Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Ad Agterberg. Datering: 29 August 2015.

Foto: Ad Agterberg

Burgwerd, Nederland (Fryslân) - Johanneskerk
Gemeente: Súdwest-Fryslân
Adres: Kerkhof 1, 8742 KT, Burgwerd
Website: http://pgbhh.nl/

Beschrijving nr.: 1002702.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: RE0007.

Gebouwd door: Michaël Schwartzburg (1736)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1736 Michaël Schwartzburg  nieuwbouw
1822 Gebroeders Van Dam  ombouw
1948 firma Johann Reil  restauratie
2011 Flentrop Orgelbouw  restauratie

  • Het orgel in de Johanneskerk te Burgwerd werd gebouwd door Michaël Schwarzburg. Het is een orgel met één manuaal en aangehangen pedaal. Het was een geschenk via een legaat van Klaas Grons J.U. Stud, die op 20-jarige leeftijd was overleden. Op 24 juni 1736 nam men het orgel in gebruik. In 1822 werkte Van Dam aan het orgel. Mogelijk vervingen zij de Mixtuur door een Fluit 4'. De firma J. Reil voerde in 1948 een restauratie uit, waarbij gelijk een tweede manuaal en een vrij pedaal werden gebouwd. Hiertoe is de kas dieper gemaakt. Ook werd de klavieromvang vergroot. Reil verving de Quint 1 1/2' van het Manuaal door een Mixtuur. Er was tot 1948 nog een extra Prestant 8' discant op het manuaal.
  • In de jaren 2009-2011 voerde de firma Flentrop een restauratie uit onder advies van Theo Jellema. Bij deze restauratie is het orgel teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Het tweede manuaal is weer verwijderd, evenals het vrije pedaal. De Fluit 4' uit 1822 is vervangen door een Quint 3'. Op 1 juli 2011 kon het instrument weer in gebruik worden genomen met een concert door Theo Jellema. De orgelkas is eind 2011 in de oorspronkelijke kleuren geschilderd.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal9
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen9
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 435 Hz
TemperatuurVallotti
Winddruk62 mm

Dispositie
Manuaal (C-c'''): Prestant 8', Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3' - 2011, Octaaf 2', Quintfluit 1 1/2' - C-b° 1 1/3', bes°-c''' 2 2/3'., Cornet III sterk (4') (discant), Mixtuur III-IV sterk (1 1/3') - 2011, Trompet 8' (B/D).
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Pedaalkoppel.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III-IV sterk C: 1 1/3' - 1' - 2/3'. c°: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 1'.
Overige dispositiegegevens
Knock (1788) Manuaal: Praestant 8', Praestant 8' (discant), Holpyp 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Quintfluit 1 1/2', Mixtuur, Cornet en Trompet 8'.
Aangehangen pedaal. Tremulant.
Verschillende disposities De dispositie luidde van 1948 tot 2009:
Manuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4' - 1822, Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur II-III sterk (1 1/3')- 1948, Trompet 8'.
Nevenwerk: Quintadena 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Nachthoorn 2', Ruischpijp II sterk (2'), Kromhoorn 8'.
Pedaal: Subbas 16', Octaafbas 8'.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Manuaal, Pedaal - Nevenwerk.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Orgels in Nederland / mr. A. Bouman. - Amsterdam: Allert de Lange, 1943. - (Heemschutserie ; 34).
  • Mixturen. - In: De Schalmei, 4e Jaargang Nr. 3, Mei 1949.
  • Frieslands orgelpracht : deel I 1500-1800 / Jan Jongepier. - Sneek: Boeijenga, 1970.
  • Orgels in Friesland - deel 1 / Maarten Seybel. - Baarn: De Praestantspers, 1970.
  • Vijf Schwartsburg's orgels in Friesland / Maarten Seijbel. - [Elburg] : [Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel], [1977]. - [Publicaties van de Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel ; 6].
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • Orgelrijk / Carel van Gestel. - Zaltbommel : Aprilis, 2003.
  • De Friese orgels tussen 1500 en 1750 : Een onderzoek naar de geschiedenis en de bouw van de orgels, de kasarchitectuur, de orgelmakers en de organisten / Auke Hendrik Vlagsma. - Leeuwarden : Fryske Akademy, 2003.
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
  • Veranderend Fries orgellandschap. - In: Friese orgelkrant 2012.
  • Orgelbouwnieuws : Burgwerd Johanneskerk de Evangelist / Henk de Vries. - In: Het Orgel, jrg. 108 nr. 5, september 2012.
Links http://pgbhh.nl/kerken/burgwerd/orgel
https://www.hetorgel.nl/2012/09/norgel2012-05c/
Overige bronnen
  • Bert Wisgerhof
  • Wim Dijkstra

Foto: Marcel Pelt. Datering: 26 August 2006.
Foto: Marcel Pelt
Foto: Marcel Pelt. Datering: 26 August 2006.
Foto: Marcel Pelt
Situatie 1948-2009. Foto: Marcel Pelt. Datering: 26 August 2006.
Foto: Marcel Pelt
Foto: Marcel Pelt. Datering: 26 August 2006.
Foto: Marcel Pelt
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Postcard.
Bron: Postcard