Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.

Foto: Tjalling Roosjen

Bozum, Nederland (Fryslân) - Hervormde Martinuskerk
Gemeente: Súdwest-Fryslân

Beschrijving nr.: 1002701.
Groningen Orgelland nummer: 985.

Gebouwd door: Antonius Friedrich Gottlieb Heyneman en Rudolph Knol (1791)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1791 Antonius Friedrich Gottlieb Heyneman  nieuwbouw
2012 Bakker & Timmenga  restauratie

  • In 1783 werden er plannen gemaakt voor een orgel in Bozum. Heyneman maakte een ontwerp van een tweeklaviers orgel met 17 stemmen en aangehangen pedaal. Hij kreeg in 1788 de definitieve opdracht voor de bouw. Het werk is voltooid door Rudolph Knol. Op 29 juni 1791 werd het in gebruik genomen. Opvallend zijn de fraaie beeldengroepen op de kassen. Deze zijn gemaakt door Antonio Solaro, een Italiaanse beeldhouwer die in Leeuwarden verbleef. Het orgel is in de negentiende eeuw gewijzigd, en ook in het begin van de twintigste. Op het manuaal werd de Fluit Travers vervangen door een Viola en de samenstelling van de Mixtuur werd gewijzigd. Het rugwerk zag de Prestant 8' discant verdwijnen ten gunste van een Viola di Gamba 8' discant, de Nasart werd vervangen door een Prestant 4' en de Mixtuur door een Viola 4'.
  • In juni 2012 werd een algehele restauratie van het orgel afgerond door de firma Bakker en Timmenga, onder advies van Theo Jellema. Hiertoe is het gehele orgel gedemonteerd geweest. De frontpijpen werden voorzien van nieuw tinfolie. Een concert door Theo Jellema, ter gelegenheid van de afronding van deze restauratie werd gegeven op 6 juli 2012.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal11
- Rugwerk7
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen18
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Viola 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Superoctaaf 2', Mixtuur II-III-IV sterk, Basson 16' (B/D), Trompet 8'.
Rugwerk (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (discant), Prestant 4', Fluit Does 4', Viola 4', Woudfluit 2', Dulciaan 8' (B/D), Tremulant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Klavierkoppel, Pedaalkoppel.
Speelhulpen: 2 afsluiters.

Overige dispositiegegevens
Knock (1788) Knock vermeldt het orgel zoals het in het concept is beschreven. De dispositie zou gaan luiden:
Manuaal: Praestant 8', Bourdon 8', Speelfluit 4', Octaaf 4', Quint 3', Super Octaaf 2', Cornet IV sterk, Mixtuur IV sterk, Trompet 8', Voxhumana 8', Afsluiting en Tremulant.
Rugwerk: Holfluit 8', Praestant 4', Spitsfluit 4', Nassat 3', Woudfluit 2', Sexquialter II-III sterk, Dulciaan 8', Afsluiting, Tremulant.
Aangehangen pedaal. Klavierkoppeling. Manuaalomvang C-f'''. Knock betreurt het dat er geen Bourdon 16' op het manuaal zal worden geplaatst. (Dit is uiteindelijk wel gebeurd).
Verschillende disposities De dispositie in 1791 luidde:
Manuaal: Bourdon 16', Praestant 8', Fluit Travers 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Super Octaaf 2', Mixtuur V sterk, Basson 16', Vox Humana 8'.
Rugwerk: Praestant 8' (discant), Holpyp 8', Praestant 4', Fluit Does 4', Nasart 3', Woudfluit 2', Mixtuur III sterk, Dulciaan 8'.
Er waren twee tremulanten, voor ieder klavier één, een pedaalkoppeling, een manuaalkoppel.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Frieslands orgelpracht : deel I 1500-1800 / Jan Jongepier. - Sneek: Boeijenga, 1970.
  • St. Maartenskerk Boazum : De geschiedenis van de kerk te Boazum / U. Zwaga. - 2de herziene editie. - Boazum : Herfoarme Tsjerke, 1996.
  • Het historische orgel in Nederland 1790 - 1818 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 4).
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
  • Veranderend Fries orgellandschap. - In: Friese orgelkrant 2012.
Links https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=5049

Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 14 June 2012.
Foto: Tjalling Roosjen