Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde
Dokkum, Nederland (Fryslân) - Grote- of Sint Martinuskerk
Gemeente: Noardeast-Fryslân
Adres: Markt, 9101 LS, Dokkum
Website: https://pgdaw.protestantsekerk.net/
Beschrijving nr.: 1002652.
Groningen Orgelland nummer: 900. Fotokaart De Mixtuur nummer: O02 (kleur).
Gebouwd door: firma D.A. Flentrop (1979)
Het orgel bevat ouder materiaal: orgelkas uit 1688 van Johannes Helman
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-c'''): Praestant 8', Rhoerfluyt 8', Octaav 4', Speelfluyt 4', Quinta 3', Sup.Octaav 2', Mixtuur IV-VI sterk, Cymbel III sterk, Trompet 8', Tramblant.
Rugwerk (C-c'''): Gedackt 8', Praestant 4', Fluyt-Doux 4', Octaav 2', Flackfluyt 2', Sexquialter II sterk, Scharp IV sterk, Touzyn 8'.
Pedaal (C-c'): Bourdon 16', Praestant 8', Octaav 4', Mixtuur V sterk, Trompet 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Foto: Michiel van 't Einde
Dokkum, Nederland (Fryslân) - Grote- of Sint Martinuskerk
Gemeente: Noardeast-Fryslân
Adres: Markt, 9101 LS, Dokkum
Website: https://pgdaw.protestantsekerk.net/
Beschrijving nr.: 1002652.
Groningen Orgelland nummer: 900. Fotokaart De Mixtuur nummer: O02 (kleur).
Gebouwd door: firma D.A. Flentrop (1979)
Het orgel bevat ouder materiaal: orgelkas uit 1688 van Johannes Helman
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1690 | Johannes Helman | nieuwbouw | 1770 | Albertus Anthonie Hinsz | restauratie | 1857 | Nicolaas Anthonie Gerhardus Lohman | diverse werkzaamheden | 1894 | L. van Dam & Zonen | nieuwbouw in bestaande kas | 1979 | firma D.A. Flentrop | nieuwbouw in bestaande kas | 1998 | Flentrop Orgelbouw | diverse werkzaamheden | 2016 | Bakker & Timmenga | diverse werkzaamheden |
- Het orgel in de Grote of Martinuskerk in Dokkum werd in 1688-1690 gebouwd door Johannes Helman. In 1770 voerde Albertus Hinsz een vrij omvangrijke reparatie uit. Nicolaas Lohman werkte in 1857 aan het orgel en installeerde mogelijk de Sexquialter op het rugwerk, want dit register wordt niet genoemd door Knock (1788), maar wel door Van 't Kruijs (1880). Het kan echter ook een fout zijn in de specificatie van Knock.
- Het binnenwerk is in 1890-1894 vernieuwd door de firma Van Dam. Omdat de oude kassen te klein waren, werd het pedaal naast de orgelkas opgesteld en verborgen door een houten tussenschot. Dit werd verwijderd na de restauratie van de kerk. De firma Flentrop verplaatste een deel van het Van Dam-orgel weer in de kassen.
- Er werd na enige tijd besloten om een nieuw orgel te laten bouwen in de oude orgelkas. Het werk van Van Dam is in 1979 overgeplaatst naar Nunspeet in een nieuwe kas door Hendriksen & Reitsma. De firma Flentrop bouwde in de oude kassen in Dokkum een nieuw orgel dat zoveel mogelijk overeenkwam met het oude Helman-concept. Hierbij werd onder meer de door Knock opgetekende dispositie uit 1788 als leidraad gebruikt. Adviseurs waren Willem Hülsmann, Ad Fahner en Herman S.J. Zandt. Het nieuwe orgel werd op 20 augustus 1979 in gebruik genomen. De samenzang werd bij deze gelegenheid begeleid door T.K. Tilstra. Willem Hülsmann en Herman S.J. Zandt verzorgden een orgelbespeling.
- In 1984 is de ornamentiek van de orgelkas gerestaureerd door R. van Wieren uit Dokkum. Het orgel werd in 1998 gereviseerd. De toonhoogte is daarbij met een halve toon verlaagd. In 2016 zijn onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd door Bakker & Timmenga.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 8 |
| - Rugwerk | 6 |
| - Pedaal | 5 |
| Totaal aantal stemmen | 19 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 465 Hz |
| Temperatuur | Werckmeister III |
| Winddruk | 78 mm |
Dispositie
Hoofdwerk (C-c'''): Praestant 8', Rhoerfluyt 8', Octaav 4', Speelfluyt 4', Quinta 3', Sup.Octaav 2', Mixtuur IV-VI sterk, Cymbel III sterk, Trompet 8', Tramblant.
Rugwerk (C-c'''): Gedackt 8', Praestant 4', Fluyt-Doux 4', Octaav 2', Flackfluyt 2', Sexquialter II sterk, Scharp IV sterk, Touzyn 8'.
Pedaal (C-c'): Bourdon 16', Praestant 8', Octaav 4', Mixtuur V sterk, Trompet 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Knock (1788) |
Manuaal: Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Quint 3', Mixtuur, Scherp en Trompet 8'. Rug Positief: Praestant 4', Quintadeen 8', Fluit 4', Octaaf 2', Fluit 2' en Dulciaan 8'. Pedaal: Praestant 8', Bourdon 16', Octaaf 4', Mixtuur en Trompet 8'. Verder 4 Blaasbalgen. Het orgel loopt van C tot drie gestreept c en kort Octaaf. |
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Hervormde Kerk te Dockum heeft 20 sprekende stemmen, twee klavieren, vrij pedaal. Het werk dateert van 1688, de naam van den orgelmaker is echter niet bewaard gebleven. Organist de Heer A.J. Wolters. Hoofdmanuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Superoctaaf 2', Scherp 2 st., Mixtuur 4 st., Trompet 8'. Bovenmanuaal: Prestant 4', Quintadena 8', Flûte d'Amour 4', Superoctaaf 2', Woudfluit 2', Sexquialter 3, 4 st., Dulciaan 8'. Pedaal: Prestant 8', Bourdon 16', Octaaf 4', Mixtuur 2 st., Trompet 8'. Stomme Registers: 2 Tremulanten, Koppelingen, Cimbelster, Ventiel. |
| Verschillende disposities |
De dispositie van Van Dam (1890-1979) was: Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Violon 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld). Bovenwerk: Salicionaal 8', Fluitdolce 8', Aeoline 8', Salicet 4', Fluittravers 4', Quintfluit 3', Woudfluit 2', een gereserveerde plaats voor een tongwerk. Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Gedekt 8', Octaaf 4', Basson 16', Trompet 8'. |
| Literatuur |
|
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |