	Slider chests
Température	Equal temperament

Composition
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Prestant 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-IV-V sterk, Fagot 16', Trompet 8'.
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8', Holfluit 8', Gamba 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Nasard 3', Gemshoorn 2', Schalmei 8', Dulciaan 8'.
Pedaal (C-c'): Subbas 16', Octaafbas 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trombone 8'.
Accouplements: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk.
Jouer conseils: Tremulant.

Aliquot	Composition
Mixtuur V sterk (Hoofdwerk)	C: 2' - 1 1/3' - 1'. Fìs°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. fìs°: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. fis': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. fis'': 8' - 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.

Autres données des dispositions
Van 't Kruijs (1885)	Het Orgel in de St. Nicolaas- of Nieuwe Kerk te Dordrecht, is in 1854 door Bätz & Co., uit Utrecht, geleverd. Het werk heeft 25 sprekende stemmen, twee klavieren en vrij pedaal. Organist de Heer A. van der Weg. Hoofdmanuaal: Prestant 16', Prestant 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet 5 st., Mixtuur 5 st., Fagot 16', Trompet 8'. Bovenmanuaal: Prestant 8', Gamba 8', Holfluit 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Nazard 3', Gemshoorn 2', Schalmei 8', Dulciaan 8'. Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'. Stomme Registers: Koppelingen, Ventiel.

Autres données des dispositions

Van 't Kruijs (1885)

Het Orgel in de St. Nicolaas- of Nieuwe Kerk te Dordrecht, is in 1854 door Bätz & Co., uit Utrecht, geleverd. Het werk heeft 25 sprekende stemmen, twee klavieren en vrij pedaal.
Organist de Heer A. van der Weg.
Hoofdmanuaal: Prestant 16', Prestant 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet 5 st., Mixtuur 5 st., Fagot 16', Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Prestant 8', Gamba 8', Holfluit 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Nazard 3', Gemshoorn 2', Schalmei 8', Dulciaan 8'.
Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'.
Stomme Registers: Koppelingen, Ventiel.

Références

Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
Orgels in Nederland / mr. A. Bouman. - Amsterdam: Allert de Lange, 1943. - (Heemschutserie ; 34).
Uit de orgelbouwwereld. - In: Het Orgelblad, jrg. 5 nr. 6, juni 1962.
Touwtrekken om fraai Batzorgel van Dordt. - In: De Rotterdammer, vrijdag 2 maart 1962.
Dordtse orgelpracht : III. De St. Nicolaaskerk / Chr. Meyers. - In: Het Orgelblad, jrg. 5 nr. 12, december 1962.
Nederland... orgelland / mr. A. Bouman. - 3e geh.omgew.druk. - Leiden: Spruyt, Van Mantgem & De Does, 1964.
De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
Het historische orgel in Nederland 1850 - 1858 / Peter van Dijk (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2002. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 7).

Enregistrements

The Stolk collection : deel 1 Bätz orgel te Tiel / Diverse organisten. - Stolk Orgels (CD). - Uitgave in eigen beheer.
Dries van den Berg en Wim de Weerd bespelen het Bätz-Witte-orgel in de St. Maartenskerk te Tiel. - STH Records (CD). - 1998.
Pastorale orgelklanken / ds. Buijs, ds. Droger, ds. De Haan, ds. Van Heteren. - Stilok CD 1017 (CD). - 1997. - Opgenomen in Rhenen en Tiel.
De orgelmakers Witte : De belangrijkste Nederlandse orgelbouwers uit de tweede helft van de negentiende eeuw : CD 1 / Bas de Vroome. - LBCD 67 (CD). - 1997. - Uitgegeven met vier cd's in één box.
Jan Verzaal bespeelt het Bätz-orgel in de Maartenskerk te Tiel. - CD. - 1996.
Anthon van der Horst : Liederen en Orgelwerken / Gert Oost (orgel), Irene Maessen (sopraan). - Marcato Keyboard MCD 169501 (CD). - 1995. - Opgenomen in Delft en Tiel.
Dirk Jan Kraa en Han Beverdam improviseren aan het orgel van de Grote of St. Maartenskerk te Tiel. - CD. - 1995.
Orgel en piano / Bert Moll (orgel) en Loek van der Leeden (piano). - De Bazuin 5514 (CD). - 1990.
Rutger van Mazijk speelt eigen koraalbewerkingen. - Te Deum 149.148 (LP). - 1986.

Photo: Piet Bron	Photo: Tjalling Roosjen	Photo: Piet Bron	Photo: Tjalling Roosjen	Photo: Tjalling Roosjen	Source: Boek "De orgelmakers Witte"
Photo: G. Meyster	Photo: Tjalling Roosjen	Source: Postcard